Հայաստանում գնաճը դարձել է անվերահսկելի ու անկառավարելի. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ապրանքների գները շարունակում են աճել, եկամուտները մնում են նույնը կամ էլ նույնիսկ նվազում: Տպավորություն է, թե գնաճի դեպքում գործ ունենք անվերահսկելի գործընթացի հետ:
«Սպառողների ասոցիացիայի» նախագահ Արմեն Պողոսյանն ասում է՝ գնաճը դարձել է հավերժական հարց: «Արևմտյան երկրներում վաղուց գտնվել է դրա լուծումը, այն է՝ եկամուտները պետք է ունենան առաջանցիկ աճ, քան ծախսերը: Եթե այդպես լիներ, և մեր եկամուտները մի քանի տոկոսով աճեին, գնաճը չէինք էլ նկատի: Զավեշտալի է, որ ԱԺ պատգամավորներից մեկը հայտարարեց, թե եկել են այն եզրակացության, որ տնտեսական վատ վիճակի պատճառները երկուսն են՝ կորոնավիրուսը և պատերազմը, իսկ մնացած խնդիրների մասին ոչինչ չասվեց: Եթե նման մանկամիտ մարդուն վստահված է նման բարդ խնդիր, արդյունքն այդպիսին էլ պետք է լիներ: Լուրջ վերլուծություններ գրեթե չեմ տեսել այդ թեմայով»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Պողոսյանը:
Նշում է՝ ստացվում է, որ տնտեսվարողներն ազատ են ապրանքի գինն ավելացնելու: «Բայց նա հստակ, հայելու պես պետք է համապատասխան կառույցներին ցույց տա իր գնագոյացումը և հարկումը: Եթե այդտեղ ամեն ինչ ճիշտ է, նա բարձրացրել է գինը, հետևաբար նաև բարձր հարկ վճարել, դա կլինի նորմալ: Բայց կասկածում ենք, որ իրականության մեջ գործում է այս մեխանիզմը: Մենք հիմնավոր կասկածներ ունենք, որ գնագոյացման փուլերը, էլեմենտները ճշգրիտ չեն վերահսկվում և հարկվում: Եկամուտների մասին. վերջին 3-4 տարում թոշակները բարձրացել են տասը տոկոսով: Սա զավեշտ է, ծաղր, ուղղակի վիրավորական մարդու համար, և դա որևէ խնդիր լուծել չէր կարող»,նշում է մեր զրուցակիցը:
Ընդգծում է՝ տարիներ ի վեր անուշադրության է մատնվում թաքնված՝ կրիմինալ գնագոյացման փաստը: «Անընդհատ խոսել եմ այս թեմայի մասին, որ, օրինակ՝ հացի ծակոտկենության, խոնավության և այլ մեքենայությունների հաշվին նրա քաշը համապատասխանում է տուփի վրա նշված քաշին, բայց ստացվում է, որ իրականության մեջ մենք վճարում ենք ավել գին՝ քիչ ծավալով հաց գնելու համար: Մենք, ի վերջո, չենք կարող նկատել, որ հացի քաշը պարբերաբար նվազում է 7-8 գրամով: Ի դեպ, նման մեքենայություններ գործում են ոչ միայն հացի դեպքում: Սովորական քաղաքացին տան պայմաններում որևէ կերպ չի կարող ստուգել քաշի նման տարբերությունները, դա պետք է արվի լաբորատորիաներում: Բայց անընդհատ անհնար է խոսել նույն հարցի մասին, երբ տեսնում ես, որ արդյունք չկա»,-ասում է ՀԿ-ի նախագահը:
Հավելում է՝ բնական է, որ պատերազմից հետո պետք է գնաճ լիներ, այս առումով զարմանալու և զայրանալու բան չկա: «Առավել կարևոր է այն հարցը, թե որքանով է այդ գնաճը վերահսկելի, որքանով են ճիշտ կատարվում հարկային մուտքերը, ի վերջո, այդ հարկերը «վերադառնալու են» բանակին, ուսուցչին և այլոց: Փաստն այն է, որ մենք կասկածում ենք՝ արդյո՞ք այս փոխգործակցությունը ճիշտ է ընթանում, թե ոչ»,-եզրափակում է Արմեն Պողոսյանը:
«Սպառողների խորհրդատվության կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ Կարեն Չիլինգարյանն ասում է՝ մեզ մոտ ինչ-որ անհասկանալի բան է կատարվում կապված գնաճի հետ: «Մինչ վերջերս, երբ դրամն արժեզրկվել էր, բարձրացել էր դոլարի արժեքը, ասում էին, թե գնաճը կապված է դրա հետ: Գիտենք, որ ապրանքները հիմնականում ներկրվում են, և սա ևս բնական էր: Բայց հիմա, կարծես թե, դրամը մի քիչ արժևորվել է, չնայած սրան՝ ապրանքների գները բարձրանում են, հատկապես մտահոգիչ է այն, որ գնաճն անդրադառնում է առաջին անհրաժեշտության ապրանքների վրա, ինչպիսիք են շաքարավազը, ձուն, այլուրը և այլն: Հետաքրքիր է, որ գինը միանգամից չեն բարձրացնում, որպեսզի բողոքներ չառաջանան: Շաբաթը մեկ տասը-քսան դրամ բարձրացնում են, ընդ որում, խոսքը ոչ թե մեկ կամ երկու անուն ապրանքի մասին է, այլ միանգամից մի քանի, և քաղաքացին սա չնկատել ուղղակի չի կարող: Սրան զուգահեռ չեն աճում քաղաքացու եկամուտները: Այսօր շուկայում ակնհայտ է հեղուկ գազի գնաճը: Նայում ես, գները բարձր են, դեֆիցիտ էլ չկա, որ դրանով պատճառաբանվի գնաճը կամ էլ դրամի ու դոլարի փոխարժեքներով, որոնք հիմա գոնե քիչ թե շատ կարգավորվել են»,-«Փաստի» հետ զրույցում նշում է Չիլինգարյանը:
Ընդգծում է՝ այս ամենի համար կան նաև օբյեկտիվ պատճառներ: «Երկիրը քաղաքականապես անկայուն վիճակում է, դրանից օգտվում են անբարեխիղճ տնտեսվարողները, «խաղի» մյուս մասնակիցները: Աննորմալ, անկայուն վիճակ է: Մինչև քաղաքական իրավիճակը չկարգավորվի, մեր կառավարությունը չսկսի նորմալ աշխատել, մենք որևէ լավ բանի չենք հասնի»,հավելում է մեր զրուցակիցը:
Ի դեպ, մշտապես նաև խոսում ենք այն մասին, որ տնտեսվարողները չեն մոռանում գները բարձրացնելու մասին, բայց նույն «պարտաճանաչությամբ» գնանկում չեն կատարում: «Սա նորություն չի և անլուծելի դարձած խնդիր է: Ես միշտ այս հարցում բերում եմ բենզինի օրինակը: Համաշխարհային շուկայում թանկանում է նավթը, բենզինի գինը կտրուկ բարձրանում է, բայց երբ նավթի գինը նվազում է, մեզ մոտ բենզինի գինը մնում է նույնը, վեց ամիս հետո նոր գինը կարող է նվազել: Ահա այսպիսի աննորմալ վիճակ ունենք նաև գնանկման պարագայում: Բացի դա, երբեմն որոշ ապրանքների դեպքում ունենք ներմուծման մենաշնորհ, չկա մրցակցություն, և գին թելադրողը դառնում է այդ ապրանքը ներկրողը»,-եզրափակում է ՀԿ-ի նախագահը:
Հայաստանում գնաճը դարձել է անվերահսկելի ու անկառավարելի. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ապրանքների գները շարունակում են աճել, եկամուտները մնում են նույնը կամ էլ նույնիսկ նվազում: Տպավորություն է, թե գնաճի դեպքում գործ ունենք անվերահսկելի գործընթացի հետ:
«Սպառողների ասոցիացիայի» նախագահ Արմեն Պողոսյանն ասում է՝ գնաճը դարձել է հավերժական հարց: «Արևմտյան երկրներում վաղուց գտնվել է դրա լուծումը, այն է՝ եկամուտները պետք է ունենան առաջանցիկ աճ, քան ծախսերը: Եթե այդպես լիներ, և մեր եկամուտները մի քանի տոկոսով աճեին, գնաճը չէինք էլ նկատի: Զավեշտալի է, որ ԱԺ պատգամավորներից մեկը հայտարարեց, թե եկել են այն եզրակացության, որ տնտեսական վատ վիճակի պատճառները երկուսն են՝ կորոնավիրուսը և պատերազմը, իսկ մնացած խնդիրների մասին ոչինչ չասվեց: Եթե նման մանկամիտ մարդուն վստահված է նման բարդ խնդիր, արդյունքն այդպիսին էլ պետք է լիներ: Լուրջ վերլուծություններ գրեթե չեմ տեսել այդ թեմայով»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Պողոսյանը:
Նշում է՝ ստացվում է, որ տնտեսվարողներն ազատ են ապրանքի գինն ավելացնելու: «Բայց նա հստակ, հայելու պես պետք է համապատասխան կառույցներին ցույց տա իր գնագոյացումը և հարկումը: Եթե այդտեղ ամեն ինչ ճիշտ է, նա բարձրացրել է գինը, հետևաբար նաև բարձր հարկ վճարել, դա կլինի նորմալ: Բայց կասկածում ենք, որ իրականության մեջ գործում է այս մեխանիզմը: Մենք հիմնավոր կասկածներ ունենք, որ գնագոյացման փուլերը, էլեմենտները ճշգրիտ չեն վերահսկվում և հարկվում: Եկամուտների մասին. վերջին 3-4 տարում թոշակները բարձրացել են տասը տոկոսով: Սա զավեշտ է, ծաղր, ուղղակի վիրավորական մարդու համար, և դա որևէ խնդիր լուծել չէր կարող»,նշում է մեր զրուցակիցը:
Ընդգծում է՝ տարիներ ի վեր անուշադրության է մատնվում թաքնված՝ կրիմինալ գնագոյացման փաստը: «Անընդհատ խոսել եմ այս թեմայի մասին, որ, օրինակ՝ հացի ծակոտկենության, խոնավության և այլ մեքենայությունների հաշվին նրա քաշը համապատասխանում է տուփի վրա նշված քաշին, բայց ստացվում է, որ իրականության մեջ մենք վճարում ենք ավել գին՝ քիչ ծավալով հաց գնելու համար: Մենք, ի վերջո, չենք կարող նկատել, որ հացի քաշը պարբերաբար նվազում է 7-8 գրամով: Ի դեպ, նման մեքենայություններ գործում են ոչ միայն հացի դեպքում: Սովորական քաղաքացին տան պայմաններում որևէ կերպ չի կարող ստուգել քաշի նման տարբերությունները, դա պետք է արվի լաբորատորիաներում: Բայց անընդհատ անհնար է խոսել նույն հարցի մասին, երբ տեսնում ես, որ արդյունք չկա»,-ասում է ՀԿ-ի նախագահը:
Հավելում է՝ բնական է, որ պատերազմից հետո պետք է գնաճ լիներ, այս առումով զարմանալու և զայրանալու բան չկա: «Առավել կարևոր է այն հարցը, թե որքանով է այդ գնաճը վերահսկելի, որքանով են ճիշտ կատարվում հարկային մուտքերը, ի վերջո, այդ հարկերը «վերադառնալու են» բանակին, ուսուցչին և այլոց: Փաստն այն է, որ մենք կասկածում ենք՝ արդյո՞ք այս փոխգործակցությունը ճիշտ է ընթանում, թե ոչ»,-եզրափակում է Արմեն Պողոսյանը:
«Սպառողների խորհրդատվության կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ Կարեն Չիլինգարյանն ասում է՝ մեզ մոտ ինչ-որ անհասկանալի բան է կատարվում կապված գնաճի հետ: «Մինչ վերջերս, երբ դրամն արժեզրկվել էր, բարձրացել էր դոլարի արժեքը, ասում էին, թե գնաճը կապված է դրա հետ: Գիտենք, որ ապրանքները հիմնականում ներկրվում են, և սա ևս բնական էր: Բայց հիմա, կարծես թե, դրամը մի քիչ արժևորվել է, չնայած սրան՝ ապրանքների գները բարձրանում են, հատկապես մտահոգիչ է այն, որ գնաճն անդրադառնում է առաջին անհրաժեշտության ապրանքների վրա, ինչպիսիք են շաքարավազը, ձուն, այլուրը և այլն: Հետաքրքիր է, որ գինը միանգամից չեն բարձրացնում, որպեսզի բողոքներ չառաջանան: Շաբաթը մեկ տասը-քսան դրամ բարձրացնում են, ընդ որում, խոսքը ոչ թե մեկ կամ երկու անուն ապրանքի մասին է, այլ միանգամից մի քանի, և քաղաքացին սա չնկատել ուղղակի չի կարող: Սրան զուգահեռ չեն աճում քաղաքացու եկամուտները: Այսօր շուկայում ակնհայտ է հեղուկ գազի գնաճը: Նայում ես, գները բարձր են, դեֆիցիտ էլ չկա, որ դրանով պատճառաբանվի գնաճը կամ էլ դրամի ու դոլարի փոխարժեքներով, որոնք հիմա գոնե քիչ թե շատ կարգավորվել են»,-«Փաստի» հետ զրույցում նշում է Չիլինգարյանը:
Ընդգծում է՝ այս ամենի համար կան նաև օբյեկտիվ պատճառներ: «Երկիրը քաղաքականապես անկայուն վիճակում է, դրանից օգտվում են անբարեխիղճ տնտեսվարողները, «խաղի» մյուս մասնակիցները: Աննորմալ, անկայուն վիճակ է: Մինչև քաղաքական իրավիճակը չկարգավորվի, մեր կառավարությունը չսկսի նորմալ աշխատել, մենք որևէ լավ բանի չենք հասնի»,հավելում է մեր զրուցակիցը:
Ի դեպ, մշտապես նաև խոսում ենք այն մասին, որ տնտեսվարողները չեն մոռանում գները բարձրացնելու մասին, բայց նույն «պարտաճանաչությամբ» գնանկում չեն կատարում: «Սա նորություն չի և անլուծելի դարձած խնդիր է: Ես միշտ այս հարցում բերում եմ բենզինի օրինակը: Համաշխարհային շուկայում թանկանում է նավթը, բենզինի գինը կտրուկ բարձրանում է, բայց երբ նավթի գինը նվազում է, մեզ մոտ բենզինի գինը մնում է նույնը, վեց ամիս հետո նոր գինը կարող է նվազել: Ահա այսպիսի աննորմալ վիճակ ունենք նաև գնանկման պարագայում: Բացի դա, երբեմն որոշ ապրանքների դեպքում ունենք ներմուծման մենաշնորհ, չկա մրցակցություն, և գին թելադրողը դառնում է այդ ապրանքը ներկրողը»,-եզրափակում է ՀԿ-ի նախագահը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում