Եթե մենք քննարկելու լինենք միայն այս պայմանագիրը առանձին վերցրած, ապա այն բոլոր թերություններով հանդերձ, որոնց մասին շատ խոսեցին իմ գործընկերները, շատ քիչ բան կտա մեզ: Ուստի ես կխոսեմ այս պայմանգրի մասին հայ-ռուսական հարաբերությունների կոնտոստում: 2012թ ընթացքում մեզ ասում էին, որ գազը չի թանկացել, բանակցություններ են ընթանում, թանկանալու դեպքում` կառավարությունը կսուբսիդավորի:

Հիմա պարզվում է, որ կուտակվել 300 միլիոն դոլար պարտք, որի դիմաց ռուսական կողմին ենք փոխանցում ընկերության մեզ պատկանող քսան տոկոս բաժնեմասով: Կնքվել է մի պայմանագիր, որն իր էությամբ ամենեւին էլ շարքային եւ սովորոկան չի, այն իր մեջ պարունակում է ֆինանսական լուրջ գործարք, բայց կնքվել է առանց որեւէ քաղաքական քննարկման եւ առանց Ազգային Ժողովին մասնակից դարձնելու: Այսօր մենք չենք քննարկում ինչ անել, այլ քննարկում ենք փաստաթուղթը վավերացնելու հարցը: Հիմա ասում են եկեք վավերացնենք, որովհետեւ այլ ելք չկա: Այլ ելք գուցե եւ չկա, սա շատ նման է այն դեպքին, երբ մեկը փոխանակ աշխատի եւ գումար վաստակի, տան իրերն է ծախում, որպեսզի սնունդ ու վառելիք առնի: Ծախում է պահարանը, հեռուստացույցը, գազի բալոնը, իսկ հետո այդ նույն գազի բալոնը վարձում է, որ գազ առնի: Հերթական անգամ մեզ ասում են, որ ելք չկա: Կառավարության ծրագիր քննարկելու ժամանակ ասում են այլ ելք չկա, այլ բան իրատեսական չի, Մեր հնարավորություններն այսքան են:

Բյուջեն քննարկելիս ասում են` հնարավոր չի, մենք ստիպված ենք գնում այս քայլերին, որովհետեւ միայն սա է իրատեսական, իսկ դուք պոպուլիզմով եք զբաղվում: Կուտակային կենսաթոշակի խնդիրները քննարկելիս ասում են` ազգաբնակչությունը ծերանում է, եւ միայն այս համակարգով է հնարավոր թոշակներ վճարել: Այս թվարկումը կարելի է երկար շարունակել, իսկ հետաքրքիրն այն է, որ նրանցից շատերը այդ պահին ճիշտ են: Սակայն եկեք այլ տեսակետից նայենք. Իսկ ով է մեղավոր, որ տնտեսական սխալ քաղաքականության, հարկային տեռորի, հովանավորվող մենաշնորհների բացահայտ կոռուպցիայի պատճառով օր-օրի փակվում են աշխատող ձեռնարկություններ եւ օբյեկտներ, որի արդյունքում նվազում են բյուջեյի մուտքերը, աճում գործազրկությունը, աղքատությունը, արտքգաղթը: Ով է մեղավոր, որ աշխատունակ մարդկանց ահռելի չափերի հասնող արտագաղթի պատճառով ազգաբնակչությունը ծերանում է: Այդ ով անսխալական կեցվածքով եւ դեմքի ամեն ինչ իմացողի արտահայտությամբ երկիրը հասցրեց դինամիկ լճացման, որի արդյունքում այն աստիճանաբար ենթարկվում է կոլապսի:

Քաղաքական գործունեության մեջ ես ամբողջությամբ հարում եմ պրագմատիզմին: Ավելին, ես համարում եմ, որ ճիշտ քայլը եւ լավ արդյունքը, Որին պետք է ձգտել տվյալ պահին, այն չէ ինչ լավ է ընդհանրապես, Տեսականորեն, այլ այն, ինչին հնարավոր է հասնել այդ պահին ելնելով քո հնարավորություններից, նվազագույն կորուստներով: Արդյոք այն, ինչ մեզ այսօր դեմ են անում բանակցությունների լավ արդյունք է եւ տեղավորվում է այս դադողությունների մեջ: Կարծում եմ ոչ: Այնպես չէ, որ մենք միայն կնքել ենք վատ պայմանագիր, կամ միայն այս պայմանագիրն է վատը: Կոնկրետ բանակցողն էլ առանձնապես մեղավոր չի, լուրջ արդյունքի համար ուժեղ թիկունք է պետք: Փաստորեն մեզ ասում են, որ Ռուսաստանը դեմ է արել եւ պարտքն է ուզում, Մենք էլ տալիս ենք մեր ունեցած 20 տոկոս բաժնեմասը,այսինքն գազի բալոնը:

Իսկ ինչու է Ռուսաստանը այդպես վարվում մեր հետ: Արդյոք միայն ինքն էմեղավոր այս հարաբերությունների մեջ, թե մենք էլ ունենք մեր բաժինը, կամ մերն է հիմնական մեղավորությունը: Ռուսաստանը բազմաթիվ երկրներիզիջում է միլիարդավոր դոլարներ,կնքում է նաև դիմացինի համար արժանապատիվ պայմանագրեր, իսկ մեզնից վերցնում է դրանց համեմատ կոպեկներ:Եթե այս հարցի պատասխանը չգտնենք և անկեղծորեն չբարձրաձայնենք, ապա մշտապես հայտնվելու ենք նմանատիպ իրավիճակներում: Ես վստահ եմ Ռուսաստանին դա՜ չի պետք: Մի մակերեսային վեճ է գնում Հայաստանի քաղաքական դաշտում: Այն բաժանված է երկու ճամբարների` արևմտամետների և ռուսամետների /ի սկզբանե ասեմ, որ այսպիսի բաժանման մեջ ես իմ տեղը չեմ գտնում/: Մի մասը գտնում է, որ Ռուսաստանը վերցնում է ամեն ինչ` տնտեսական և այլ նշանակության լծակներ, կառույցներ և ձգտում է թուլացնել Հայաստանի ինքնիշխանությունը, իսկ մյուսը` որ Ռուսաստանը դա անում է հանուն Հայաստանի, որպեսզի Հայաստանը չապականվի եվրոպական վտանգավոր արժեհամակարգով: Ասեմ, որ երկու տեսակետներնել պարզունակ են և երկուսին էլ չեմ հավատում: Եվ ասեմ, նաև վստահ եմ, որ Ռուսաստանը կուզենար Հարավային Կովկասում տեսնել ուժեղ և ռազմավարական պայմանագրով ստանձնած պարտավորություններին հավատարիմ և կանխատեսելի Հայաստան:

Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև ռազմավարական գործընկերության և մի շարք այլ պայմանագրերի Ռուսաստանը շատ ավելի լուրջ է վերաբերվում, քան կարող է թվալ առաջին հայացքից: Ռուսաստանի տեսակետը, կարծում եմ, շատ պարզ է: Կամ իր ռազմավարական գործընկերն է լինում ուժեղ, կանխատեսելի եւ պայմանագրային պարտավորություններին հավատարիմ, կամ այդ տարածքում ինքն է լինում ուժեղ: Այս բանաձևի մեջ մենք ընտրել ենք երկրորդը: Կարծում եմ այս դատողությունների շրջանակում հետաքրքրական է հիշել Հայաստանի Հանրապետության բարձրաստիճան պաշտոնյաների հայտարարություններն այն մասին, որ մենք չենք միանում մաքսային միությանը, որովհետև նախ սահման չունենք այդ երկրների հետ և երկրորդ` մաքսային միությանը միանալով կորցնում ենք մեր ինքնիշխանությունը, որ մենք ստորագրում ենք եվրոպական ասոցացման պայմանագիրը: Կարճ ժամանակ անց հայտարարվեց տրամագծորեն հակառակը, որ մենք միանում ենք մաքսային միությանը: Քաղաքական և տնտեսական գործընկերության համար շատ կարևոր է տվյալ երկրի կայուն տեսակետ ունենալը և կանխատեսելիությունը: Մենք և Եվրոպային և Ռուսաստանին ցույց տվեցինք, որ մենք այդպիսին չենք: Իսկ Ռուսաստանի համար Հարավային Կովկասում ներկայացված լինելը կենսական նշանակություն ունի:

Այստեղից պարզ երևում և հասկանալի է դառնում մեր հետ հարաբերություններում Ռուսաստանի քայլերի հետևողականությունը: Պայմանագիրը, որն այսօր ներկայացված է մեզ` վավերացման համար, ես նայում եմ այս ամբողջ շարադրանքի կոնտեկստում: Անիմաստ է առանձին վերցրած դրա մասին խոսել` լավն է այն, թե վատը: Այն ծնունդ է նախորդ տարիներին Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների , որտեղ, գաղտնիք չէ, բազմաթիվ են կնճիռները, բազմաթիվ են խնդիները: Ես չեմ ուզում մասնակիցը լինել, այս փաստաթղթի վավերացման, որը ծնվել է ներքին և արտաքին քաղաքականության մեջ բազմաթիվ կոպիտ սխալների արդյունքում և հռետորական հարց եմ ուզում հնչեցնել: Արտաքին աշխարհում երկրի այսպիսի իմիջով ուր ենք ուզում գնալ: