2008 թվականից Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանում քննվող հայտնի «Մատաղիսի» գործը, որն արդեն մոտ ինը տարի հասարակության ուշադրության կենտրոնում է, թևակոխել է ավարտական՝ դատական վիճաբանությունների փուլ, սակայն դատախազության կողմից անհարկի ձգձգվում է, ինչը մտահոգությունների տեղիք է տալիս, որ փորձ է արվում երկու զինվորների սպանությունը դարձյալ բարդել նախկինում մեղադրված, երեք տարի անարդարացիորեն ազատազրկված և ի վերջո ազատ արձակված երեք անմեղ երիտասարդների՝  Ռազմիկ Սարգսյանի, Մուսա Սերոբյանի և Արայիկ Զալյանի վրա՝ թաքցնելով իրական մեղավորներին:

Վճռաբեկ դատարանում բեկանվելուց հետո նոր նախաքննությունը ի հայտ չի բերել փաստական նոր հանգամանքներ և ներգրավել է Վճռաբեկ դատարանի կողմից ազատ արձակված  նույն մեղադրյալներին՝ Ռ. Սարգսյանին, Մ. Սերոբյանին և Ա. Զալյանին:

Դատախազության միջնորդությամբ մի քանի տասնյակ հարցաքննված վկաները ոչ մի նոր բան չկարողացան ավելացնել արդեն իսկ փլուզված մեղադրանքին:

Ինչպես նախկինում, այնպես էլ այս դատաքննության ընթացքում նախկին զինծառայողները հարցաքննությունների ժամանակ ցուցմունք են տվել իրենց նկատմամբ կիրառված դաժան ծեծերի և կամայական ազատազրկումների վերաբերյալ:   

2012թ. հոկտեմբերի 30-ին դատարանը սույն գործով անցել է դատական վիճաբանությունների փուլ, երբ գործով մեղադրողները պետք է հանդես գային իրենց ճառով, սակայն դատական վիճաբանությունների փուլ անցնելուց հետո՝ մինչ օրս, որի ընթացքում արդեն իսկ նշանակվել է 4 դատական նիստ (նոյեմբերի 7-ին, 14-ին, 19-ին, 23-ին), մեղադրողները տարբեր պատրվակներով, մասնավորապես արձակուրդում գտնվելու, հիվանդ լինելու կամ գործի նյութերին չտիրապետելու  պատրվակներով, ձախողել են դատական նիստերը:

Մինչ մեղադրանքը պաշտպանող դատախազները չեն ներկայանում դատարան, իսկ ներկայացողն էլ պնդում է, որ ինքը գործի նյութերին ծանոթ չէ և չի կարող դատական ճառ կազմել այս գործով՝ դատախազությունը զբաղված է ստվերային գործունեությամբ: Մի շինծու վկայի էր նախապատրաստել դատաքննության համար, որը սակայն, ներկայանալով դատարան հայտարարեց, որ դատարան գրած իր դիմումը թելադրված է եղել մեղադրողներից մեկի կողմից՝ դատարանում ուղիղ նրան մատնանշելով և մեղադրելով նրան նման դիմում թելադրելու մեջ:

Այժմ նոր տվյալներ են ի հայտ գալիս այն մասին, որ դատախազությունը չի դադարեցնում իր ջանքերը այս անձից նոր զրպարտանքներ կորզելու ուղղությամբ: Իր փորձերը դյուրին դարձնելու նպատակով դատախազությունը փորձում է վերակենդանացնել տարիներ առաջ կարճված ու այս գործի հետ կապ չունեցող մեկ այլ գործ՝ դրա միջոցով ճնշում գործադրելու համար այս վկայի վրա:

Զուգահեռաբար դատախազությունը տարբեր շինծու պատրվակներով շարունակում է ձգձգել «Մատաղիսի» քրեական  գործը երեք երիտասարդներին պահելով պատանդի կարգավիճակում:

Մատաղիսի գործը զինվորական գործերով արդարադատության կարևորագույն փորձաքար է: Խստորեն դատապարտում ենք փորձերը՝ կասկածելի և անթույլատրելի միջոցներով հիմնավորել անմեղ երիտասարդների առնչությունը քրեական գործի հետ: Այս երիտասարդներն արդեն իսկ իրենց կյանքի երեք լավագույն տարիներն անցկացրել են բանտերում, իսկ ինը տարի ամբաստանյալի աթոռին, ենթարկվել են անտանելի խոշտանգումների և ճնշումների՝ մի բանի համար, որում իրենք մեղավոր չեն, և որի իրական մեղավորները գտնվում են ազատության մեջ: Կոչ ենք անում դատարանին և դատախազությանը՝ հավատարիմ մնալ օրենքին և Սահմանադրությանը: Հայտարարում ենք, որ ամեն ինչ անելու ենք արդարության հաղթանակի համար, այդ թվում՝ մշտադիտարկման ենթարկելով դատավարության ընթացքը, ներգրավելով տեղի և միջազգային հանրության ուշադրությունն ու աջակցությունը:

Հիշեցնենք, որ 2005թ. մայիսի 18-ին Սյունիքի մարզի առաջին ատյանի դատարանը սպանության մեջ մեղավոր էր ճանաչել թիվ 33651 զորամասի զինծառայողներ Արայիկ Զալյանին, Ռազմիկ Սարգսյանին և Մուսա Սերոբյանին նույն զորամասի երկու զինծառայողների սպանության համար և դատապարտել 15 տարվա ազատազրկման։

Զինվորական դատախազությունը բողոքարկել է դատավճիռը՝ միջնորդելով ամբաստանյալներին դատապարտել ցմահ ազատազրկման։ Ամբաստանյալներն իրենց հերթին բողոքարկել են դատավճիռը՝ հերքելով իրենց մեղսագրվող արարքները և խնդրել են վերանայել գործը։  ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանը 2006թ. մայիսի 30-ին Ա. Զալյանին, Ռ. Սարգսյանին և Մ. Սերոբյանին դատապարտել է ցմահ ազատազրկման։ 

Սպանված զինծառայողներից մեկի հայրը, ելնելով գործում առկա բազմաթիվ հակասություններից, ներկայացրել է վճռաբեկ բողոք, որտեղ նշել է, որ գործի քննությունը կատարվել է քրեական դատավարության նորմերի խախտումներով, որոնք ազդել են գործի օբյեկտիվ, բազմակողմանի և լրիվ քննության վրա, որի արդյունքում զինծառայողների սպանության իրական կատարողները երկու դատավարությունների ընթացքում չեն մեղադրվել, գտնվել են ազատության մեջ, և նրանց փոխարեն ցմահ ազատազրկման են դատապարտվել երեք անմեղ զինծառայողներ։

2006 թ. դեկտեմբերի 22-ին՝ սպանությունից  մոտ երեք տարի հետո, ՀՀ վճռաբեկ դատարանը բավարարել է տուժողի իրավահաջորդի՝ սպանված զինծառայողի հայր Մ. Մկրտումյանի ներկայացուցչի բողոքը, բեկանել է Ռ. Սարգսյանի, Մ. Սերոբյանի և Ա. Զալյանի վերաբերյալ դատավճիռները և քրեական գործն ուղարկել նոր նախաքննության։ 

«Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ» ՀԿ

«Բանակն իրականում» քաղաքացիական նախաձեռնություն

«Պոպուլեքս» փաստաբանական գրասենյակ

«Խաղաղության երկխոսություն» ՀԿ

«Հույս» ՀԿ

«Հանրային տեղեկատվություն և գիտելիքի կարիք» ՀԿ

Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն