1990 թվականի այս օրը Հայաստանի Գերագույն խորհրդի առաջին նստաշրջանն ընդունեց «Հռչակագիր Հայաստանի անկախության մասին», որը հետագայում ամրապնդվեց հաղթանակով Արցախյան պատերազմում:

Ի տարբերություն ԽՍՀՄ նորանկախ մի շարք պետությունների՝ մեր անկախությունը ոչ միայն երկբևեռ աշխարհի փլուզման արդյունք էր, այլև նվաճված հայ ազգի արյան գնով: Պետք է փաստել, որ աշխարհի վերափոխման տվյալ պատմական տիրույթում՝ տարածաշրանի մակարդակով Հարավային Կովկասում, Հայաստանը դարձավ միակ պետությունը, որը հաղթանակ տարավ լոկալ պատերազմում. տարածաշրջանի մյուս երկու պետություններին դա չհաջողվեց:

Պատերազմից հաղթանակով դուրս եկած պետությունը, ըստ տրամաբանության, պետք է դառնար ոչ միայն զարգացած ու հզոր պետություն, այլև առաջատար ժողովրդավար պետություն Հարավային Կովկասում և զգալի կշիռ ունեցող պետություն՝ Մեծ Մերձավոր արևելքում:

Հայաստանի աշխարհաքաղաքական դիրքից ելնելով՝ հավասարակշռված արտաքին քաղաքականություն վարելով՝ այն կդառնար հրապուրիչ պետություն բազմաբևեռ աշխարհի կենտրոններից յուրաքանչյուրի համար` Ռուսաստանից մինչ Արևմուտք և ԱՄՆ, ինչպես նաև Կենտրոնական Ասիայի (այդ թվում՝ Ղազախստանի) և Ասիական–խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի` զգալի տեմպերով զարգացող (Չինաստանի գլխավորությամբ) երկրների համար:

Սակայն այսօր` 24 տարի անց, հաղթանակ տարած Հայաստանը՝ որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ, հրապուրիչ պետություն չէ բազմաբևեռ աշխարհի և ոչ մի կենտրոնի համար:

Սկսած 2008 թվականից՝ հրաժարվելով հավասարակշռված արտաքին քաղաքականությունից և հանդես գալով արտաքին քաղաքականության մեջ նախաձեռնողականությամբ, կազանյան «այո»–ներով ու, ընդհանրապես, հանուն աթոռի «այո»–ներով և՛ սրան, և՛ նրան, և՛ ի վնաս, և՛ դեմ երկրի ազգային շահերին, այսօր մենք ունենք թե՛ տնտեսապես, թե՛ քաղաքականապես սնանկ պետություն, որին չի հարգում անգամ ռազմավարական դաշնակիցը՝ ռազմական զենք վաճառելով Ադրբեջանին:

Սկսած 2008 թվականից՝ Անկախության հռչակագրի (որն, ի դեպ, իրավական փաստաթուղթ է) մի շարք դրույթներ պետական իշխանության մակարդակով չեն իրականացվում՝ խարխլելով ու կազմաքանդելով պետական անկախությունը:

Որպես օրինակ՝ վերցնենք հռչակագրի ութերորդ դրույթը. «Հայաստանի Հանրապետությունը սեփականության բազմաձևության հիման վրա որոշում է իր տնտեսավարման սուբյեկտները և կարգը, հիմնում սեփական դրամ, ազգային բանկ, ֆինանսավարկային համակարգ, հարկային և մաքսային ծառայություններ»:

Ինչպես տեսնում ենք, իր բնույթով ու էությամբ նեոբոլշևիկյան այս իշխանությունը չի ապահովում «սեփականության բազմաձևությունը», հակառակ դեպքում չէինք ունենա մեկ օլիգարխի տնտեսություն:

Նշեմ, որ անգամ կոմունիստական Չինաստանը դեռևս Դեն Սյաոպինի օրոք ընդունել է մասնավոր սեփականության իրավունքը՝ հասկանալով, որ առանց դրա անիմաստ է խոսել զարգացող տնտեսության մասին:

Հռչակագրի մեկ այլ դրույթում էլ նշվում է. «Հայաստանի Հանրապետությունը սատար է կանգնում 1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայում և Արևմտյան Հայաստանում հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործին»:

Մյուս տարի Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակն է, իսկ այս իշխանությունն արդեն հասցրել է կասեցնել «Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործը» հայ-թուրքական խայտառակ, ապազգային «ֆուտբոլային» դիվանագիտությամբ:

Հակիրճ լինելու համար միայն մեկ փաստ նշեմ՝ ըստ Հայոց ցեղասպանության թանգարանի պաշտոնական կայքի տվյալների՝ 2008 թվականից այս կողմ՝ միայն ԱՄՆ ներկայացուցիչների պալատն է բանաձև ընդունել հարցի վերաբերյալ (որն, ի դեպ, օրենք չի համարվում, քանի դեռ այն չի ստորագրել եկրի նախագահը), և Շվեդիայի խորհրդարանը: Մինչդեռ, առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և, առավել ևս, երկրորդի՝ Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք զգալի թվով պետություններ ընդունել են պատմական ճշմարտությունը:

Հռչակագրի մյուս դրույթների ու թրքաբոլշևիկյան այս իշխանության քաղաքականության համադրման դեպքում էլ կստանանք գրեթե նույն պատկերը: Այն է՝ հայոց պետականության անկախությունը սպառնալիքի տակ դնող իշխանություն: Այսպիսով, իշխանափոխությունը երկրի անկախությունը կորցնելու իրական սպառնալիքի վերացման միակ ուղին է:

Մերի Մովսիսյան