Թուրքիայում Լիբիայի գլխավոր շտաբի պետ Ալ-Հադդադին և նրա թիմին տեղափոխող ինքնաթիռի կործանումը նոր, ավելի մեծ հարցականի տակ դրեց վերջին ժամանակների վիճահարույց իրադարձությունները։

Վրաստանում վթարի է ենթարկվեց Ադրբեջանից վերադարձող թուրքական ռազմական ինքնաթիռ, որի հետևանքով զոհվեցին 20 զինծառայող։

Թուրքիայի առևտրային նավերը հարձակման ենթարկվեցին Սև ծովում։ Նմանատիպ հարձակումներ տեղի ունեցան նույնիսկ Աֆրիկայի ափերի մոտ։

Այս ամենը պարզապես պատահականությո՞ւն է։ Չափազանց շա՞տ պատահականություններ չեն, հռետորական հարցադրում է անում թուրքական Cumhuriyet պարբերականը:

Մասնավորապես, օդային տարածքին վերաբերող թեմաները դժվար թե կարող են անկախ լինել Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպան Թոմ Բարաքի հետևյալ հայտարարության մեջ նշված համատեքստից. «S-400-ի հարցը կլուծվի չորսից վեց ամսվա ընթացքում»։ Իսկ երբ խոսքը վերաբերում է S-400-ին, այն, բնականաբար, դառնում է Թուրքիայի օդային պաշտպանության հարց, նշում է պարբերականը։

Ըստ Cumhuriyet-ի՝ հատկապես կարևոր է այն փաստը, որ այս բոլոր իրադարձությունները, որոնք պահանջում են առանձին քննարկում, տեղի են ունենում հետևյալ կարևորագույն քաղաքական իրադարձությունների ֆոնին։

Առաջին

Արևելյան Միջերկրական ծովում Իսրայելը, Հունաստանը և Կիպրոսի հարավը որոշում են խորացնել ռազմական և անվտանգային համագործակցությունը Թուրքիայի դեմ։ Երեք երկրները պլանավորում են տարածաշրջանում ստեղծել «Արագ արձագանքման համատեղ ուժեր»։

Երկրորդ

Իսրայելը, Հունաստանը և Հարավային Կիպրոսը, Միացյալ Նահանգների աջակցությամբ, ցանկանում են վերակենդանացնել երկու հետաձգված նախագիծ՝ 1) EastMed նախագիծը, որը նախատեսված է իսրայելական գազը Կիպրոսի, Կրետեի և Հունաստանի միջով Եվրոպա տեղափոխելու համար, 2) Հնդկաստան-Մերձավոր Արևելք-Եվրոպա միջանցքը (IMEC):

Երրորդ

ԱՄՆ-Իսրայել զույգը միջամտում է Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքականությանը. Իսրայելը ռազմական հարաբերություններ է զարգացնում Ադրբեջանի հետ, մինչդեռ Միացյալ Նահանգները Զանգեզուրի միջանցքը վերածում է «Թրամփի երթուղու»։

Չորրորդ

ԱՄՆ-ի և Իսրայելի կողմից աջակցվող «Սիրիական դեմոկրատական ​​ուժերի» Դամասկոսի հետ ինտեգրումը անմիջականորեն վերաբերում է Թուրքիային։

Թերթը հատկապես նշում է նաև այն հանգամանքը, որ Ասադի նախկին ռեժիմի զինված ուժերի շատ ներկայացուցիչներ զանգվածայնորեն լրացնում են քրդերի շարքերը և որակապես փորձում են փոխել ուժերի հաշվեկշիռը Սիրիայի հյուսիսում՝ ի վնաս Թուրքիայի և Սիրիայի կենտրոնական իշխանության:

Հինգերորդ

Իսրայելը շարունակում է օկուպացնել Գոլանի բարձունքները և ընդլայնել իր գերիշխանության գոտին՝ փորձելով ամրապնդել այս դիրքը՝ ռազմական բազաներ հիմնելով և, հատկանշական է, որ Սիրիայի արտաքին գործերի նախարարությունն առաջին անգամ հրապարակել է Սիրիայի քարտեզ՝ առանց Գոլանի բարձունքների:

Վեցերորդ

Եվ ամենակարևոր կետը, որի հետ կապված է այս ամենը. Միացյալ Նահանգները փորձում է նոր կարգ կառուցել Մերձավոր Արևելքում՝ Իսրայելի գերիշխանության ներքո։

Այս վեց գործոնները վերլուծելով՝ թերթը հանգում է նրան, որ Էրդողանի հույսերը, որ Սիրիայում և Անդրկովկասում իր հաջողությունները Թրամփը հաշվի կառնի և Թուրքիային կդիտարկի որպես Մերձավոր Արևելքում իր գլխավոր դաշնակից, հօդս են ցնդում:

Պարզպես, նշում է պարբերականը, ԱՄՆ-ն ու եվրոպական կենտրոնները փորձում են թուրքերի միջոցով չեզոքացնել Ռուսաստանի, Իրանի և Չինաստանի ազդեցությունները: Իսկ Թուրքիան դիտարկվում է այս ծրագրերում՝ որպես մանրադրամ:

Թուրքական պարբերականին զայրացնում է այս մոտեցումը, և այն հռետրոական հարցադրում է կատարում: Իսկ արդյո՞ք շահավետ է Անկարային կատարել այս դերը, մանավանդ, որ նույնիսկ կա վտանգ, որ Թուրքիային կարող են բախման հասցնել Ռուսաստանի դեմ, որից հաստատ չի շահի Անկարան, եզրափակում է իր վերլուծությունը թուրքական պարբերականը:

Մեր կողմից նշենք, որ բուն Թուրքիայում լուրջ քննարկումներ են ընթանում, թե որ ուղիով պիտի զարգանա այդ երկիրը, նեոօսմանյան նախագիծն առաջ տանելո՞վ, թե՞ գլխավորը պիտի զարգացնել պանթուրանական նախագիծը:

Առաջինի պարագայում դժվար վիճակում կարող է հայտնվել Ադրբեջանը, որը պիտի ընտրություն կատարի Թուրքիայի և Իսրայելի միջև: Իսկ երկրորդ տարբերակում Թուրքիան կարող է բախվել Ռուսաստանի, Չինաստանի և Իրանի հետ, որից շահած դուրս գալու ոչ մի հնարավորություն Թուրքիան չունի:

Սա է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան
Աղբյուրը՝ Zham.am