«7օր»-ը հյուրընկալել է բլոգեր Տիգրան Քոչարյանին (Pigh) և PArt ընկերության տնօրեն Կարեն Քոչարյանին

-Ի՞նչ եք կարծում՝ Հայաստանին ի՞նչ չափով է հաջողվել լուծել աշխարհին ներկայանալու, ճանաչված լինելու խնդիրը տեղեկատվական դաշտում։ Ինչպիսի PR ունի Հայաստանը։

Կարեն Քոչարյան-Ես կարծում եմ, որ այդ խնդիրը դեռ չի լուծվել, և դեռ անելու շատ բան կա, որովհետև միգուցե կարելի է ասել, որ ինչ-որ քայլեր արվում են, բայց ունենալ այդպիսի Սփյուռք, այդպիսի հնարավորություններ...ինչքան էլ մենք փոքր երկիր ենք, կապ չունի. մեր խնդիրներն ամբողջ աշխարհում բարձրացնելու հնարավորությունները շատ ավելի մեծ են, քան մենք դա փորձում ենք օգտագործել կամ օգտագործում ենք։

-Այսինքն, այս առումով մենք բավական հետ ենք մնում մեր հարևաններից։ Խոսքս առաջին հերթին Ադրբեջանի և Թուրքիային մասին է ղարաբաղյան հիմնահարցի համատեքստում, որտեղ քարոզչական հեղեհ կա մեր հարևանների կողմից։

Տիգրան Քոչարյան-Խոսենք Հայաստանի ներկա դիրքից։ Ես մի քանի անգամ իմ կարծիքն արտահայտել եմ, որ մենք մտել ենք «ֆուտբոլային» դիվանագիտության մեջ, այսինքն՝ ճանաչելի ենք դարձել, բայց ուղղակի ֆուտբոլի գնդակի դերում ենք։ Այսինքն, էլի երևում ենք հեռուստաէկրանին, բայց մինչև հիմա ես չեմ մտածում, որ Հայաստանն ինչ-որ ինքնուրույն քաղաքականություն է վարում, այլ մանևրում է, և հաճախ չի ստացվում այդ մանևրելը։ Կապված Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ՝ ասեմ, որ իրենք ինչպես միասին գործել են, այնպես էլ շարունակելու են, և որևէ մեկի մոտ թող երբեք կասկած չառաջանա, որ Թուրքիան դավաճանելու է Ադրբեջանին։

-Համամի՞տ եք, որ շնորհիվ «ֆուտբոլային» դիվանագիտության Հայաստանին հաջողվեց ներկայանալ աշխարհին և բարձրացնել աշխարհասփյուռ հայությանը հուզող խնդիրները, ինչպես, որ դա ներկայացնում են իշխանությունները։

Կ.Ք.-«Ֆուտբոլային» դիվանագիտությունը ես հիմա ոչ ուզում եմ  շատ գովաբանել, ոչ էլ ուզում եմ փնովել, որովհետև ինչ-որ հարցեր միգուցե լուծվեցին, ինչ-որ հարցեր, ընդհակառակը, ավելի սրվեցին։ Տիգրանի հետ համամիտ եմ, որ Թուրքիան երբեք չի դավաճանի Ադրբեջանին, ինչքան էլ ուզում է՝ ճնշեն։ Նախ՝ Թուրքիային ճնշելը շատ ավելի բարդ է, քան, ասենք, նույն Ադրբեջանին կամ Հայաստանին, որովհետև, այնուամենայնիվ, նա աշխարհում բավական լուրջ պետություն է։ Երկրորդ՝ ամեն դեպքում այնտեղ կապն ավելի խորն է։ Չնայենք միայն այն կոնտեքստում, որ մահմեդական երկրներ են։ Այդ առումով չէ, որովհետև մահմեդական շատ երկրներ կան, որ անգամ պատերազմի մեջ են իրար հետ։ Խնդիրը դա չէ, խնդիրն ավելի խորն է։ Ինչ վերաբերում է «ֆուտբոլային» դիվանագիտությանը, ապա ասեմ, որ, իհարկե, այնուամենայնիվ, ինչ-որ հարց բարձրացրինք։ Ես անձամբ կարծում եմ, որ սահմանը պետք է բաց լինի, այլ հարց է՝ ինչի հաշվին։ Ես գտնում եմ, որ երկու հարց ընդհանրապես պետք է քննարկումից դուրս լինեն՝ Ցեղասպանության խնդիրը և Ղարաբաղի հարցը։ Այսինքն, այս երկու հարցը եթե ընդհանրապես չեն դրվում սեղանին (պարզ է, որ Թուրքիան ամեն ինչ անում է, որ դնի սեղանին, ընդ որում՝ երկուսն էլ) ամեն դեպքում խնդիրը՝ բացել սահմանը,  նորմալ է դնելը։

Ինչպես նշեցիք, 21-րդ դար է, ինֆորմացիայի դար և այլն։ Դրվեց այդ հարցը, մնացածը՝ մենք  կլինենք գնդակի դերում, թե ինչ...ես համաձայն չեմ, որ մենք գնդակի դերում ենք։ Մենք գնդակի դերում ենք եղել միշտ, ոչ թե հիմա։ Մենք գնդակի դերում ենք ի սկզբանե՝ մեր դիրքով, մեր փոքրությամբ։ Այլ հարց է, որ նույն գնդակը կարող է  լինել ծակ և կարող է լինել բավական կոշտ, պինդ, որին խփելուց կարող են ոտք ջարդել։

Տ.Ք.-Կամ կարող է ֆռալ և, ժողովրդական լեզվով ասած, կրուտիտ լինել։

-Տեղեկատվության հասանելիության խնդրի վերաբերյալ մեկ  օրինակ բերեմ. Էրդողանը նամակ հղեց Սերժ Սարգսյանին, որի բովանդակության մասին միանգամից բարձրաձայնեցին թուրքական և ադրբեջանական  լրատվամիջոցները։ Այս և նման դեպքերում, երբ հղում ես անում այդ աղբյուրներին իշխանություններն անմիջապես խառնվում են իրար և  առաջարկում են չհավատալ։ Բայց դրա փոխարեն ճիշտ կանեին մերոնք, որ  հրապարակեն նամակը։ Ի՞նչ եք կարծում՝ փորձագիտական, քաղաքագիտական շրջանակները, հասարակությունն  ընդհանրապես անհրաժեշտ ինֆորմացիային տիրապետո՞ւմ է , թե՞ ոչ։

Տ.Ք.-Սկզբում ես մի քիչ լավ էի զգում մեր արտգործնախարարության և  նախագահականի տրամադրած ինֆորմացիայից ընդհանրապես, բայց հիմա ինչքան գնաց, դարձավ նույն Քոչարյանի ժամանակվա փակ ինֆորմացիա լինելը։ Այսինքն, տպավորություն է, որ մի քանի մասնակից արդեն որոշել են սահմանափակել ինֆորմացիայի հոսքը, և հասարակությունը հիմնականում նորից ինֆորմացիայի պակաս ունի, ու նորից առաջանում է հերթական վտանգը, որ միշտ է եղել՝ Հայաստանը նորից նստած է թուրքական և ադրբեջանական կայքերի վրա, որոնք էլ օգտվում են և այն ինֆորմացիան են տեղադրում, որն իրենց ձեռք է տալիս և շատ հանգիստ սկսում են մանիպուլյացիա անել։ Շատ պայքարեցինք, որ մենք ստանանք լրատվությունը մեր միջոցներից, ոչ թե  ադրբեջանական և պրոթուրքական կայքերից։ Հիմա նորից հետ ենք գնում։ Իմ կարծիքով մեկ-մեկ պետք է ինֆորմացիայի արտահոսք անել, որովհետև ինչքան գնում, առաջընթաց է գրանցվում համացանցից օգտվողների քանակով, և նրանք իրենց կարծիքն են  ձևավորում նաև համացանցից, ինչը կրկին անտեսելն արդեն սխալ կլինի։ Եթե Քոչարյանի ժամանակ այդքան շատ մարդ չէր օգտվում համացանցից, ապա հիմա բավական շատ են։ Ինչո՞ւ հայերը պետք է առավոտն սկսեն «Day.az»-ից, սխալ է դա։

-Համաձա՞յն եք այդ տեսակետի հետ։

Կ.Ք.-Իհա՛րկե համաձայն եմ։ Ընդ որում, սա կոնկրետ Ղարաբաղի հարցին չի վերաբերում, այլ ընդհանրապես ներքին և արտաքին ինֆորմացիայի առումով է։ Ներքին ինֆորմացիան եթե  այսպես շարունակվի, մենք նորից կունենանք այն, ինչ ունեցանք մարտի 1-ին, այսինքն՝ մարտի 1-ը նաև քոչարյանական այդ փակ ինֆորմացիայի հետևանք էր, որտեղ բուղը եփեց, եփեց ու մի տեղից պիտի դուրս գար։ Երբ մարդը չի իմանում ինֆորմացիան, դա լավ չէ։ Միշտ նույն քաղաքական գործիչները, որոնք փակում են ինֆորմացիան, ասում են, թե  թերթերը «մուտիլովկա» են անում, այս են անում, այն են անում։ Իրենց սիրած բառն է, կամ թե ասում են՝ դեղին մամուլ է, բայց  դեղինն ու «մուտիլովկան» գալիս են նրանից, որ փակ է։ Փակ համակարգում շատ ավելի հեշտ է ջուրը պղտորել։ Երբ դու չես տալիս ինֆորմացիա, արդեն յուրաքանչյուր ինֆորմացիա, որը սողոսկում է դաշտ, դառնում է ավելի հավաստի, քան այն, ինչն  ընդհանրապես չկա։ Դա ներքինի մասով, իսկ արտաքինի մասով նորից վերադառնանք նրան, ինչ ես սկզբից ասացի։ Նույն արտահոսքերը մերոնք չեն ուզում այստեղ անել, ունեն ահռելի հնարավորություն՝ անելու դրանք Սփյուռքում և լցնել ինֆորմացիան այդ բոլոր  երկրներում, որպեսզի ոչ միայն մարդիկ այդ նույն «Day.az»-ից իմանան, այլ նույն «New York times»-ից իմանան և այլն, և այլն։

Տ.Ք.- Ճիշտն ասած՝ մեզ արդեն Ժիրինովսկու նման մարդ է պետք քաղաքականության մեջ, որի մոտ մի կողմից անլրջություն կա, մյուս կողմից էլ բոլորս գիտենք, որ Կրեմլի փորձարկումները և մտքերը նա է անում։ Այսինքն, այս մարդն արտահայտում է նախագահականի կարծիքը, բայց սուր, ռադիկալ կարծիքները, որ հասարակությունն իմանա։ Իմ կարծիքով Ժիրինովսկու նման մարդու ինստիտուտ պետք է ներմուծել Հայաստան, որ իմանան՝ կոնկրետ ի՞նչ է կատարվում, ի՞նչ զոնդաժ է լինում։ Արման Մելիքյանի հայտնի, մի քիչ անկապ տեսակետը զոնդաժ էր, ուղղակի մնաց իմանալ՝ դա իր փայլատակո՞ւմն էր, թե՞ ուղղակի ոնց որ ասել են՝ մի հատ փորձարկենք, նայենք՝ հասարակությունը միգուցե ինչ-որ փոխվե՞լ է, մտածո՞ւմ է դրա մասին։

-Եվս մի խնդիր, որն իմ կարծիքով գնալով ավելի է սրվում։ Արդյոք մեր քաղաքական վերնախավը կարողանո՞ւմ է եղած ինֆորմացիան ճիշտ վերլուծել և ըստ այդմ ճիշտ կանխատեսումներ անել։ Երբ «ֆուտբոլային» դիվանագիտությունն սկսվեց, հիշո՞ւմ եք՝ ինչ էին ասում իշխանությանը հարող շրջանակներում, որ թուրքն էլ առաջվա թուրքը չէ, մեզ բաց սահմաններ են պետք, եթե սահմանը չբացվի, մեր երեխան սոված է մնալու։ Անցած տարվանից ասում էին հեսա –հեսա թուրքերը վավերացնելու են սահմանադրությունը ր մեր տնտեսությունը ծաղկի  և այլն։ Իսկ հիմա նույն այդ մարդիկ ասում են՝ թուրքը նույն թուրքն է մնացել ... չակերտավոր հայրենասիրություն են սկսել խաղալ։

Կ.Ք.-Ընդհանրապես վերլուծական միտքը Հայաստանում շատ թույլ է, և դա երևում է նաև մամուլում։ Հեռուստատեսությունում վերլուծական ծրագրերը, մամուլում կամ էլեկտրոնային լրատվամիջոցներում վերլուծական ռուբրիկաները, եթե ուշադրություն դարձնեք, գրեթե բացակայում են։ Շատերն ասում են՝ մամուլն ինֆորմացիա տալու համար է։ Ի՞նչ է նշանակում դա։ Վերլուծությունն էլ է ինֆորմացիա։ Միգուցե սուբյեկտիվ է, միգուցե ինչ-որ տեղ կանխակալ է, բայց այդ նույն վերլուծությունն այն վիճակն է, որը տալիս է զարգացման մի քանի տարբերակ, սցենար է գծում։ Շատ քիչ լրատվամիջոցներ կան, որ ընդհանրապես վերլուծական միտք են օգտագործում։ Երևի դա ընդհանուր մեր լրատվական դաշտի թերի զարգացած լինելու պայմաններում է, որովհետև օրինակ ես կարծում եմ, որ Իգոր Մուրադյանի անալիզները շատ լավն են, բայց դրանք էլ այնպես են տրվում՝ լավաշներով, որ, միևնույնն է, այս դարում, որ մարդիկ ուզում են կարճ, արագ իմանան այդ ինֆորմացիան, ոչ մեկ չի նստում այդքան երկար կարդում։ Եվ ընդհանրապես բոլոր այդ կարգի բաները։ Այսինքն, պետք է լինեն առանձին մարդիկ, ովքեր սցենարներ են գծում, պետք է լինի Իգոր Մուրադյանը, ով գրում է լավաշներ, պետք է լինի մեկ ուրիշը, որ այդ լավաշից հանի ամենակարևորը և մատուցի հասարակությանը։ Չկա այս ինստիտուտը, կան բացված հազար ու մի այդպիսի բաներ, որոնք ընդամենը փող են ուտում, տանում են։ Այնպես չի, որ պետությունն ընդհանրապես չի տալիս։ Ես կարծում եմ՝ պետությունը տրամադրում է՝ հասկանալով, որ դա անհրաժեշտ է։

Տ.Ք.- Ես խղճում եմ որոշ մարդկանց՝ այսպես ասած՝ պալատական քաղաքագետների, վերլուծաբանների, որովհետև իրենք կրակն են ընկել. մինչ այս պահն ասում էին՝ «впереди батьки не надо лезть, но они полезли», այսինքն՝ թուրքը մեր բարեկամն է, խիզախ գործընկեր է, փոխվել է և այլն, հիմա էլ կրակն են ընկել, որովհետև նախագահը ոնց որ թե փոխել է իր կարծիքը։ Նախագահը մանևրում է, իրենք էլ հասկանում են, որ պետք է մանևրեն նախագահի հետ, ու արդեն շատերն սկել են լրիվ ուրիշ բաներ ասել։ Ես մի քանի մեջբերումներ արդեն ինձ մոտ հավաքել եմ, որ մարդը մեկ տարի առաջ մի բան էր ասում, հիմա լրիվ այլ բան է ասում։ Որոշ քաղաքագետներ էլ իրենց ճիշտ են պահում, այսինքն՝ սսկվել են, որոշել են չխոսել։ Ես Կարենի հետ համաձայն եմ, ուղղակի մեզ պետք է ուլտրանացիոնալիստ վերլուծաբան. ինքը բոլոր դեպքերում վերլուծում է իր հակաթուրքական, հակաադրբեջանական, պրոհայկական դիրքից։ Թող լինի ուլտրալիբերալ, ենթադրենք՝ ա լյա Աշոտ Բլեյան կամ Գեորգի Վանյան, ոչ թե լինի վերլուծաբան, որն այսօր պրոհայկական է, վաղը՝ պրոթուրքական, մյուս օրը՝ պրոադրբեջանական, որովհետև այդպիսի վերլուծություն ոչ մեկին պետք չի. այդպիսի վերլուծություն յուրաքանչյուրն իր տանը նստած կարող է անել։ Թող մարդիկ ունենան իրենց կոնկրետ դիրքորոշումը։ Ենթադրենք՝ մեկը պրոիրանական դիրք ունի։ Մենք հաշվի չենք առնում, որ Իրանը բավականին մտել է գործընթացի մեջ, և դա մամուլում ընդհանրապես չքննարկվեց։ Մեր հարևանն է միակ, որի հետ բարիդրացիական հարաբերությունների մեջ ենք։ Ոչ ոք չի վերլուծում՝ ինչու է Իրանի դեսպանն ասում, որ Ղարաբաղի հետ սահմանը մերն է։ Լուրեր են պտտվում, որ նույն ազատագրված տարածքների հարավային մասը (քանի որ Իրանի շահերի մեջ է մտնում) Իրանն է պահում, չի թողնում ինչ-որ խաղաղապահ ուժեր։

Կ.Ք.- Տիգրանի ասածի հետ լիովին համաձայն եմ, բացի վերլուծաբաններից. այս հարցը տարածվում է նաև քաղաքական կուսակցությունների վրա։ Այսինքն, ես, օրինակ, ինքս չեմ կիսում Դաշնակցության տեսակետը, բայց Դաշնակցությունը պետք է լինի իր ուլտրանացիոնալիստական գաղափարախոսությամբ։ Այսօր որ նայում ենք, այդպիսի ռեալ 2 կուսակցություն է Հայաստանում. այս, իբր, բազմազանության մեջ Դաշնակցությունն ու ՀՀՇ-ն են, որովհետև այդ մարդիկ պահում են իենց իդեալոգիան, լինեն իշխանություն, թե ընդդիմություն, լինի դա 90-ականների սկիզբը, թե 2010-ը։ Նրանք 10 տարին մեկ չեն փոխել իրենց կարծիքը, թե, օրինակ, գործող նախագահն ինչ է ասում տվյալ պահին։ «Օրինաց երկիրը» մի օր ֆրանսիամետ է, մի օր՝ ռուսամետ, մի օր դառնում է ընդդիմություն, մյուս օրն՝ իշխանություն, ընդ որում՝ նույն իշխանության դեպքում նույնը կարելի է ասել «Ազգային Միաբանության» և բոլորի մասին՝ բացառությամբ ՀՅԴ-ի և ՀՀՇ-ի՝ չկիսելով իրենց իդեալոգիան, բայց ես չեմ կարող չփաստել, որ նախ իրենք պետք են, երկրորդ՝ իրենք դասական իմաստով միակ կուսակցությունն են։

-Այս իրավիճակն ինչքա՞ն կարող է շարունակվել։ Կարենն ասաց՝ բուղը տվեց ու մի տեղից պայթեց, այս արհեստական մարդիկ, արհեստական քաղաքական ուժերը մինչև ե՞րբ են ձգելու։

Տ.Ք. -Մինչև մյուս նախագահական ընտրություններ։ Հետո, իմ կարծիքով, նորից ինչ-որ բան կփոխվի։ Իմ կարծիքով նույն Սերժ Սարգսյանի համար բավական լավ է սա, քանի որ զտման սեզոն է լինում, և նա հստակ տեսնում է, թե ով ինչպես է խաղում։ Բլոգային քննարկումների ժամանակ մոտ 2-3 ամիս առաջ բավական շատ հարձակվեցին իմ և իմ գաղափարակից ընկերների վրա մեր հակաթուրք և հակաադրբեջանական կարծիքների համար՝ պաշտպանելով Սերժ Սարգսյանին, որովհետև պետք է վերջապես ինչ-որ մի բան լուծել, հիմա վերջին երկու շաբաթվա մեջ Սերժ Սարգսյանը դարձել է դաշնակցական և ավելի բեթար բաներ է ասում, այսինքն՝ թուրքերին Նյունբերգ է անում, ադրբեջանցիներին ընդհանրապես ձեռքառնողական է վերաբերվում։

-Դուք ասացիք, որ նա մանևրում է։ Արդյոք դա մանևրե՞լ է, թե՞ նույն վերլուծաբանների կարգավիճակում է Սերժ Սարգսյանը։

Տ.Ք. -Իմ կարծիքով ոչ թե նա է մանևրում է, այլ իրեն են մանևրում։

Կ.Ք. -Ես կարծում եմ, որ նա մանևրում է։ Ես դա չեմ ասում նրա համար, որ հիմա եմ հետևում։ Ինքը՝ որպես քաղաքական, պետական գործիչ, կարծում եմ, միշտ էլ մանևրել է։ Ի տարբերություն Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և Ռոբերտ Քոչարյանի՝ միշտ ավելի ուժեղ է եղել որպես ոչ հանրային քաղաքական գործիչ։ Հանրայինի դեպքում ինքը շարունակում է նույն ձևի պահել, իսկ ոչ հանրայինները միշտ ավելի շատ մանևրում են, եթե խոսենք ոչ թե արտաքին, այլ, օրինակ, ներքին քաղաքականության մասին. ես ինչո՞ւ եմ ասում՝ ինքը մանևրում է, ոչ թե իրեն են մանևրում, որովհետև ինքը ներքինում էլ է այդպես անում։ Տեսե՛ք, նա թողնում է, մինչև բոլորը բացվում են, մեկն այս կողմն է բռնում, մյուսն՝ այն, մեկ էլ՝ հոպ, արի ու տես՝ ինքն ուղղակի թողնում է, որ բացվեն։ Նույն թուրքական թեմայով բացվեցին, բացվեցին, հիմա ինքն ուրիշ բան է անում։ Ինքը մանևրում է, որովհետև դա պետք է. ինքը շփվում է, դա շատ բարդ է, որովհետև ասացինք՝ մենք օբյեկտիվորեն գնդակի դերում ենք, նա պետք է մանևրի, այ մնացածը պետք է լինեն տարբեր, շատ բազմազան, բայց նույն դիրքերում։

Տ.Ք.-Մանևրելը լավ բան է, ենթադրենք, դիվանագետի համար, բայց նախագահի համար այսքան մանևրումն արդեն մարդիկ չեն հասկանում, իր ուզածն ի՞նչ է։ Ինքը երևի հասկանում է, բայց հասարակությո՞ւնը։ Հասարակության մի մաս կա, որը միշտ գնում է հաղթողի հետևից։ Հիմա հաղթողը Սերժ Սարգսյանն է, և այդ մարդիկ զիգզագներով գնում են հետևից, Սերժ Սարգսյանն այսօր սա է ասել, լավ է արել, նախագահն է, այսօր սա է ասել, լավ է արել, նախագահն է, բայց որ մի քիչ Սերժ Սարգսյանից կտրում ես, ասում ես՝ քոնն ասա, մարդը կորում է, չի հասկանում։ Լիովին վստահում են նախագահին։ Դա մի կողմից լավ է, մյուս կողմից էլ հասարակության 20-30 տոկոսը ոչ սեփական կարծիք ունի, ոչ էլ։ Ավելի շատ ոչ թե մանևրում է, այլ  շախմատ է խաղում, թե ինչ սիրուն քայլեր են ստացվում։ Բայց ինձ մոտ տպավորություն կա, որ խաղի վերջը չգիտի՝ ինչ է։

-Հիմա շատ է խոսվում այն մասին, որ պայքարը գնում է մեկ գործող և  երկու նախկին  նախագահների միջև։ Կա՞ նման բան, թե՞ ոչ, և ի՞նչ զարգացումներ են սպասվում մեր ներքաղաքական կյանքում։

Կ.Ք. -Ես կարծում եմ՝ կար, ավարտվեց այդ պայքարը։ Ինչքան էլ Սերժ Սարգսյանը հայտարարի, որ Ռոբերտ Քոչարյանը քաղաքականության մեջ է, իբր պաշտպանեց, կարծում եմ, այդ պայքարը կար, երևի թե խուլ ձևով շարունակվում է։ Հետաքրքիր է՝ մեր ընդդիմությունը միշտ բողոքել է՝ ա՛յ ժողովրդավարական երկրները և այլն, և այլն, բայց չեն պաշտպանում ընդդիմությանը։ Գալիս են ԵԱՀԿ, ասում են՝ մեկ քայլ առաջ է, սկսում են նրանց եվրո յոնջաներ ասել, ինչ ասես՝ ասում են, բայց իրականում կա իրականություն. աշխարհը վաղուց շատ ավելի պրագմատիկ է, քան մենք պատկերացնում ենք, և միայն զանգվածը չի գնում հաղթողի հետևից, աշխարհը նստում է և հաղթածի հետ է խոսում։ Այսօր գործողը Սերժ Սարգսյանն է, իր հետ են խոսում։ Այլ հարց է՝ Ռոբերտ Քոչարյանն ուզո՞ւմ է գա, չի՞ ուզում, ինքը հայտարարում է, որ չի ուզում և այլն, և այլն։ Միգուցե ինքը չի ուզում, բայց կա մի թիմ, որ ուզում է իրեն բերել, և հակամարտությունն այդ թիմերի մեջ, ի վերջո, դարձել էր հակամարտություն երկուսի մեջ, որը, կարծում եմ, այնուամենայնիվ, դեռ չի ստացվում, և իմ կանխատեսմամբ չի ստացվի։

Տ.Ք. -Ես հակառակ կարծիքի եմ։ Մեկ-մեկ տպավորություն է ստեղծվում, որ երեք նախագահն էլ կարծես մի թիմով մասնակցում են որոշ հարցերում, որովհետև շատ հարցերում Տեր-Պետրոսյանն ու Քոչարյանն իրար անպատվելով իրար վարկանիշ են բարձրացնում։ Այսինքն, հակալևոնականներն ուրախանում են Քոչարյանի ասածներից, լևոնականները՝ Լևոնի ասածներից, ու դաշտը խաղում է։ Լևոնն աջակցում է Սերժ Սարգսյանին հայ-թուրքական և ղարաբաղյան հարցերում, Քոչարյանին Սերժը «դուբինկա»-ի նման պահում է լևոնականների և որոշ հանրապետականների համար, որովհետև մարդ կա՝ Քոչարյանի անունը լսում, վախենում է։ Շատ լավ գործիք է դարձել Քոչարյանը։ Նույնիսկ բլոգներում հենց Քոչարյանի անունը տալիս ես, միանգամից և՛ հանրապետական, որոշ սերժական, և՛ ՀԱԿ-լևոնական զանգվածը կատաղում, եսիմ՝ ինչ է կատարվում։ Այսինքն, ինքն իր գործն ունի։ Իմ կարծիքով զուտ Սերժ Սարգսյանի և Քոչարյանի միջև որևէ խնդիր, տարաձայնություն չկա։ Խնդիր կա իրենց թիմերի կամ այն մարդկանց միջև, որոնք ուղղակի ուզում են լավ ապրել։ Ենթադրենք՝ կիսաօլիգարխ է եղել Քոչարյանի ժամանակ, հիմա Սերժի միջոցով ուզում է օլիգարխ դառնալ, բայց ով օլիգարխ է եղել Քոչարյանի ժամանակ, չի թողնում, որ դա տեղի ունենա։ Այստեղ պայքարը զուտ տնտեսական է, և մեջտեղը վարչապետն է տուժում։ 

Զրույցը վարեց Վախթանգ Մարգարյանը