«Ես բանակցությունները սկսել եմ ոչ թե Սերժ Սարգսյանի կետից, այլ իմ սեփական կետից»,- հայտարարել էր Նիկոլ Փաշինյանը՝ պատասխանելով այն հարցին, թե արդյոք ինքն Արցախի հարցով բանակցությունները վերսկսում է Սերժ Սարգսյանի՞ կանգ առած կետից:

Տարբերվելը և էքսքլյուզիվ երևալը Փաշինյանի մոտ սուր ձևով են արտահայտվում, բայց դա ոչ այնքան քաղաքական, որքան հոգեբանական խնդիր է: Ինչ մնում է քաղաքականությանը, ապա նա արցախյան բանակցությունների թեմայով իր ու Սարգսյանի «կետերի» տարբերության մասին և՛ ճիշտ է ասում, և՛ սուտ:

Ստի մասին

Ստի մասով բացահայտումն արեց ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը: Նա հաստատել է Մամեդյարովի այն հայտարարությունը, որ Արցախի հարցով բանակցային սեղանին 2016 թվականի փաթեթն է, որն ընդունված է «Լավրովի պլան» անվանել կամ կազանյան փաթեթ:

Լավրովի հայտարարությունը Փաշինյանին հնարավորություն չի տալիս այլևս ներսում «դուխով» ու տարբերվող երևալ:

Վտանգավորն այն է, որ Փաշինյանն ամեն կերպ խուսափում է Արցախի հարցում որևէ բովանդակային տեսակետ հայտնելուց, բայց մտել է բովանդակային բանակցությունների դաշտ: Նա հիմա ընդամենը ժամանակ է խնդրում՝ պատճառաբանելով, որ նոր ու անտեղյակ մարդ է բանակցային գործընթացում և չի տիրապետում խնդրին:

Մենք, ի դեպ, բազմիցս ենք նշել այն մասին, որ Դուշանբեում տեղի ունեցած «վերելակային» դիվանագիտությունից հետո Ադրբեջանին հաջողվեց մարսել 2016-ի ապրիլյան արկածախնդրությունը և «ջրել» Սանկտ Պետերբուրգում, Վիեննայում ու Ժնևում ձեռք բերված ինստիտուցիոնալ համաձայնությունները, որոնք վերաբերում էին հրադադարի գործիքակազմերին, և որոնք ճնշման միջոց էին Ալիևի վրա:

Այդ գործիքակազմերը պաշտոնական Երևանին հնարավորություն էին տալիս դիվանագիտական դաշտում առավելության հասնել Բաքվի նկատմամբ ու փոխհատուցել քառօրյա պատերազմի կորուստները, ինչպես նաև բովանդակային բանակցությունները հետագայում վերսկսել ոչ թե կազանյան, այլ նոր, ավելի շահեկան տարբերակով: Հիմա այդ ամենը չկա:

Ճշտի մասին

Հիմա մենք վերադարձել ենք Կազան, ընդ որում՝ շատ ավելի վատ դիրքում, քան ունեինք քառօրյա պատերազմից հետո: Եվ դա՝ Փաշինյանի սխալի, այլ ոչ թե ադրբեջանական դիվանագիտության ճկունության արդյունքում: Ադրբեջանցիները պարզապես օգտվել են Փաշինյանի՝ ինքնատիպ ու տարբերվող երևալու մոլուցքից, ինչպես նաև անփորձությունից ու համապատասխան գիտելիքների պակասից:

Հարցն այն չէ, որ կազանյան գործընթացը լավն էր: Հակառակը՝ այն վատն էր մեզ համար: Բայց քառօրյան դասեր քաղելու և իրավիճակը բանակցային դաշտում շտկելու հնարավորություն էր տվել Հայաստանի նախորդ իշխանություններին, ու նրանք օգտվել էին այդ հնարավորությունից:

Փաշինյանը Երևանի ձեռքբերումները զրոյացրեց ու հիմա, իրոք, Արցախի հարցով բանակցությունները սկսում է ոչ թե Սերժ Սարգսյանի, այլ սեփական կետից: Այդ կետն ավելի ցածր է, քան Սարգսյանն էր փոխանցել 2018 թվականի ապրիլի 23-ին:

Փաշինյանն ադապտացվում է Լավրովի պլանին

Ապրիլյան քառօրյան թաղել էր կազանյան գործընթացը, և դա լեգիտիմ էր համարվում միջազգային հանրության կողմից, քանզի ապակառուցողական վարքագծի համար 2016-ին մեղադրվեց Ադրբեջանը:

Կազանյան փաթեթը 2016-ի ապրիլից հետո այլևս նետվեց աղբարկղը: Դուշանբեում Ալիևը Փաշինյանի ձեռքերով աղբարկղից հանեց այդ փաթեթը և դրեց բանակցային սեղանի վրա: Ու հիմա դա ընդունելի է համարվում եռանախագահող երկրների համար: Փաշինյանը փորձեց չմտնել այդ գործընթաց, բայց դա գնահատվեց որպես ապակառուցողական մոտեցում, ու նա ստիպված սկսեց իր՝ ավելի ցածր կետից: Ասել է թե՝ Փաշինյանը ճիշտ է ասում, որ ինքը Սարգսյանի կետից չի սկսում բանակցությունները: Պարզապես չի ավելացնում, որ այդ կետն ավելի վատն է:

Ճակատագրի հեգնանքն այս պատմության մեջ այն է, որ ժամանակին Փաշինյանը, փորձելով միավորներ հավաքել ՊՊԾ գնդի գրավման օրերին, սուր քննադատության էր ենթարկել «Լավրովի պլանը»՝ «հող հանձնելու» մեղադրանք ներկայացնելով իշխանությանը և նրան կցված Տեր-Պետրոսյանին:

Փաշինյանն այժմ բանակցում է «Լավրովի պլանի» շուրջ: Այսինքն՝ ադապտացվել է Լավրովի պլանին: Մինչդեռ ժամանակին ինքն էր «դուխով» առաջարկում Լավրովին ադապտացվել թավշյա հեղափոխությանը։

Կորյուն Մանուկյան