Նիկոլ Փաշինյանը վերջին ասուլիսում իր որդու վերաբերյալ այնպիսի բաներ պատմեց ու այնպիսի դրվագներ նկարագրեց, որ դրանից հետո մնում էր նրան թերևս պետական բարձր պարգևի արժանացնել: Նիկոլ Փաշինյանը որոշեց ձևականությունների ետևից չընկնել և պարզապես իր տղային կարգեց «հերոս», իսկ իր կնոջն էլ նշեց որպես «հերոսածին մայր»: Գրեթե: Ինքն էլ, ուրեմն, հերոսածին հայր է, առնվազն:

Դե, օրինակ, հանրահայտ է, թե առաջնագծից մի 20 կիլոմետր հեռու և բուն դեպքերից մեկ ամիս հետո պահեստային խրամատներ փորելը կամ հերթապահելը Նիկոլ Փաշինյանը ինչպես էր ներկայացնում որպես մասնակցություն «ապրիլյան պատերազմին»: Դա էլ, ի վերջո, իր պապ Նիկոլ Փաշինյանի պատմությո՞ւնը չէր, որ թղթերից իմացվի կամ չիմացվի: Դա այնքան էլ վաղուց չէր, իսկ Փաշինյանի դերասանություններն էլ առանձնապես ոչ նորություն են, ոչ էլ հազվագյուտ մի բան: Բայց դա դեռ մի կողմ: Եկեք, ավելի լավ է, դիտարկենք «հերոսածին հայր» դառնալու Փաշինյանի մեթոդը:

Եվ այսպես, սկզբի համար պետք է մի 15 տարի ամենատարբեր եղանակներով ու որքան հնարավոր է, գրավոր ստել, զբաղվել խառնակչությամբ, հայտնվել սկանդալների մեջ, մի խոսքով՝ անուն հանել: Հընթացս պետք է օրնիբուն հայհոյել օրվա իշխանավորներին ու նրանց շանտաժի ենթարկելով` այսպես ասած, օգտվել իշխանական լափամանից (իր բառերն են, այնպես որ, ում դուր չի գալիս, թող Փաշինյանից բողոքի): Հետո կարելի է «քցել» քեզ ԱԺ բերած կուսակցությանը, ասենք՝ ՀԱԿ-ին, հետո՝ առանձին կուսակցություն բացել, հետո՝ իշխանություններին հայհոյելով տեղավորվել ԱԺ-ում, հետո՝ ինչ-ինչ արտաքին ուժերի հետ համագործակցության մեջ մտնել և նրանց օգնությամբ զավթել իշխանությունը՝ անունը դնելով «թավշյա հեղափոխություն»:

Հաջորդ փուլը. հասնելով իշխանության՝ թե՛ դրանից առաջ, թե՛ սկզբնական մասում պետք է հնարավորինս շատ և հնարավորինս ականջահաճո բաներ խոստանալ (վարկերի մարում, արագաչափերի վերացում, համընդհանուր երջանկություն և այլն): Այնուհետև, պետք է անել ամենից կարևորը. տապալել Արցախի հարցի շուրջ բանակցային գործընթացը, այն կանխամտածված տանել փակուղի, անել խրոխտ ու անպատասխանատու հայտարարություններ։ Հայրենասեր երևալու համար, օրինակ, գոռալ, թե՝ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ»: Տավուշյան մարտերը պետք է ներկայացնել որպես հզոր ճակատամարտ և սադրել թշնամուն։ Պարզ ասած, պետք է անել ամեն ինչ, որ թշնամուն ձեռնտու լինի: Ձեռքի հետ՝ կազմաքանդել բանակն ու պաշտպանական համակարգը, զորամիավորումների հրամանատարներին օրումեջ փոխել: Պետք է կանխամտածված փչացնել հարաբերությունները դաշնակիցների և բարեկամական պետությունների՝ Ռուսաստանի, Իրանի, Չինաստանի հետ, որպեսզի թշնամու ագրեսիայի դեպքում ոչ ոք Հայաստանին աջակցելու մասին չուզենա էլ մտածել: Դրանից հետո ստանալ պատերազմ։

Հետո պետք է ներգրավել կնոջն ու տղային: Կնոջը՝ հրամանատարական բունկերում գեներալներին «խուրհուրդներ տալու», կներեք՝ բարոյահոգեբանական աջակցություն ցուցաբերելու համար, իսկ որդուն էլ որպես կամավոր ուղարկել «ճակատ»: Այդ ընթացքում պետք է առասպելներ հորինվեն ու շրջանառվեն տղայի անասելի սխրագործությունների մասին, չնայած, ոչ մեկն առանձնապես տեղյակ էլ չի, թե ով որտեղ է կամ իրականում ինչով է զբաղված: Այդ թվում «Էրատո» ջոկատը:

Հա, կարևոր է, որ պատերազմի ընթացքում շարունակ հայտարարվի, թե հաղթում ենք, թշնամու էսինչը հօդս ցնդեցրինք, էնինչը մոդս ցնդեցրինք, իսկ հետո կտրուկ վերցնել ու հայտարարել պարտության մասին, ինչ կա-չկա հանձնել թշնամուն, ապա հայտարարել, թե՝ «կյանքեր փրկեցի»:

Հետո կարելի է թքած ունենալ զոհվածների, վիրավորվածների, հաշմվածների, գերի ընկածների տնազրկվածների վրա, առհասարակ՝ բոլորի վրա, այդ թվում՝ թքած ունենալ նաև ուղղակիորեն, թքել մարդկանց վրա ու ասել՝ լավ եմ արել... Ծաղրել, մի խոսքով:

Եվ խնդրեմ՝ «հերոսածին հայրը» պատրաստ է: Պետք է չմոռանալ նաև ընթացքում հպարտանալ պարտությամբ, ինչպես նաև հայտարարել, որ Արցախը Ադրբեջան է, և վերջ...

Իսկ եթե ավելի լուրջ, ապա Աշոտ Փաշինյանի արած-չարածներին անդրադառնալու ոչ մի հատուկ ցանկություն չկա: Հարցն այն է միայն, որ պատերազմին իսկապես մասնակցած ու այդ պատերազմում մնացած, զոհված տղայի մոր դեմ «գործ տալու» մեջ ոչ մի հերոսական բան չկա: Դա այնպիսի վարք է, որից հետո նման մարդկանց սովորաբար աշխատում են չբարևել: Չնայած, նա մի «ճիշտ» բան արել էր՝ հոր նկարով շապիկով էր քննիչների մոտ գնացել: Դե որ միանգամից «տեղը բերեն», թե ում տղան է և ինչերի է ընդունակ:

Արթուր Խայթ