7or.am–ում 23.05.13թ հրապարակված ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանի` «Արտադրական խեղման համար վնասի խոխհատուցումը պետք է վճարվի նաև թոշակի անցնելուց հետ» նյութի կապակցությամբ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը պարզաբանում է.

Աշխատանքի վայրում դժբախտ դեպքի հետևանքով քաղաքացու առողջությանը պատճառված վնասի հատուցման հարցի վերաբերյալ ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի 2013 թվականի ապրիլի 12-ի գրությանը ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը դեռևս ս/թ մայիսի 6-ին տվել է ծավալուն պատասխան, որից ներկայացնում ենք եզրափակիչ հատվածը (պատասխանն ամբողջությամբ տեղադրված է նախարարության www.mss.am կայքում):

2012 թվականի ընթացքում աշխատանքի վայրում դժբախտ դեպքերի և մասնագիտական հի­վանդությունների հետևանքով առողջությանը պատճառված վնասի հատուցման պահանջով ՀՀ աշ­խատանքի պետական տեսչություն է դիմել շուրջ 40 քաղաքացի: Դիմումների հիման վրա հա­րուց­վել են վարչական վարույթներ, կազմակերպվել են վարչական լսումներ: Դի­մումների.

- մի մասով բավարարվել է քաղաքացիների պահանջը և գործատուների կողմից վճար­վել է շուրջ 700 հազար ՀՀ դրամ հատուցում,

- մեկ այլ մասը վերաբերել են լու­ծար­ված և իրավահաջորդ չունեցող կազմա­կեր­պու­թյուն­նե­րին և դատական ակտով սնանկ ճա­նաչ­ված կազմակերպություններին,

- մեկ այլ մասով դիմում-բողոքներով իրականացված վար­չա­կան վարույթի ընթացքում գոր­ծատուները վիճարկել են դիմումատուների պահանջը, վկայա­կո­չել են ՀՀ վճռաբեկ դատա­րա­նի ուժի մեջ մտած դատական ակտեր և առողջությանը պատճա­ռած վնասի հատուցումը պայ­մա­նա­վորել են միայն դատական կարգով քաղաքացիների պա­հան­ջը բավարարող դատական ակ­տե­րի առկայությամբ, այսինքն` վիճարկել են ար­տա­դա­տա­կան` վարչական կարգով առող­ջու­թյա­նը պատճառված վնասի հատուցում վճարելը: Նշվածից ակնհայտ է, որ ՀՀ աշխատանքի պե­տա­կան տեսչությունը օրենքով վերապահված լիազորությունների սահմաններում իրականացրել է վար­չարարություն, հսկողական և վերահսկողական գործառույթներ, ընդունել վարչական ակտեր, արդ­յունքում` գործատուներին տրվել են պարտադիր կատարման հանձնարարականներ, վերա­կանգնվել են աշխատողների աշխատանքային իրավունքները: ՀՀ աշխատանքի պետական տես­չու­թյունը ՀՀ աշխատանքային օրենսդրության արձանագրված խախտումները վերացնելու մասին պար­տադիր կատարման հանձնարարական տալուց բացի, օրենքով այլ` վնասի գումար բռնա­գան­ձելու կամ հարկադրանքի այլ միջոցներ կիրառելու լիազորություն չունի:

Բոլոր այն դեպքերում, երբ գործատուների կողմից վիճարկվել է դիմումատուների պա­հանջը, վկայակոչել են ՀՀ վճռաբեկ դատարանի ուժի մեջ մտած դատական ակտերը և առող­ջու­թյանը պատճառված վնասի հատուցումը պայմանավորել են միայն դատական կարգով քա­ղա­քա­ցի­ների պահանջը բավարարող դատական ակտերի առկայությամբ, այսինքն` վիճարկել են ար­տա­դատական` վարչական կարգով առողջությանը պատճառված վնասի հատուցում վճարելը, քաղաքացիներին խոհրուրդ է տրվել դիմել դատարան` համաձայն ՀՀ աշխատանքային օրենս­գրքի 38-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 8-րդ կետի, ըստ որի` վնասի հատուցում ստանալը համարվում է աշ­խատանքային իրավունքների պաշտպանության դատական եղանակ:

Ելնելով վերոգրյալից` առողջությանը պատճառած վնասի հատուցման վերաբերյալ դի­մում­նե­րի դեպքում ՀՀ աշխատանքի պետական տեսչության խնդիրն է օրենքով վերապահված լիազո­րու­թյունների սահմաններում իրականացնել վարչական վարույթ, օբյեկտիվ քննության արդ­յուն­քում փաստական և իրավական հիմքերի համադրմամբ, աշխատողի աշխատանքային իրավունք­նե­րի խախտումների առկայության դեպքում կիրառել վարչական պատասխանատվության մի­ջոց­ներ, խախտումները վերացնելու նպատակով գործատուներին տալ պարտադիր կատարման հանձ­նարարականներ, իսկ վնասի հատուցում բռնագանձելու պահանջով քաղաքացիների պա­հանջ­ները ենթակա են քննության դատական կարգով:

Միաժամանակ տեղեկացնում ենք, որ բարձրացված հարցի վերաբերյալ ՀՀ աշխատանքի և սո­ցիալական հարցերի նախարարությունը բազմիցս ներ­կայացրել է իր դիրքորոշումը՝ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 234-րդ հոդվածի համաձայն` եթե աշխատանքի վայրում աշխատողը դժբախտ դեպքից խեղում է ստացել, գործատուն կրում է նյութական պատաս­խա­նատ­վություն: Գործատուն հատուցում է իր պատճառած վնասը ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքով սահ­մանված կարգով»: