«7օր»-ը հյուրընկալել է ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ Կարեն Ավագյանին և «Ժառանգություն» կուսակցության մամլո խոսնակ Հովսեփ Խուրշուդյանին

-Ձեր կարծիքով 2008-ի հետընտրական փուլը՝ լարվածության և այլ դրսևորումների առումով, ավարտվե՞լ է, թե՞ ոչ։ Մասնավորապես ՀԱԿ-ը, չբացառելով արտահերթ համապետական ընտրությունների իրատեսական լինելը, ասում է, որ այդ փուլը շարունակվում է։

Կարեն Ավագյան-Մեզանում պարբերաբար փորձեր են արվում գործընթացներին սեզոնային բնույթ հաղորդել՝ ամառն է թեժ լինելու, կամ գարունն է թեժ լինելու,

շոգ է լինելու...Սակայն ամեն դեպքում փորձը ցույց է տալիս, որ նման հայտարարություններով հանդես եկողները ժամանակի ընթացքում իրենք էլ են հասկանում, որ այս տիպի կանխատեսումներն, իրոք, արհեստածին են։ Նախագահական ընտրություններից հետո բավականին ժամանակ է անցել, և բոլոր այն խնդիրները, որոնք առաջացել էին թե՛ մարտի 1-ի, և թե՛ բուն ընտրությունների հետ կապված, արդեն որոշակիորեն իրենց լուծումները գտել են։ Եվ այսօր ինքը՝ ՀԱԿ-ը, երկու կարծիք է հայտնում, երբ խոսում է աշնան թեժ լինելու մասին։ Առաջինն այն է, որ հետընտրական գործընթացները շարունակվում են, և իրենք անպայման պայքարը շարունակելու են, երկրորդը՝ ուղղակի շահարկվում է Հայաստանի իշխանությունների կողմից իրականացվող ներկայիս արտաքին քաղաքականությունը։ Շահարկվում է, որովհետև այսօր ոչ ոք այնքան շահագրգիռ չէ այդ հարցերի լուծումներում, քան այն մարդը, ով ի պաշտոնե արտաքին քաղաքականության իրականացման պատասխանատուն է՝ մեր հանրապետության նախագահը։

-Արդյոք Հայաստանի իշխանությունների կողմից իրականացվող ներկայիս արտաքին քաղաքականությունը անհի՞մն է շահարկվում։

Հովսեփ Խուրշուդյան-Նախ՝ առաջին հարցից սկսեմ։ Երբեմն քաղաքական գործընթացները բավականին ինքնուրույն (նկատի ունեմ՝ անկախ նախագահական ընտրություններից և հետընտրական ժամանակաշրջանից) բնույթ են կրում։ Այս իմաստով, իհարկե, կան բազմաթիվ խնդիրներ, որոնց շուրջ այս կամ այն քաղաքական ուժը, եթե տվյալ դեպքում ընդդիմության մասին ենք խոսում, ապա ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը պետք է էական կոռեկցիայի ենթարկեն իրենց քայլերը և համագործակցության որոշակի եզրեր գտնեն։ Սակայն ինչ վերաբերում է նրան, թե հետընտրական փուլն ավարտվել է, թե ոչ, կարծում եմ՝ այո, ավարտվել է։ Այդ փուլն ավարտվեց Երևանի ավագանու ընտրություններով, որը մոտակա ամենամեծ հնարավորությունն էր էական որոշակի փոփոխություններ մտցնելու համար, և օգտվել հետընտրական  գործընթացներում փոփոխություններ մտցնելու հնարավորությունից, ցավոք սրտի, չհաջողվեց։ Եվ դա իր հերթին քաղաքական ուժերին որոշակի կոռեկցիայի հիմք է տալիս, նախ և առաջ՝ ընդդիմությանը։ Այլ հարց է, որ ես չեմ բացառում, որ աշնանը կարող են լինել զարգացումներ։ Բայց դրանք կապված են լինելու ոչ թե հետընտրական այս փուլի հետ, այլ ավելի շատ՝ արտաքին գործոնների, հատկապես՝ Ղարաբաղի հարցի հետ։ Եթե մենք այլ գործոն վերցնենք, ասենք՝ սոցիալական լարվածությունը, ապա կարծում եմ, որ կառավարության կողմից ներգրավված այս հսկայածավալ ֆինանսական միջոցները հնարավորություն կտան իշխանություններին մինչև տարվա վերջ և գալիք տարվա սկիզբ որոշակիորեն զսպել սոցիալական լարվածության էական աճը։ Սակայն Ղարաբաղի խնդրում արդեն հարց է առաջանում։ Դա կախված է նրանից, թե որքանով մեծ կլինի արտաքին ազդեցությունն իշխանությունների վրա՝ ստիպելու ստորագրել «Մադրիդյան սկզբունքներ» կոչվածը, և նրանից, թե իշխանություններն ինչ ռեսուրս կունենան դիմակայելու դրան։

-Այսինքն, ներքաղաքական զարգացումները, այդ թվում՝ արտահերթ ընտրությունների հավանականությունը, հիմնականում պայմանավորում եք արտաքի՞ն գործոններով։

Հ.Խ.-Այո՛։ Այս շրջափուլի փոփոխությունը ես հենց դրանցով եմ պայմանավորում։ Եթե մինչ այժմ զարգացումները ներքաղաքական գործոններով էին պայմանավորված, ապա այսօր՝ արտաքինով։

-Դուք ասում եք, թե Ղարաբաղի հարցում հնարավոր զարգացումների դեպքում արտահերթ ընտրություններ կարող են լինել։ Այսինքն, եթե հանրապետության նախագահը Ղարաբաղի խնդրի հետ կապված որևէ փաստաթուղթ է ստորագրում, ենթադրում եք, որ դրանից հետո կլինի՞ նրա հրաժարականը...

Հ.Խ.-Ես հույս ունեմ, որ դրանից առաջ արդեն ընդդիմությունը կակտիվանա՝ թույլ չտալու համար նման զարգացումներ։

-Ընդդիմություն ասելով՝ ո՞ւմ ի նկատի ունեք։

Հ.Խ.-Նախ և առաջ նկատի ունեմ «Ժառանգություն» կուսակցությանը, որովհետև ես իրավունք չունեմ այլ ընդդիմադիր կուսակցությունների անունից խոսել։ Բայց կարող եմ հույս հայտնել, որ նաև մեր ընդդիմադիր այլ գործընկերները, մասնավորապես՝ Հայ ազգային կոնգրեսն ու ՀՅԴ-ն, կհամագործակցեն մեզ հետ՝ թույլ չտալու նման գործընթացները։ Եթե երկիրը կանգնի փաստի առաջ, որ նման փաստաթուղթ է ստորագրվել, դա խիստ վտանգավոր է, և պետք չէ դրան սպասել ու դրանից հետո միայն սպասել...

-Ապրիլի 22-ին էլ ստորագրվեց  «ճանապարհային քարտեզը», և հասարակությունը դրա մասին իմացավ միայն այն ստորագրելուց հետո։ Ասենք՝ այդ դեպքում ի՞նչ պետք է անեիք։

Հ.Խ.-Շվեյցարիայում տեղի ունեցող գործընթացը եղել է գաղտնի։ Իհարկե վատ է, որ դրանից տեղյակ չէր հասարակությունը և նույնիսկ ազդեցիկ քաղաքական ուժերը...

-Եվ ի՞նչ։ Ստորագրվեց այդ փաստաթուղթը, բայց արդյո՞ք դրան հաջորդեց ներքաղաքական ակտիվություն, ինչ-որ բան փոխվե՞ց։

Հ.Խ.-Չէ՛, դա մի քիչ այլ խնդիր էր, քանի որ իր մեջ նաև դրական էլեմենտներ էր պարունակում։ Այնպես չէր, որ լրիվ ինչ-որ հակահայկական փաստաթուղթ էր...

-Ո՞րն էր դրականը։

Հ.Խ.-Թեկուզ միայն այն, որ Թուրքիայի հետ հարաբերություններում որոշակի լիցքաթափում եղավ։ Սակայն, իհարկե, շատ մտահոգիչ կետեր կային՝ կապված պատմաբանների այդ  հանձնաժողովի ստեղծման հետ, որը մեզ համար անընդունելի է, և  Ցեղասպանության տարելիցից երկու օր առաջ նման փաստաթղթի ստորագրումը, որն ուղղակիորեն ազդեց ԱՄՆ նախագահի դիրքորոշման վրա։ Այս ամենը մեզ համար անընդունելի է...

Կ. Ա.-Դուք անընդհատ խոսում եք այդ հանձնաժողովից։ Բազմիցս հայտարարվել է, որ Հայաստանը որևէ ձևով, որևէ կերպ կասկածի տակ չի դրել Ցեղասպանության փաստը և  երբևէ չի դնի ։ Իսկ հանձնաժողով ասվածը ոչ թե պատմաբանների հանձնաժողով է, այլ ենթադրում էր մի մեծ հանձնաժողով, որը պետք է սկիզբ դներ երկկողմ հարաբերությունների ձևավորմանը։ Եվ դրանում փոքրիկ ենթահանձնաժողովներից մեկը լինելու էր պատմաբանների հանձնաժողով, որն ուղղակի զբաղվելու էր փաստերի փոխանակմամբ։ Այսինքն, Ցեղասպանության անհերքելի փաստերը, որոնք կան Հայաստանում, ներկայացվելու էին թուրքական կողմին։ Հանձնաժողով ասածը դա է, և այդ փաստաթղթում երբևէ չի շեշտվել, որ լինելու է պատմաբաններից բաղկացած առանձին հանձնաժողով։ Չկա որևէ հայ, լինի պաշտոնյա, թե սովորական քաղաքացի, որը կասկածի տակ կառնի Ցեղասպանության փաստը։ Այսինքն, մենք ասում ենք, որ դա անհերքելի փաստ է, որևէ քննարկման ենթակա չէ. անցնում ենք մյուս հարցերի քննարկմանը։

-Ձեր ընդդիմախոսը նշեց, որ մեծ հաշվով հետընտրական փուլն ավարտված է։ Սակայն, մարտի 1-ի հետ կապված, դեռևս կան քաղբանտարկյալներ։ Դուք դա ընդունո՞ւմ եք։

Կ.Ա.-Ես երբևէ չեմ ընդունել քաղբանտարկյալ տերմինը։ Մի քիչ մոտ լինելով իրավագիտությանը՝ գիտեմ, որ եթե չկա համապատասխան հոդված, չկա համապատասխան հոդվածով դատապարտված, ապա չի կարող լինել այդ հոդվածը կրող քաղաքացի...

-Իսկ երևույթը կա՞։

Կ.Ա.-Բազմիցս նշվել է, որ հոդվածների տեսակներ են եղել, հոդվածներ են եղել, որոնցով դատապարտվածները համարվել են քաղբանտարկյալ տարբեր միջազգային կառույցների կողմից։ Այնուհանդերձ, ես ինքս դեմ եմ քաղբանտարկյալ տերմինին, քանի որ, կրկնում եմ, համապատասխան հոդված մեր քրեական օրենսգրքում գոյություն չունի։

-Ասենք՝ Նիկոլ Փաշինյանը քաղբանտարկյա՞լ է, թե՞ ոչ։

Կ.Ա.-Նրան կոնկրետ մեղադրանք է առաջադրված՝ ոչ որպես քաղբանտարկյալ։ Նրան մեղադրանք է առաջադրված ո՛չ նրա քաղաքական հայացքների և ո՛չ էլ քաղաքական գործունեության համար։ Դա բոլորս էլ գիտենք։

Հ.Խ.-Չեմ կարծում, որ որևէ երկրում կա նախադեպ, որ մարդուն դատապարտեն քաղաքական հայացքների համար։ Բայց քաղբանտարկյալներ կան։

Կ.Ա.-Ո՛չ։ Քաղբանտարկյալը նա է, ում դատապարտում են համապատասխան հոդվածով։

Հ.Խ.-Քաղբանտարկյալի իմաստն այն է, որ մարդն իր քաղաքական հայացքների համար բանտարկվում է, սակայն նրան մեղադրում են այլ քրեական հոդվածներով։ Այսինքն, որևէ երկրում չկա քրեական հոդված, որով բանտարկում են քաղաքական հայացքների համար։ Ի՞նչ է, աշխարհում քաղբանտարկյալներ չկա՞ն։

Կ.Ա.-Կրկնում եմ՝ թե՛ Նիկոլ Փաշինյանի, թե՛ մյուսների մասով կոնկրետ հոդվածներով են մեղադրանքներ առաջադրված։

Հ.Խ.-Դրանք շինծու գործեր են...

Կ.Ա.-Մարդիկ իրենց մեղավոր ճանաչել են, համապատասխան վճիռներ եղել են...

Հ.Խ.-Նիկոլ Փաշինյա՞նը։

Կ.Ա.-Նիկոլ Փաշինյանի մասին չէ խոսքը։ Ներումը ունեցել է երկու փուլ։ Եղել է ներում և համաներում։ Ներումով անցածներն իրենց կամքով իրենց մեղավոր են ճանաչել, իսկ համաներումն անդրադարձել է ավելի լայն շրջանակների վրա։

Հ.Խ.-Ես ստիպված եմ հիշեցնել մարտի 1-ը, որի արդյունքում զոհվեց 10 մարդ, և մինչ օրս որևէ մարդասպան ձերբակալված չէ։ Ձեր նշած քրեական օրենքները հենց այդտեղ պետք է աշխատեին, որ փողոցում ազատ ման եկող մարդասպաններին բռնեն, այլ ոչ թե խաղաղ ցուցարարներին բռնեին, ամեն մեկին մի արհեստական մեղադրանք կպցնեին ու նստեցնեին։

Կ.Ա.-Դուք հիմա ինչ-որ վերլուծություններ եք անում, բայց կան դատարանների համապատասխան վճիռներ և վճիռների բողոքարկման ձևեր ու տարբեր այլ ատյաններ։ Այսինքն, մենք այսօր չենք կարող քննարկել դատարանի վճիռները։ Դուք գիտե՞ք, թե ովքեր են մարդասպանները, ուրեմն գնացեք կատարեք Ձեր քաղաքացիական պարտքն ու ասեք համապատասխան մարմիններին, թե ովքեր են եղել մարդասպանները։

Հ.Խ.-Եթե պետությունը, իշխանությունները, իրավապահ մարմինները, իշխանական կուսակցութունն ի վիճակի չեն բացահայտել սեփական երկրում 10 խաղաղ  քաղաքացու սպանությունը, ապա այդ իշխանությունները պետք է հրաժարական տան. նրանք անգործունակ են։ Եթե ինձ եք ասում, ուրեմն ինձ պետք է նշանակեք, որպեսզի ես, ունենալով լծակներ, կարողանամ այդ գործը բացահայտել։

Կ.Ա.-Բացահայտել ասվածը ինչ-որ մի կախարդական փայտիկ չէ, որի մի շարժումով հնարավոր լինի այդ բարդ գործը արագ ավարտին հասցնել։

Հ.Խ.-Դա եմ ասում՝ եթե Դուք ի վիճակի չեք...

Կ.Ա.-Իշխանությունն այնքան ի վիճակի է, որ իր վրա վերցրեց լարվածությունը չեզոքացնելու ծանր բեռը։ Եվ դա արեցին միմիայն իշխանությունները. հակառակ դեպքում այդ գործընթացները մինչև օրս կշարունակվեին։

-Այնպիսի տպավորություն է, որ հետընտրական շրջանում հաստատ մի բան չի փոխվել՝ քաղաքական ուժերի վերաբերմունքը միմյանց նկատմամբ։ Օրինակ՝ Դուք կիսո՞ւմ եք Ձեր կուսակից Ռաֆիկ Պետրոսյանի այն տեսակետը, որ «Ժառանգություն»-ը ոչ միայն ընդդիմություն է, այլ նաև օտարերկրյա պետությունների պատվերները կատարող մի կազմակերպություն։

Կ.Ա.-Դա պ. Պետրոսյանի անձնական կարծիքն է։ Բայց մի մասով կարող եմ համաձայնել, որ տարբեր քաղաքական ուժեր, այդ թվում՝ «Ժառանգությունը», կարող է որոշակի աշխատանքային կամ այլ կապերի մեջ լինել դրսի ուժերի հետ, և չի բացառվում, որ նրանց շարժիչ ուժը հենց դրա մեջ է։

Հ.Խ.-Այսինքն, Դուք ենթադրություն եք անում՝ միգուցե չեմ բացառում...Ես էլ չեմ բացառում, որ Հանրապետական կուսակցությունն արտաքին ուժերի արդյունք է։

Կ.Ա.-Դուք դա չեք կարող ասել։

Հ.Խ.-Ինչո՞ւ չեմ կարող։

Կ.Ա.-Որովհետև որևէ մեկը նման բանի մեջ երբևէ չի մեղադրել Հանրապետականին։

Հ.Խ.-Ուրեմն ես կլինեմ առաջինը։

Կ.Ա.-Իսկ Ձեր պարագայում տարբեր մարդիկ են նույն բանը ասել՝ մեղադրել են «Ժառանգությանը» տարբեր կապերի մեջ։ Դա թե՛ Տիգրան Կարապետյանն էր, թե՛ իմ կուսակից ընկերը... Այսինքն, պատահական չէ, որ հասարակության մեջ նման կարծիք կա։

Հ.Խ.-Դուք բավական «հեղինակավոր» քաղաքական գործիչների անուններ տվեցիք։

Կ.Ա.-Ամեն դեպքում, դա յուրաքանչյուր կուսակցության որոշելիքն է, թե ինչ գծով շարժվել։ Չնայած Րաֆֆի Հովհաննիսյանին ես բավականին հայրենասեր քաղաքական գործիչ եմ համարում, պատիվ եմ ունեցել նրա հետ աշխատել տարբեր աշխատանքային խմբերում, բայց, այնուհանդերձ, այսօր ես կարող եմ մի հայտարարություն անել, որը միգուցե Ձեզ համար անակնկալ կլինի. Րաֆֆի Հովհաննիսյանը և «Ժառանգություն»-ն այսօր արդեն, ցավոք սրտի, տարբեր բաներ են նշանակում։

Հ.Խ.(Ծիծաղելով)-Իրոք որ անակնկալ էր։

-Մի փոքր միջամտեմ դրսի ուժերի և դրսին ծառայելու մասով։ Երբ նախագահական ընտրություններից հետո Սերժ Սարգսյանը մեկնեց Մոսկվա, նա Մեդվեդևին մի քանի անգամ շնորհակալություն հայտնեց լուրջ աջակցության համար։ Փաստորեն, եթե իշխանությունն է դրսին շնորհակալություն հայտնում՝ դա նորմալ է, եթե ընդդիմությունը՝ ո՞չ։

Կ.Ա.-Համագործակցությունը լրիվ ուրիշ բան է։ Սակայն այն, որ համագործակցությունը, ինչի մասին խոսել է Ռաֆիկ Պետրոսյանը, շատ սուր է ընկալվել «Ժառանգության» կողմից, արդեն ինքնին խոսում է այն մասին, որ այդ համագործակցություններում որոշակի խնդիր կա։ Բնականաբար, յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ տարբեր նպատականերով և առիթներով պետք է շփվի դրսի հետ։

-Բայց նախագահը շնորհակալություն է հայտնել ոչ թե համագործակցության, այլ աջակցության համար։

Կ.Ա.-Ո՛չ, խոսքը գնացել է տարբեր ծրագրերում համագործակցելու մասին։

Հ.Խ.-Խոսքը նախագահական ընտրություններում Ռուսաստանի աջակցության մասին է եղել։ Ինչ վերաբերում է «Ժառանգության» տարբեր ասեկոսեների սուր ընդունմանը, հավատա, որ մենք շատ ավելի սուր ենք ընդունում, երբ Գալուստ Սահակյանը հայտարարում է, որ մենք դեպի իսլամական աշխարհ կգնանք։ Այ դա, արդեն, իսկապես սուր ենք տանում։

Կ.Ա.-Գալուստ Սահակյանը մեկ-մեկ նման հումորներ անում է. դրանք չհասկացողները փորձում են անընդհատ դրանք քննարկել։

Հ.Խ.-Բավական երկար ժամանակ տևեց, մինչև դա վերածվեց հումորի. ինչևէ։ Խոսում եք ազգայինից։ Օրինակ՝ «Ժառանգությունը» բազմիցս պահանջել է ճանաչել Ղարաբաղի անկախությունը, որին, ի դեպ, դեմ է եղել ՀՀԿ-ն։

Կ.Ա.-Նման բան բացարձակապես չկա։

-Ի՞նչ սահմաններով եք առաջարկում ճանաչել Ղարաբաղի անկախությունը։

Հ.Խ.-Իր սահմանադրական սահմաններով՝ ազատագրված տարածքներով։

-Հանրապետականը դե՞մ է ազատագրված տարածքներով Ղարաբաղի անկախացմանը։

Կ.Ա.-Իհա՛րկե դեմ չէ։ Ես հիմա չեմ խոսում ՀՀԿ-ի անունից, խոսում եմ իմ անունից։ Ոչ ոք չի կարող դեմ լինել նման բանի։ Սակայն համար առաջին խնդիրն այսօր Ղարաբաղի անկախությունն է։ Այսինքն, բոլորս մեր մեջ պետք է եփենք, հասկանանք, թե փոխզիջումը ո՞րն է, հասկանանք, թե ի՞նչ բան է փոխզիջումը։ Առանց փոխզիջման հնարավոր չէ որևէ խնդրի կարգավորում։ Եթե դա հակամարտություն է, ապա, բնականաբար, երկուստեք զիջումներ պետք է լինեն։ Իմ անձնական կարծիքն եմ ասում. մեզ համար ամենակարևորը Ղարաբաղի անկախությունն է։

Հ.Խ.-Ինչ սահմաններով էլ որ դա լինի՞։

Կ.Ա.-Դա աստիճանաբար կհստակեցվի։ Առաջին խնդիրը Ղարաբաղի ինքնորոշումն է։

Հ.Խ.-Իսկ մեր պատկերացմամբ՝ ձեր խմորումներն արդեն ավարտված են, քանի որ դուք գովաբանում եք Մադրիդյան սկզբունքները։ Իսկ դրանցում հստակ նշված է, որ պետք է հայկական ուժերը սկզբից դուրս գան 5 շրջաններից, հետո 2 շրջանից, և հետո նոր պետք է դրվի հանրաքվեի հարցը, որը պարզ չէ՝ ինչ տարածքում, ինչ բնակչության շրջանում է լինելու։

Կ.Ա.-Մադրիդյան սկզբունքներն այն փաստաթուղթն է, որի շուրջ բանակցությունները շարունակվում են։ Ո՞վ ասաց, որ այն վերջնական տեսքի է բերված։

-Սերժ Սարգսյանը հայտարարել էր, որ առնվազն Աղդամը մեր հայրենիքը չէ...

Կ.Ա.-Դուք ի՞նչ եք կարծում՝ Աղդամը մեր հայրենի՞քն է։

-Այո՛։

Կ.Ա.-Ըստ ինչի՞ եք դա ասում։

-Ըստ փաստի։ Ազատագրված տարածքները, այդ թվում՝ Աղդամը, վերահսկում են հայկական ուժերը։  Հիմա ես մի հարց տամ. Կարսը մեր հայրենի՞քն է։

Կ.Ա.-Բերեք Ղարաբաղը վերջացնենք, նոր անցնենք Կարսին։

-Չէ՛, տեսե՛ք՝ Կարսը մեր կորսված հայրենիքն է։ Այսօր այն թուրքերինն է, իսկ Արցախի շուրջ ազատագրված տարածքները մերն են։ Ասելս այն է, որ ով ինչը վերահսկում է՝ այն էլ իրենն է։ Ես չեմ ասում գնանք Կարսը ազատագրենք։ Դա արկածախնդրություն կլինի։ Բայց ասում եմ եկեք պահենք այն ինչ ունենք։

Կ.Ա.-Կոնկրետ Աղդամի վրա պետք չէ ֆիքսվել։ Երբ խոսվում է փոխզիջման մասին, դա հետագա գործընթաց է ենթադրում, այսինքն՝ խոսքը հետոյի մասին է։

-Ադրբեջանն ի՞նչ է տալու։ Երբ ասում ենք փոխզիջում, մեր «փոխը» երևում է։ Նրանցը երևո՞ւմ է։

Կ.Ա.-Մերն էլ չի երևում։

Հ.Խ.-Այդքան տարածք հանձնելը «փոխ» չէ՞։ Ուզում եմ հիշեցնել Ձեզ, որ Սերժ Սարգսյանը ստորագրել է Մայնդորֆյան համաձայնագրի տակ, որում հստակ ասվում է, որ կարգավորումը տեղի է ունենալու Մադրիդյան սկզբունքների հիման վրա։ Մադրիդյան սկզբուները ևս հստակ են արդեն։

Կ.Ա.-Բացարձակապես հստակ չեն։ Դրանք ենթակա են քննարկման։ Մադրիդյան սկզբունքներում պարտադիր, դոգմատիկ կետեր չկան։ Դա այն փաստաթուղթն է, որի շուրջ շարունակվելու են բանակցությունները։

-Այս տարի ի՞նչ ներքաղաքական զարգացումներ եք կանխատեսում։

Կ.Ա.-Սեզոնայնությունը հիվանդություններին է բնորոշ։ Ինձ չի թվում, որ մեր քաղաքական դաշտն այն վիճակում է, որ դասվի այն հիվանդությունների դասին, որոնք ունեն սեզոնային բնույթ։ Համենայնդեպս, ես առաջիկայում սրացումներ, նոր ներքաղաքական լարված զարգացումներ չեմ տեսնում և չեմ տեսնում դրանց պատճառները։ Իսկ այն խնդիրները, որոնք այսօր փորձ է արվում անընդհատ բարձրացնել, արհեստածին են. դրանք բարձրացնում են այն ուժերը, որոնք սեփական գոյությունը պաշտպանելու խնդիր ունեն։

-Այսինքն, արտահերթ գործընթացներ չե՞ք կանխատեսում։

Կ.Ա.-Բացարձակապես ո՛չ։

-Իսկ Դո՞ւք։

Հ.Խ.-Կրկնեմ՝ արտահերթ գործընթացները կախված են լինելու արտաքին քաղաքական ազդակներից։ Իսկ ներքաղաքական խնդիրները բազմաթիվ են, և դրանք պետք է լուծվեն՝ անկախ արտաքին գործոններից։ Դրանց թվում է, նախ և առաջ, քաղբանտարկյալների ազատ արձակումը և ընդդիմության կողմից քաղաքական նոր ձևաչափերի ու մեթոդների ընդունումը։ «Ժառանգության» ներկայացրած համագործակցության պլատֆորմի մեջ մի կետ կա, որտեղ երեք ընդդիմադիր ուժերին՝ ՀՅԴ-ին, ՀԱԿ-ին, «Ժառանգությանը», առաջարկվում է հավաքվել մեկ սեղանի շուրջ և քննարկել բոլոր ընդհանուր մոտեցումները։

Կ.Ա.-Եթե այդքան շահագրգռված էիք համագործակցության հարցում, ինչո՞ւ քաղաքապետի ընտրություններից առաջ նման առաջարկով հանդես չեկաք։

Հ.Խ.-Դա այդքան ցանկալի բա՞ն էր Հանրապետականի համար։

Կ.Ա.-Հանրապետականի համար դա մեկ էր...

-Քանի որ ընտրությունների արդյունքները կանխորոշված էին...

Զրույցը վարեց Վախթանգ Մարգարյանը