Սկզբունքորեն, Բրյուսելում ԵԽ նախագահ Շառլ Միշելի «միջնորդությամբ» Ալիևի ու նրա գործընկեր Փաշինյանի հանդիպումը արձանագրեց միանգամայն սպասելի հետևանքներ: Դրանցից հիմնականը այն է, որ Հայաստանի անունից հանդես եկող Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ անվերապահորեն ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ինչպես այդ մասին տեղեկացրեց Միշելը:

Անվերապահորեն: Տեղին կլիներ, եթե միանգամից ասեին՝ «անվերապահ կապիտուլյացիա»:

Հարցը Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը չէ: Այն, ի դեպ, նախկինում էլ այս կամ այն կերպ ճանաչվել է կամ այն ճանաչելու հարցում Հայաստանի նախկին ղեկավարները մեծ խնդիր չեն տեսել: Այն պարզ պատճառով, որ այդ նախկին ղեկավարները ու Հայաստանի քաղաքական վերնախավը Արցախը երբեք չեն դիտարկել ու չեն համարել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մաս: Ու Արցախն այդպիսին չի էլ եղել: Դա եղել է նախ, ինքնավար մարզ՝ Ադրբեջանական ԽՍՀ կազմում, իսկ ԽՍՀՄ փլուզման նախօրեին, թե՛ Արցախը, Թե՛ Ադրբեջանը առանձնացել են՝ այդ պահին գործող օրենքներին համապատասխան: Ավելին, Ադրբեջանը իրեն հռչակել է 1918-20թթ. մուսաֆաթական Ադրբեջանի իրավահաջորդ, որի մաս Արցախն առհասարակ չի եղել:

Հարցը այն է, որ Նիկոլ Փաշինյանն անվերապահորեն, ինչպես ասվեց, ճանաչել է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունն այն «սոուսով», որն ուզում է Ալիևը: Այսինքն՝ Փաշինյանը ուրացել է Արցախը, այն ճանաչել է ադրբեջանական, գործնականում՝ դաշնակցել է Ալիևի հետ Արցախի հայությանը ցեղասպանության ենթարկելու հարցում:

Ըստ որում, տարածքային ամբողջականության ճանաչումը արվել է Ալմաթիի հռչակագրին հղումով՝ առանց վերապահումների: Բանն այն է, որ Ալմաթիի հռչակագրին (ԱՊՏ ձևավորման վերաբերյալ) Հայաստանը միացել է վերապահումներով, որոնցից կարևորը ինքնորոշման իրավունքի իրացման վերաբերյալ է: Հասկանալի է, որ այն ժամանակ նկատի էր առնվում Արցախի խնդիրը, ինչի կապակցությամբ էլ վերապահումն արվել է:

Ավելին, Նիկոլ Փաշինյանը գործնականում խախտել է ՀՀ Գերագույն խորհրդի 1992թ. որոշումը, որի համաձայն Հայաստանի որևէ պաշտոնյա իրավունք չունի ստորագրել որևէ փաստաթուղթ, որով Արցախը որևէ կերպ կարող է նշվել որպես ադրբեջանական:

Թե ո՞վ է Նիկոլ Փաշինյանից դրա համար պատասխան պահանջելու, պարզ չէ: Բայց գործող որոշման խախտումը ՀՀ ամենաբարձր պաշտոնն զբաղեցնող պաշտոնյայի կողմից, կարծում ենք, ակնհայտ է:

Մնացածը, սկզբունքորեն, պարզ էր դեռ նախքան բրյուսելյան հանդիպումը: Թշնամիների հետ հայ ժողովրդի ու Հայաստանի, Արցախի դեմ Նիկոլ Փաշինյանի դավադիր համաձայնության հիմնական արարը դեռ Պրահայում է եղել, 2022-ի հոկտեմբերին: Փաշինյանը, մեծ հաշվով, բերանքսիվայր բավարարել է Էրդողանի ու Ալիևի պահանջները դեռ այն ժամանակ: Հիմա ուղղակի հետևում են Պրահայի առանցքային պայմանավորվածությունների փուլային տարբերակով իրացնելու ընթացքին: Երեկ Բրյուսելի «փուլն» էր, հունիսի 1-ին Քիշնևի «փուլը» կլինի:

Այսօր Փաշինյանը ուրացավ Արցախը (իրականում ավելի վաղ էր ուրացել), վաղը կգա Սյունիքի հերթը, մյուս օրը՝ Գեղարքունիքի, ապա՝ Տավուշի, հետո՝ Վայոց ձորի: Ու մեկ էլ՝ հո՛պ, քպ-ականները ցնծությամբ կելնեն Էրիվանի քուչաները՝ դիմավորելու իրենց սիրելի ադրբեջանական թուրքերին, իսկ Հանրապետության հրապարակում, այսպես ասած՝ կառավարության թիվ 1 շենքի վրա Նիկոլ Փաշինյանն անձամբ կբարձրացնի իր պաշտելի ադրբեջանական կամ թուրքական դրոշը:

Միգուցե ֆեյսբուքներում դեռ վրդովվողներ կլինեն ու կքննարկեն այն հարցը, թե արդյոք այդ դրոշը բավարար չափով արդուկվա՞ծ էր:

Հայաստանի ու Արցախի կործանման ծրագիրը անխոչընդոտ ու անկասելի շարունակվում է:

Արմեն Հակոբյան