Ստեփան Մարգարյանը՝ ԱԺ-ում մեկնարկած ստորագրահավաքի մասին
Սահմանադրական հանրաքվեի, ՀԱԿ խմբակցության նախաձեռնության, միջազգային դիտորդների և այլ հարցերի շուրջ «Zham.am»-ը զրուցեց ԲՀԿ խմբակցության պատգամավոր, Տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Ստեփան Մարգարյանի հետ:
-Պարո՛ն Մարգարյան, ինչպես հայտի է, ՀԱԿ-ը նախաձեռնել է ստորագրահավաք` սահմանադրական հանրաքվեն Սահմանադրական դատարանում վիճակելու համար: Ստորագրահավաքին միացել է 19 պատգամավոր: Դուք ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս նախձեռնությանը և միանալո՞ւ եք ՀԱԿ-ի նախաձեռնած ստորագրահավաքին:
-Ես հարգում եմ ՀԱԿ-ի տեսակետը և որոշումը` ՍԴ-ում հանրաքվեի արդյունքները վիճարկելու վերաբերյալ: Ավելին, կարծում եմ, որ մղումը ազնիվ է, սակայն թերահավատորեն եմ վերաբերվում այս գործընթացին` դրական արդյունք գրանցելու տեսանկյունից: Սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ ես իմ տեսակետը հայտնել եմ, ես դեմ եմ եղել փոփոխություններին և խորհրդարանում չեմ մասնակցել դրա բովանդակային քննարկմանն ու քվեարկությանը: Այնպես որ, սահմանադրական փոփոխությունների նկատմամբ իմ վերաբերմունքը շատ հստակ է:
-Ինչո՞ւ: Չէ՞ որ, օրինակ, 2014-ին պարտադիր կուտակայինի ժամանակ չորս քաղաքական ուժեր որոշեցին դիմել ՍԴ, և դուք միացաք, որոշակի արդյունք ևս արձանագրվեց:
-Տեղին համեմատություն է, որովհետև 2014-ի գարնանը կար միասնական գործընթաց, համախմբված էին խորհրդարանական չորս ուժեր` 40-50 պատգամավոր, և քաղաքական արդյունքի հասնելու տեսակետից այդ գործընթացի վերջը տեսանելի էր ինձ համար: Բացի այդ, այն ժամանակ ԱԺ-ում ծավալվող գործընթացին զուգահեռ՝ կար նաև ակտիվ հասարակություն՝ փողոցում կանգնած: Այսօր, ցավոք, դա չկա. այս ամենը հիմա մենք չունենք:
-Ինչպիսի՞ն է ձեր գնահատականը անցած սահմանադրական հանրաքվեի վերաբերյալ:
-Կարծում եմ, որ դրա լավագույն պատասխանը տվեցին միջազգային դիտորդները: Նրանք արձանագրեցին, որ այս հարցը առավելապես հուզում էր քաղաքական վերնախավի մի մասին, սակայն ոչ լայն հասարակությանը: Ես համարում եմ, որ Սահմանադրությունն այն փաստաթուղթը չէ, որ հասարակության մոտ լեգիտիմության կասկածներ առաջացնի, ինչը, ցավոք, առկա է, և որի ապացույցն այն բազմաթիվ խախտումների դեպքերն են, որոնք արձանագրվել են ոչ միայն հայ հասարակության ակտիվ շրջանակների կողմից, այլ նաև արևմտյան և ռուսական դիտորդների կողմից:
-Այս դեպքում ո՞րն է ելքը, կամ, հռետորական հարցադրմամբ, Հայաստանում արդյոք կլինի՞ քաղաքական կյանք այս հանրաքվեից հետո:
-Ոչ միայն այս տարվա, այլ նաև անցած 20 տարիների փորձը ցույց է տալիս, որ ցանկացած խնդիր լուծելու և հաջողության հասնելու համար պետք է երկրում ձևավորել միասնականության մթնոլորտ: Պետք է ձևավորել այնպիսի օրակարգ, որը կկոնսոլիդացնի հասարակական և քաղաքական դաշտի զգալի մասին, և միաժամանակ այդ համախմբումը կկարողանա հրապարակ դուրս բերել տասնյակ հազարավոր մարդկանց: Միայն այդ ժամանակ հնարավոր կլինի խոսել լուրջ քաղաքական արդյունքների հասնելու մասին: Ես կողմնակից եմ նման քննարկումներին, սակայն նույնիսկ դա էլ է քիչ: Երկրի քսան տարվա անցած քաղաքական գործընթացների փորձը ցույց է տալիս, որ դա անհրաժեշտ, սակայն ոչ բավարար պայման է լուրջ հաջողություն գրանցելու համար:
Ես հուսով եմ, որ 2017-ի շեմին հասարակության և քաղաքական շրջանակների մոտ կառաջանա այդ գիտակցությունը և պահանջը` նորովի գնահատելու անցած մեր ճանապարհը և իրավմամբ դնելու այնպիսի քաղաքական օրակարգ, որը կկարողանա իր շուրջը համախմբել հասարակության և քաղաքական շրջանակների մեծ մասին: Միայն այդ դեպքում քաղաքացու մոտ կվերականգնվի հավատը քաղաքական ուժերի, գործիչների և քաղաքական գործընթացների նկատմամբ:
-Պարո՛ն Մարգարյան, այնուամենայնիվ, եթե ստացվի այնպես, որ ստորագրահավաքին միանա 26 պատգամավոր և ձեր չմիանալով՝ դուք խոչընդոտեք գործընթացին, չե՞ք կարծում, որ ձեզ կարող են մեղադրել նախաձեռնությանը չմիանալու համար:
-Ես՝ որպես անհատ պատգամավոր, ասում եմ, որ եթե հավաքվի 26 ստորագրություն, և ես 27-րդը լինեմ, ապա ես, թերահավատորեն վերաբերվելով այս գործընթացին, կմիանամ նախաձեռնությանը:
Ստեփան Մարգարյանը՝ ԱԺ-ում մեկնարկած ստորագրահավաքի մասին
-Պարո՛ն Մարգարյան, ինչպես հայտի է, ՀԱԿ-ը նախաձեռնել է ստորագրահավաք` սահմանադրական հանրաքվեն Սահմանադրական դատարանում վիճակելու համար: Ստորագրահավաքին միացել է 19 պատգամավոր: Դուք ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս նախձեռնությանը և միանալո՞ւ եք ՀԱԿ-ի նախաձեռնած ստորագրահավաքին:
-Ես հարգում եմ ՀԱԿ-ի տեսակետը և որոշումը` ՍԴ-ում հանրաքվեի արդյունքները վիճարկելու վերաբերյալ: Ավելին, կարծում եմ, որ մղումը ազնիվ է, սակայն թերահավատորեն եմ վերաբերվում այս գործընթացին` դրական արդյունք գրանցելու տեսանկյունից: Սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ ես իմ տեսակետը հայտնել եմ, ես դեմ եմ եղել փոփոխություններին և խորհրդարանում չեմ մասնակցել դրա բովանդակային քննարկմանն ու քվեարկությանը: Այնպես որ, սահմանադրական փոփոխությունների նկատմամբ իմ վերաբերմունքը շատ հստակ է:
-Ինչո՞ւ: Չէ՞ որ, օրինակ, 2014-ին պարտադիր կուտակայինի ժամանակ չորս քաղաքական ուժեր որոշեցին դիմել ՍԴ, և դուք միացաք, որոշակի արդյունք ևս արձանագրվեց:
-Տեղին համեմատություն է, որովհետև 2014-ի գարնանը կար միասնական գործընթաց, համախմբված էին խորհրդարանական չորս ուժեր` 40-50 պատգամավոր, և քաղաքական արդյունքի հասնելու տեսակետից այդ գործընթացի վերջը տեսանելի էր ինձ համար: Բացի այդ, այն ժամանակ ԱԺ-ում ծավալվող գործընթացին զուգահեռ՝ կար նաև ակտիվ հասարակություն՝ փողոցում կանգնած: Այսօր, ցավոք, դա չկա. այս ամենը հիմա մենք չունենք:
-Կարծում եմ, որ դրա լավագույն պատասխանը տվեցին միջազգային դիտորդները: Նրանք արձանագրեցին, որ այս հարցը առավելապես հուզում էր քաղաքական վերնախավի մի մասին, սակայն ոչ լայն հասարակությանը: Ես համարում եմ, որ Սահմանադրությունն այն փաստաթուղթը չէ, որ հասարակության մոտ լեգիտիմության կասկածներ առաջացնի, ինչը, ցավոք, առկա է, և որի ապացույցն այն բազմաթիվ խախտումների դեպքերն են, որոնք արձանագրվել են ոչ միայն հայ հասարակության ակտիվ շրջանակների կողմից, այլ նաև արևմտյան և ռուսական դիտորդների կողմից:
-Այս դեպքում ո՞րն է ելքը, կամ, հռետորական հարցադրմամբ, Հայաստանում արդյոք կլինի՞ քաղաքական կյանք այս հանրաքվեից հետո:
-Ոչ միայն այս տարվա, այլ նաև անցած 20 տարիների փորձը ցույց է տալիս, որ ցանկացած խնդիր լուծելու և հաջողության հասնելու համար պետք է երկրում ձևավորել միասնականության մթնոլորտ: Պետք է ձևավորել այնպիսի օրակարգ, որը կկոնսոլիդացնի հասարակական և քաղաքական դաշտի զգալի մասին, և միաժամանակ այդ համախմբումը կկարողանա հրապարակ դուրս բերել տասնյակ հազարավոր մարդկանց: Միայն այդ ժամանակ հնարավոր կլինի խոսել լուրջ քաղաքական արդյունքների հասնելու մասին: Ես կողմնակից եմ նման քննարկումներին, սակայն նույնիսկ դա էլ է քիչ: Երկրի քսան տարվա անցած քաղաքական գործընթացների փորձը ցույց է տալիս, որ դա անհրաժեշտ, սակայն ոչ բավարար պայման է լուրջ հաջողություն գրանցելու համար:
Ես հուսով եմ, որ 2017-ի շեմին հասարակության և քաղաքական շրջանակների մոտ կառաջանա այդ գիտակցությունը և պահանջը` նորովի գնահատելու անցած մեր ճանապարհը և իրավմամբ դնելու այնպիսի քաղաքական օրակարգ, որը կկարողանա իր շուրջը համախմբել հասարակության և քաղաքական շրջանակների մեծ մասին: Միայն այդ դեպքում քաղաքացու մոտ կվերականգնվի հավատը քաղաքական ուժերի, գործիչների և քաղաքական գործընթացների նկատմամբ:
-Պարո՛ն Մարգարյան, այնուամենայնիվ, եթե ստացվի այնպես, որ ստորագրահավաքին միանա 26 պատգամավոր և ձեր չմիանալով՝ դուք խոչընդոտեք գործընթացին, չե՞ք կարծում, որ ձեզ կարող են մեղադրել նախաձեռնությանը չմիանալու համար:
-Ես՝ որպես անհատ պատգամավոր, ասում եմ, որ եթե հավաքվի 26 ստորագրություն, և ես 27-րդը լինեմ, ապա ես, թերահավատորեն վերաբերվելով այս գործընթացին, կմիանամ նախաձեռնությանը: