Արարատ Միրզոյանի և Ջեյհուն Բայրամովի հետ հանդիպումների ընթացքում, ինչպես նաև բանակցությունների արդյունքների վերաբերյալ մի շարք հետաքրքիր հայտարարություններ է արել Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավար Սերգեյ Լավրովը: Նախարարի խոսքով՝ հաղորդակցությունների ապաշրջափակման հարցերում կողմերն արդեն մոտ են վերջնական պայմանավորվածությանը։ Պայմանավորվել են առաջիկայում սահմանազատման և սահմանագծման երկկողմ հանձնաժողովի նիստ անցկացնել՝ ՌԴ–իխորհրդատվական մասնակցությամբ։ Բացի այդ, խաղաղության պայմանագրի և մի շարք հոդվածների վերաբերյալ հաջողվել է երկու կողմերի ըմբռնումը մոտեցնել ընդհանուր տեսլականին։

Մարկեդոնովը նշում է, որ Ռուսաստանի պատկերացմամբ` համապատասխան խաղաղության պայմանագիրը պետք է լինի որպես հանգրվան սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացների, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սոցիալ-տնտեսական կապերի վերականգնման և այլն:

«Անկասկած, թե՛ Բրյուսելը, թե՛ Մոսկվան, թե՛ Վաշինգտոնը ընդունում են խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման կարևորությունն ու անհրաժեշտությունը։ Ըստ էության, դա ընդունում են նաև Հայաստանն ու Ադրբեջանը։ Բայց Արևմուտքի համար գլխավոր նպատակը «գործիքային» բնույթ է կրում, այսինքն՝ նրան խաղաղություն է պետք, որն այնուհետև պետք է բարձրացնի Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի գտնվելու նպատակահարմարության, Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահների տեղակայման հարցը։ Իսկ Ռուսաստանի համար կարևոր է խաղաղությունը՝ որպես Հայաստանի և Ադրբեջանի համաձայնեցված գործողություն։ Մոսկվան չի կարծում, որ թուղթն ինքնին նպատակ է»,-բացատրում է փորձագետը։

Հարցին, թե արդյոք մոսկովյան հարթակը կշարունակի արդիական լինել, Մարկեդոնովը պատասխանեց` միջազգային հարաբերությունները, հակամարտությունների կարգավորումը երբեք վակուումում չեն զարգանում: Ռուսաստանը միշտ փորձել է իր դերը խաղալ, բայց դա չի փակել մյուս խաղացողների հնարավորությունները։

Այդպես է եղել նաև 2022 թվականից շատ առաջ, վառ օրինակ են 2021 թվականին Քի Ուեսթի (ԱՄՆ) բանակցությունները։ Փորձագետը հիշեցրեց, որ Արևմուտքի միջնորդական ակտիվությունը կար Ղրիմի իրադարձություններից և նույնիսկ Աբխազիայում և Հարավային Օսեթիայում տիրող իրավիճակից շատ առաջ։ Բայց փաստացի մինչև հիմա Ռուսաստանին է հաջողվել կոնկրետ արդյունքների հասնել։ Այստեղ խնդիրն այլ է՝ Ռուսաստանին պակասում է տեղեկատվական ակտիվությունը։

«Ռուսաստանում կա այն զգացողությունը, որ բոլորն առանց այդ էլ գիտեն այդ ամենը։ Երևի այդպես կարելի էր վարվել մինչև 2022 թվականը, երբ դեռ գոյություն ուներ Մինսկի խումբը, և Արևմուտքն ու Ռուսաստանը համագործակցում էին հետխորհրդային տարածքում։ Բայց հիմա իրավիճակն այլ է։ Եվ պետք չէ սպասել, որ ռուսական ջանքերը կգնահատեն, և ինչ-որ մեկը նրան «շնորհակալություն» կասի։

Կարելի է կարդալ բրյուսելյան հանդիպումից հետո Շառլ Միշելի հնչեցրած հայտարարությունը, այնտեղ Ռուսաստանն ընդհանրապես չի հիշատակվում, կարծես առհասարակ չկա, կամ էլ Էնթոնի Բլինկենի ելույթը, նա ասում է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը պետք է ինքնուրույն պայմանավորվեն։ Կարծում եմ՝ Մոսկվան պետք է մի փոքր փոխի իր մարտավարությունը»,-ասում է նա։

Մարկեդոնովն ընդհանուր առմամբ վստահ է, որ Ռուսաստանը կպահպանի միջնորդի իր դերը, քանի որ եթե նա դադարի ավելացնել միջնորդական ջանքերը, ապա Կովկասում նրա համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող ազդեցությունը կնվազի:

Մարկեդոնովն ուշադրությունը հրավիրեց Լավրովի հայտարարության այն կետին, որտեղ խոսվում էր փորձագետների ձևաչափով հայ-ադրբեջանական երկխոսության անհրաժեշտության մասին: Քաղաքագետը կարծում է, որ այս երկխոսությունը օգտակար կլինի ընդհանուր բանակցային ջանքերի համար, քանի որ փորձագետներն ու հասարակական գործիչները որոշակի գիտելիքներ, կոմպետենտություն ունեն: Եվ փոխգործակցության ընդհանուր ձևաչափն ընդլայնելու հնարավորություն կա:

Ինչ վերաբերում է Լավրովի այն դիտարկմանը, թե Ռուսաստանն այս տարածաշրջանում պատմական դեր է խաղացել, ամենալուրջ շահերն ունի և հուսով է, որ դաշնակիցները հասկանում են դա, ապա Մարկեդոնովի խոսքով՝ Մոսկվան երբեք չի էլ ասել, որ այդ տարածաշրջանն իրեն հետաքրքիր չէ։

Այն, որ առաջին պլանում ուկրաինական խնդիրն է հայտնվել, չի նշանակում, որ Կովկասը Ռուսաստանի համար կորցրել է հետարքրությունը։ Հակառակ պնդումները ոչնչով հիմնավորված չեն։