Մինչև 18 տարեկան աղջիկների ամուսնության հաճախականությունը վերջին տասնամյակում մնացել է նույնը
Եթե ներկա միտումները շարունակվեն, ապա մինչև 2030 թ.-ն յուրաքանչյուր տարի ամուսնացող մանկահասակ հարսնացուների թիվը 2010 թ.-ի 14.2 մլն-ից հասած կլինի 15.1 մլն-ի՝ աճելով ավելի քան 14%-ով:
Զարգացող երկրներում (բացառությամբ Չինաստանի) ամեն երեք աղջկանից մեկը ամուսնական դաշինք կմտնի մինչև 18 տարեկանը:
ՄԻԱՎՈՐՎԱԾ ԱԶԳԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ, Նյու Յորք, 11-ը հոկտեմբերի, 2012 թ.: Եթե ընթացիկ միտումները շարունակվեն, առաջիկա տասնամյակում մանկահասակ աղջիկների ամուսնությունների թիվը կարող է կտրուկ աճել՝ նշվում է «Չափազանց վաղաժամ ամուսնություններ. վերջ դնել երեխաների ամուսնությանը» վերնագրված զեկույցում, որը հրապարակվեց ՄԱԲՀ-ի՝ ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի կողմից այսօր՝ Աղջիկ երեխայի անդրանիկ միջազգային օրը: Զեկույցում նշվում է նաև, որ չնայած երևույթը կանխելուն ուղղված օրենսդրության առկայությանը, վերջին տասնամյակում զարգացող երկրներում երեխաների ամուսնության տարածվածությունը մնացել է հիմնականում անփոփոխ:
«Մանուկ հասակում ամուսնացնելու սոցիալական, մշակութային կամ կրոնական որևէ հիմնավորում չի կարող արդարացնել այն վնասը, որ այդ ամուսնությունները պատճառում են երիտասարդ աղջիկներին ու նրանց ներուժին», - նշում է ՄԱԲՀ-ի գործադիր տնօրեն, դոկտոր Բաբատունդե Օսոտիմեհինը: «Աղջիկը պետք է իրավունք ունենա ընտրելու, թե ում հետ և երբ ամուսնա: Քանի որ կան բազմաթիվ ծնողներ ու համայնքներ, որ նույնպես լավագույնն են ցանկանում իրենց դուստրերին, ապա մենք պետք է միասին աշխատենք երեխաների ամուսնությանը վերջ դնելու համար: Դա միակ ուղին է, որով մենք կարող ենք կանխել երեխաների ամուսնությունը, որն այլապես վերածվում է մարդկային ողբերգության»:
2010 թ.-ին 158 երկիր հայտարարեց, որ առանց ծնողական համաձայնության կամ այլ համապատասխան մարմնի հաստատման ամուսնության նվազագույն օրինական տարիքը կանանց համար սահմանել է 18 տարեկանը: Այդուհանդերձ, 2010 թ.-ին զարգացող երկրներում (բացառությամբ Չինաստանի) յուրաքանչյուր երեք աղջիկներից մեկը կամ 67 միլիոն աղջիկ ամուսնացել էր մինչև 18-րդ տարեդարձը: Այդ մանկահասակ ամուսնությունների կեսը տեղ էր գտել Ասիայում, իսկ ևս մեկ հինգերորդը՝ Ենթասահարային Աֆրիկայում: Ինչևէ, այս երևույթը լայնորեն տարածված է նաև Լատինական Ամերիկայի, Մերձավոր Արևելքի և Արևելյան Եվրոպայի մի շարք համայնքներում:
Գրանցվել է նաև առաջընթաց, և, ըստ զեկույցի, մանուկների ամուսնությունները նվազել են մի շարք զարգացող երկրներում՝ ներառյալ Հայաստանը, Բոլիվիան, Եթովպիան և Նեպալը, ի թիվս այլ երկրների:
«Երեխաների ամուսնությունը մարդու իրավունքների մի սարսափելի ոտնահարում է և աղջիկներից խլում է նրանց կրթությունը, առողջությունն ու երկարաժամկետ հեռանկարները», - ասում է դոկտոր Օսոտիմեհինը: «Ամուսնությունն աղջիկների դեպքում կարող է բերել հղիությանն առնչվող և ծննդաբերական բարդությունների, որոնք զարգացող երկրներում հանդիսանում են 15-ից 19 տարեկան աղջիկների մահացության հիմնական պատճառները»:
«Չափազանց վաղաժամ ամուսնություններ. վերջ դնել երեխաների ամուսնությանը» զեկույցի համաձայն, աղքատ, քիչ կրթված կամ ընդհանրապես կրթություն չունեցող և գյուղական վայրերում բնակվող աղջիկներն առավել հավանական է, որ ամուսնանան մանուկ հասակում: Զարգացող աշխարհի գյուղական վայրերում բնակվող աղջիկների համար մինչև 18 տարեկանն ամուսնանալու հավանականությունը կրկնակի մեծ է քաղաքաբնակ աղջիկների համեմատությամբ, իսկ կրթություն չունեցող աղջիկների պարագայում այդ հավանականությունը երեք անգամ ավելի մեծ է, քան միջնակարգ և բարձրագույն կրթությամբ աղջիկների դեպքում: Աղջիկների խոցելիությունը մանուկ հասակում ամուսնանալու առումով էականորեն աճում է հումանիտար ճգնաժամերի ժամանակ:
«Երբ ես 14 տարեկան էի, ինձ ճնշում էին, որ ամուսնանամ, բայց ես գիտեի, որ դա լավ չէ իմ առողջության ու ապագայի համար: Մեր գյուղի այն աղջիկները, որ շուտ էին ամուսնացել, դադարել էին դպրոց գնալ, իսկ ոմանք նույնիսկ մահացել էին ծննդաբերության ժամանակ», - ասում է Սալամատու Ագհալի Իսուդան, նիգերցի մի երիտասարդ կին, ով կարողացել էր համոզել ծնողներին հետաձգել իր ամուսնությունը: «Ուզում էի մնալ դպրոցում ու դառնալ մանկաբարձուհի»:
Զեկույցը կոչ է անում կառավարություններին և ղեկավարներին վերջ դնել երեխաների ամուսնությանը.
ընդունելով և կիրարկելով ազգային օրենքներ, որոնք բարձրացնում են ամուսնության նվազագույն տարիքը մինչև 18-ը՝ թե՛ աղջիկների, թե՛ տղաների համար.
օգտագործելով տվյալներ, որոնք թույլ են տալիս բացահայտել և ուշադրության կենտրոնում պահել աշխարհագրական «թեժ կետերը»՝ վայրերը, որտեղ մեծաթիվ են կամ մեծ համամասնություն են կազմում մանուկ հասակում ամուսնանալու վտանգի տակ գտնվող աղջիկները.
ընդլայնելով կանխարգելման ծրագրերը, որոնք օգնում են վաղաժամ ամուսնության վտանգի տակ գտնվող աղջիկներին և ուղղված են այդ երևույթի խորքային պատճառների վերացմանը.
մեղմելով մանուկ հասակում ամուսնանալու վնասակար ազդեցությունը աղջիկների վրա:
Մինչև 18 տարեկան աղջիկների ամուսնության հաճախականությունը վերջին տասնամյակում մնացել է նույնը
ՄԻԱՎՈՐՎԱԾ ԱԶԳԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ, Նյու Յորք, 11-ը հոկտեմբերի, 2012 թ.: Եթե ընթացիկ միտումները շարունակվեն, առաջիկա տասնամյակում մանկահասակ աղջիկների ամուսնությունների թիվը կարող է կտրուկ աճել՝ նշվում է «Չափազանց վաղաժամ ամուսնություններ. վերջ դնել երեխաների ամուսնությանը» վերնագրված զեկույցում, որը հրապարակվեց ՄԱԲՀ-ի՝ ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի կողմից այսօր՝ Աղջիկ երեխայի անդրանիկ միջազգային օրը: Զեկույցում նշվում է նաև, որ չնայած երևույթը կանխելուն ուղղված օրենսդրության առկայությանը, վերջին տասնամյակում զարգացող երկրներում երեխաների ամուսնության տարածվածությունը մնացել է հիմնականում անփոփոխ:
«Մանուկ հասակում ամուսնացնելու սոցիալական, մշակութային կամ կրոնական որևէ հիմնավորում չի կարող արդարացնել այն վնասը, որ այդ ամուսնությունները պատճառում են երիտասարդ աղջիկներին ու նրանց ներուժին», - նշում է ՄԱԲՀ-ի գործադիր տնօրեն, դոկտոր Բաբատունդե Օսոտիմեհինը: «Աղջիկը պետք է իրավունք ունենա ընտրելու, թե ում հետ և երբ ամուսնա: Քանի որ կան բազմաթիվ ծնողներ ու համայնքներ, որ նույնպես լավագույնն են ցանկանում իրենց դուստրերին, ապա մենք պետք է միասին աշխատենք երեխաների ամուսնությանը վերջ դնելու համար: Դա միակ ուղին է, որով մենք կարող ենք կանխել երեխաների ամուսնությունը, որն այլապես վերածվում է մարդկային ողբերգության»:
2010 թ.-ին 158 երկիր հայտարարեց, որ առանց ծնողական համաձայնության կամ այլ համապատասխան մարմնի հաստատման ամուսնության նվազագույն օրինական տարիքը կանանց համար սահմանել է 18 տարեկանը: Այդուհանդերձ, 2010 թ.-ին զարգացող երկրներում (բացառությամբ Չինաստանի) յուրաքանչյուր երեք աղջիկներից մեկը կամ 67 միլիոն աղջիկ ամուսնացել էր մինչև 18-րդ տարեդարձը: Այդ մանկահասակ ամուսնությունների կեսը տեղ էր գտել Ասիայում, իսկ ևս մեկ հինգերորդը՝ Ենթասահարային Աֆրիկայում: Ինչևէ, այս երևույթը լայնորեն տարածված է նաև Լատինական Ամերիկայի, Մերձավոր Արևելքի և Արևելյան Եվրոպայի մի շարք համայնքներում:
Գրանցվել է նաև առաջընթաց, և, ըստ զեկույցի, մանուկների ամուսնությունները նվազել են մի շարք զարգացող երկրներում՝ ներառյալ Հայաստանը, Բոլիվիան, Եթովպիան և Նեպալը, ի թիվս այլ երկրների:
«Երեխաների ամուսնությունը մարդու իրավունքների մի սարսափելի ոտնահարում է և աղջիկներից խլում է նրանց կրթությունը, առողջությունն ու երկարաժամկետ հեռանկարները», - ասում է դոկտոր Օսոտիմեհինը: «Ամուսնությունն աղջիկների դեպքում կարող է բերել հղիությանն առնչվող և ծննդաբերական բարդությունների, որոնք զարգացող երկրներում հանդիսանում են 15-ից 19 տարեկան աղջիկների մահացության հիմնական պատճառները»:
«Չափազանց վաղաժամ ամուսնություններ. վերջ դնել երեխաների ամուսնությանը» զեկույցի համաձայն, աղքատ, քիչ կրթված կամ ընդհանրապես կրթություն չունեցող և գյուղական վայրերում բնակվող աղջիկներն առավել հավանական է, որ ամուսնանան մանուկ հասակում: Զարգացող աշխարհի գյուղական վայրերում բնակվող աղջիկների համար մինչև 18 տարեկանն ամուսնանալու հավանականությունը կրկնակի մեծ է քաղաքաբնակ աղջիկների համեմատությամբ, իսկ կրթություն չունեցող աղջիկների պարագայում այդ հավանականությունը երեք անգամ ավելի մեծ է, քան միջնակարգ և բարձրագույն կրթությամբ աղջիկների դեպքում: Աղջիկների խոցելիությունը մանուկ հասակում ամուսնանալու առումով էականորեն աճում է հումանիտար ճգնաժամերի ժամանակ:
«Երբ ես 14 տարեկան էի, ինձ ճնշում էին, որ ամուսնանամ, բայց ես գիտեի, որ դա լավ չէ իմ առողջության ու ապագայի համար: Մեր գյուղի այն աղջիկները, որ շուտ էին ամուսնացել, դադարել էին դպրոց գնալ, իսկ ոմանք նույնիսկ մահացել էին ծննդաբերության ժամանակ», - ասում է Սալամատու Ագհալի Իսուդան, նիգերցի մի երիտասարդ կին, ով կարողացել էր համոզել ծնողներին հետաձգել իր ամուսնությունը: «Ուզում էի մնալ դպրոցում ու դառնալ մանկաբարձուհի»:
Զեկույցը կոչ է անում կառավարություններին և ղեկավարներին վերջ դնել երեխաների ամուսնությանը.