Սերժ Սարգսյանին «թաքուն» ծառայողներն ավելին չարժեն, քան «ՀՀԿ–ի տատիկը»
Այսօր, վստահ եմ, միտումնավոր, սահմանադրական փոփոխությունների հետ կապված՝ նաև արհեստական տարանջատում են փորձում մտցնել: Իբր որոշ ոչիշխանական ուժեր դեմ են սահմանադրական փոփոխություններին ընդհանրապես, իսկ մի մասն էլ անգամ եթե դեմ է Սերժ Սարգսյանի վարած քաղաքականությանը, այնուամենայնիվ, կողմ է նրա հետ համագործակցելուն սահմանադրական փոփոխությունների մասով, քանի որ դա բխում է նաև իրենց կուսակցությունների ծրագրային դրույթներից: Բայց ես չեմ հիշում, որ, մասնավորապես, «քառյակի» անդամ այն ուժերը, որոնք կատեգորիկ դեմ են այս պահին գնալ սահմանադրական փոփոխությունների, դեմ են դրան ընդհանրապես: Ուղղակի ասվում է, որ հարցին, հասկանալի պատճառներով, պետք է անդրադառնալ իշխանափոխությունից հետո: Սա այնքան պարզ է, որ չհասկանալ հնարավոր է միայն չցանկանալու դեպքում:
Գործող Սահմանադրությամբ Սարգսյանն այլևս առաջադրվել չի կարող, այդ իսկ պատճառով նա ձեռնարկել է այս փոփոխությունները վերարտադրվելու նպատակով, թեպետ իրականում ինքն էլ գիտի, որ այդ շանսը չունի: Եվ քանի որ գործող նախագահի ու նրա թիմի միջև առկա է խոր փոխադարձ անվստահություն, ուստի Սարգսյանը թիմակիցներին համոզել է, որ ինքը շարունակելու է պաշտոնավարել, այնպես որ, նրանցից յուրաքանչյուրը կպահպանի իր տեղը իշխանական կերակրատաշտի մոտ: Իսկ նա, ով կտատանվի, տեղը կզիջի Սարգսյանին հավատարիմ նվիրյալներից մեկին: Ուստի, բավական է՝ Սարգսյանը հայտարարի, որ Սահմանադրությունը փոխելու մտքից հրաժարվում է, այդ պահից սկսած՝ նրա թիմակիցները սկսելու են այլ տարբերակների փնտրտուքը: Մեկը փորձելու է «ժառանգորդ» օպերացիայի շրջանակներում սեփական թեկնածությունն առաջ բրդել, մյուսն՝ իրեն հարմար թեկնածուի կողքին կանգել, մի երրորդն էլ՝ հավանական թեկնածուի հետ հիմիկվանից բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատել: Այնպես որ, ինչպես ասվում է հայտնի ֆիլմում՝ «Նրանք, ովքեր մեզ խանգարում էին, նրանք էլ մեզ կօգնեն», քանի որ ներիշխանական մրցակցությունը բավական կատաղի է լինելու, ուստի իշխանական բուրգն այս տեսքով ոչ ոքի չի հաջողվի պահպանել ու իր սեփական շահին ծառայեցնել:
«Քառյակն» իշխանություններին ներկայացրել է 12–կետանոց պահանջ, որի կատարման վերջնաժամկետը սեպտեմբերի երեսունն է: Ակնհայտ է, որ պահանջների զգալի մասը մինչև ժամկետի ավարտը չի կատարվելու, ուստի մոտենում է իշխանություններից հրապարակավ հաշվետվություն պահանջելու ժամանակը: Այդ փուլում էլ, երբ ավարտին կհասցվեն իշխանափոխության «ճանապարհային քարտեզի» մշակման աշխատանքները, կարելի է նաև այդ շրջանակներում պայմանավորվածություններ ձեռք բերել։ Օրինակ՝ քաղաքական ուժերը կարող են գալ համաձանության, որ իշխանափոխությունից հետո՝ մեկ կամ մեկուկես տարվա ընթացքում, կանցկացվի սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվե, և առանձնահատուկ կկարևորվի անցումը խորհրդարանական կառավարման համակարգի՝ հարյուր տոկոս համամասնական ընտրակարգով: Կարող է նաև պետական կառավարման համակարգի մի քանի մոդել առաջարկվել, և թող ժողովուրդն ընտրի, թե որ տարբերակն է ուզում։
Ու եթե կարիք կա, լրացուցիչ պայմանավորվել, թե դրանից հետո որքան ժամանակի ընթացքում է հրաժարական տալիս նորընտիր նախագահը: Իսկ նրանք, ովքեր ուզում եմ մեզ համոզել, թե ցանկության դեպքում Սարգսյանն այս Սահմանադրությամբ էլ կարող է վերարտադրվել, ուստի ավելի լավ է՝ գնանք փոփոխություններին, մեղմ ասած, անկեղծ չեն, քանի որ «կաղ բադիկի» կարգավիճակ ստացած Սարգսյանը չի կարող կեղծիքների միջոցով իր նպատակին հասնել: Չէ՞ որ իշխանական ռեսուրսը աշխատելու է իր դեմ, քանի որ իր թիմն էլ է թևակոխելու «Առա՛ջ դեպի «անսերժ» Հայաստան» կարգախոսի գործողության տիրույթ:
Իսկ եթե կան քաղաքական ուժեր, հայտնի հանրային կերպարներ, որոնք, իրենց կարծիքով, շատ լուրջ աջակցություն են ցուցաբերում Սերժ Սարգսյանին՝ նրա գովքը թաքուն անելով կամ սահմանադրական փոփոխությանը կողմ արտահայտվելով, պետք է հիասթափեցնեմ նրանց, քանի որ նրանց այդ աջակցությունն իր կարևորությամբ համարժեք է ՀՀԿ-ի տատիկի «Սերժ Սարգսյանի ջանին մեռնեմ» մակարդակի աջակցությանը:
Շատերը զարմանում են, թե ինչու չեն այդ տատիկին քաղաքի կենտրոնից հեռացնում՝ փակելով նրա «բիզնեսը», չէ՞ որ նա իշխանություններին խայտառակում է, ոչ թե օգնում: Բայց դա թյուր պատկերացում է: Սարգսյանը ցանկացած քաղաքական գործչի, որն իր դերակատարությունը գերագնահատում է, նրան ցույց է տալիս ՀՀԿ-ի տատիկին, և նշում, որ նույն ծառայությունն այդ կինը մատուցում է օրական մի քանի հազար դրամով, ուստի դրա դիմաց նախարարների ու մարզպետների պաշտոնների չպետք է հավակնեն:
Բավական է միայն ԲՀԿ-ՀԱԿ–«Ժառանգություն» եռյակի հաստատակամությունը, որպեսզի սահմանադրական հանրաքվեի հարցը դուրս գա օրակարգից։ Իսկ մյուսներն ինչքան էլ աջակցեն ՀՀԿ ղեկավարին, չեն կարողանալու օգնել Սարգսյանին հետագայում, քանի որ գործը դրան չի հասնելու, այլ որոշվելու է հրապարակում՝ ժողովրդի գործուն աջակցությամբ՝ իշխանափոխության տեսքով:
Այնպես որ, Սերժ Սարգսյանը եթե մի կարճ ժամանակ հետո պնդեց, որ գնում է սահմանադրական փոփոխությունների, ուրեմն դրանով ազադարարելու է ցնցումների ճանապարհով իշխանափոխության գործընթացի սկիզբը, իսկ եթե հրաժարվեց Սահմանադրության փոփոխություններից, ուրեմն պատրաստ է քննարկել խաղաղ իշխանափոխության տարբերակը:
Սերժ Սարգսյանին «թաքուն» ծառայողներն ավելին չարժեն, քան «ՀՀԿ–ի տատիկը»
Այսօր, վստահ եմ, միտումնավոր, սահմանադրական փոփոխությունների հետ կապված՝ նաև արհեստական տարանջատում են փորձում մտցնել: Իբր որոշ ոչիշխանական ուժեր դեմ են սահմանադրական փոփոխություններին ընդհանրապես, իսկ մի մասն էլ անգամ եթե դեմ է Սերժ Սարգսյանի վարած քաղաքականությանը, այնուամենայնիվ, կողմ է նրա հետ համագործակցելուն սահմանադրական փոփոխությունների մասով, քանի որ դա բխում է նաև իրենց կուսակցությունների ծրագրային դրույթներից: Բայց ես չեմ հիշում, որ, մասնավորապես, «քառյակի» անդամ այն ուժերը, որոնք կատեգորիկ դեմ են այս պահին գնալ սահմանադրական փոփոխությունների, դեմ են դրան ընդհանրապես: Ուղղակի ասվում է, որ հարցին, հասկանալի պատճառներով, պետք է անդրադառնալ իշխանափոխությունից հետո: Սա այնքան պարզ է, որ չհասկանալ հնարավոր է միայն չցանկանալու դեպքում:
Գործող Սահմանադրությամբ Սարգսյանն այլևս առաջադրվել չի կարող, այդ իսկ պատճառով նա ձեռնարկել է այս փոփոխությունները վերարտադրվելու նպատակով, թեպետ իրականում ինքն էլ գիտի, որ այդ շանսը չունի: Եվ քանի որ գործող նախագահի ու նրա թիմի միջև առկա է խոր փոխադարձ անվստահություն, ուստի Սարգսյանը թիմակիցներին համոզել է, որ ինքը շարունակելու է պաշտոնավարել, այնպես որ, նրանցից յուրաքանչյուրը կպահպանի իր տեղը իշխանական կերակրատաշտի մոտ: Իսկ նա, ով կտատանվի, տեղը կզիջի Սարգսյանին հավատարիմ նվիրյալներից մեկին: Ուստի, բավական է՝ Սարգսյանը հայտարարի, որ Սահմանադրությունը փոխելու մտքից հրաժարվում է, այդ պահից սկսած՝ նրա թիմակիցները սկսելու են այլ տարբերակների փնտրտուքը: Մեկը փորձելու է «ժառանգորդ» օպերացիայի շրջանակներում սեփական թեկնածությունն առաջ բրդել, մյուսն՝ իրեն հարմար թեկնածուի կողքին կանգել, մի երրորդն էլ՝ հավանական թեկնածուի հետ հիմիկվանից բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատել: Այնպես որ, ինչպես ասվում է հայտնի ֆիլմում՝ «Նրանք, ովքեր մեզ խանգարում էին, նրանք էլ մեզ կօգնեն», քանի որ ներիշխանական մրցակցությունը բավական կատաղի է լինելու, ուստի իշխանական բուրգն այս տեսքով ոչ ոքի չի հաջողվի պահպանել ու իր սեփական շահին ծառայեցնել:
«Քառյակն» իշխանություններին ներկայացրել է 12–կետանոց պահանջ, որի կատարման վերջնաժամկետը սեպտեմբերի երեսունն է: Ակնհայտ է, որ պահանջների զգալի մասը մինչև ժամկետի ավարտը չի կատարվելու, ուստի մոտենում է իշխանություններից հրապարակավ հաշվետվություն պահանջելու ժամանակը: Այդ փուլում էլ, երբ ավարտին կհասցվեն իշխանափոխության «ճանապարհային քարտեզի» մշակման աշխատանքները, կարելի է նաև այդ շրջանակներում պայմանավորվածություններ ձեռք բերել։ Օրինակ՝ քաղաքական ուժերը կարող են գալ համաձանության, որ իշխանափոխությունից հետո՝ մեկ կամ մեկուկես տարվա ընթացքում, կանցկացվի սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվե, և առանձնահատուկ կկարևորվի անցումը խորհրդարանական կառավարման համակարգի՝ հարյուր տոկոս համամասնական ընտրակարգով: Կարող է նաև պետական կառավարման համակարգի մի քանի մոդել առաջարկվել, և թող ժողովուրդն ընտրի, թե որ տարբերակն է ուզում։
Ու եթե կարիք կա, լրացուցիչ պայմանավորվել, թե դրանից հետո որքան ժամանակի ընթացքում է հրաժարական տալիս նորընտիր նախագահը: Իսկ նրանք, ովքեր ուզում եմ մեզ համոզել, թե ցանկության դեպքում Սարգսյանն այս Սահմանադրությամբ էլ կարող է վերարտադրվել, ուստի ավելի լավ է՝ գնանք փոփոխություններին, մեղմ ասած, անկեղծ չեն, քանի որ «կաղ բադիկի» կարգավիճակ ստացած Սարգսյանը չի կարող կեղծիքների միջոցով իր նպատակին հասնել: Չէ՞ որ իշխանական ռեսուրսը աշխատելու է իր դեմ, քանի որ իր թիմն էլ է թևակոխելու «Առա՛ջ դեպի «անսերժ» Հայաստան» կարգախոսի գործողության տիրույթ:
Իսկ եթե կան քաղաքական ուժեր, հայտնի հանրային կերպարներ, որոնք, իրենց կարծիքով, շատ լուրջ աջակցություն են ցուցաբերում Սերժ Սարգսյանին՝ նրա գովքը թաքուն անելով կամ սահմանադրական փոփոխությանը կողմ արտահայտվելով, պետք է հիասթափեցնեմ նրանց, քանի որ նրանց այդ աջակցությունն իր կարևորությամբ համարժեք է ՀՀԿ-ի տատիկի «Սերժ Սարգսյանի ջանին մեռնեմ» մակարդակի աջակցությանը:
Շատերը զարմանում են, թե ինչու չեն այդ տատիկին քաղաքի կենտրոնից հեռացնում՝ փակելով նրա «բիզնեսը», չէ՞ որ նա իշխանություններին խայտառակում է, ոչ թե օգնում: Բայց դա թյուր պատկերացում է: Սարգսյանը ցանկացած քաղաքական գործչի, որն իր դերակատարությունը գերագնահատում է, նրան ցույց է տալիս ՀՀԿ-ի տատիկին, և նշում, որ նույն ծառայությունն այդ կինը մատուցում է օրական մի քանի հազար դրամով, ուստի դրա դիմաց նախարարների ու մարզպետների պաշտոնների չպետք է հավակնեն:
Բավական է միայն ԲՀԿ-ՀԱԿ–«Ժառանգություն» եռյակի հաստատակամությունը, որպեսզի սահմանադրական հանրաքվեի հարցը դուրս գա օրակարգից։ Իսկ մյուսներն ինչքան էլ աջակցեն ՀՀԿ ղեկավարին, չեն կարողանալու օգնել Սարգսյանին հետագայում, քանի որ գործը դրան չի հասնելու, այլ որոշվելու է հրապարակում՝ ժողովրդի գործուն աջակցությամբ՝ իշխանափոխության տեսքով:
Այնպես որ, Սերժ Սարգսյանը եթե մի կարճ ժամանակ հետո պնդեց, որ գնում է սահմանադրական փոփոխությունների, ուրեմն դրանով ազադարարելու է ցնցումների ճանապարհով իշխանափոխության գործընթացի սկիզբը, իսկ եթե հրաժարվեց Սահմանադրության փոփոխություններից, ուրեմն պատրաստ է քննարկել խաղաղ իշխանափոխության տարբերակը:
Էդվարդ Անտինյան
https://www.facebook.com/ed.antinyan/posts/10202847118081517