«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Իշխանությունը, որը ժամանակին հայտարարում էր, թե Արցախի Հանրապետությունից ու նրա ժողովրդից Արցախի ճակատագիրը որոշելու մանդատ չի ստացել, ԱԽ քարտուղարի մակարդակով հայտարարում է, թե, այսպես կոչված, «խաղաղության» պայմանագրում ֆիքսվում են «տեսանելի մեխանիզմներ ԼՂ հայերի անվտանգության և իրավունքների համար»:

Արցախը տվե՞լ է այդ մանդատը ՀՀ իշխանություններին: ԱՀ ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը «Փաստի» հետ զրույցում մի քանի կողմից է մոտենում հարցին. «Նախ՝ ֆիքսենք, որ Նիկոլ Փաշինյանը հինգ տարի շարունակ որևէ պատահական հայտարարություն, քայլ չի արել, դրանք նախապես պլանավորված ու մշակված են եղել: Երբ 2018-ին ասում էր, թե մանդատ չունի, ասում էր հենց նրա համար, որ այսօր ասի՝ Արցախը պահելու, պաշտպանելու մանդատ չունի, թեպետ 5 տարի է՝ ականատեսն ենք նրա, թե ինչպես է Արցախը հանձնելով ու կործանելով լուծում իր անձնական հարցերը, պայմանավորվածությունները նաև ՀՀից արված զիջումների համատեքստում»: Մյուս կողմից՝ պատգամավորը շեշտեց՝ մինչ 2018-ը Հայաստանը եղել է Արցախի, Արցախը՝ Հայաստանի անվտանգության երաշխավորը, իսկ ՀՀ և ԱՀ իշխանությունների միջև եղել են գործընկերային հարաբերություններ, տարբերություններ չեն դրվել, համատեղ որոշման արդյունքում բանակցային սեղանին նստել է ՀՀ նախագահը:

«2018-ին, երբ իշխանությունը զավթեցին ոչ թե հայամետ, այլ ավելի շատ ադրբեջանամետ իշխանությունները, բնականաբար, պատկերը փոխվեց: Այդ ընթացքում շատ կարծիքներ հնչեցին, թե ՀՀ իշխանություններն Արցախի անունից, Արցախի համար բանակցելու, որոշումներ կայացնելու իրավունք չունեն: ՀՀ այս իշխանությունները, օգտվելով նշվածից, ցույց տվեցին, թե բացարձակ չեն էլ պատրաստվում բանակցել: Ի դեպ, վերջերս շատ են շրջանառում «ՍտեփանակերտԲաքու երկխոսության մասին»: Բայց առողջ քաղաքական ուժերը չէին ասի, թե ՀՀ իշխանություններն իրավունք չունեն բանակցել Արցախի անունից: Ոչ: Հայաստանի իշխանությունները պետք է բանակցեն այնքան ժամանակ, քանի դեռ Արցախը զրկված է այդ հնարավորությունից: Բայց այստեղ այլ հարց է առաջանում. ինչպես դա անեն ՀՀ ներկա իշխանությունները: Այստեղ, կարծես, փակուղի է առաջանում, ու որպեսզի այդ փակուղին չլինի, պատասխանը պարզ է՝ ՀՀ ներկա իշխանությունները չպետք է լինեն: Հակառակ դեպքում, այո, փակուղի է, հակառակ դեպքում չի կարող լինել այնպես, որ ՀՀ իշխանությունները չբանակցեն Արցախի համար: Բայց խնդիրը նաև այն է, որ ՀՀ այս իշխանությունները բանակցում են այնպես, ինչպես իրենց ու Ադրբեջանին է պետք է. այն է՝ կործանել Արցախը, որպեսզի արդարացնեն նաև այն բոլոր գործընթացները, որոնք իրականացնում են: Ժամանակի հարց է, բայց տրված է ՀՀ սուվերեն տարածքների զիջումների մեկնարկը»,-նշեց Մ. Հակոբյանը՝ ընդգծելով, որ այդ ամենը նաև ներկայացնում են որպես «Արցախի 120 հազար հայերի փրկություն, գոնե իրավունքների փրկություն», ինչպես, նրա խոսքով, ըստ էության, ասել է ՀՀ ԱԽ քարտուղարը:

«Իհարկե, սա ամենավտանգավոր թեզն է, որ իրենք տանում են: Նաև ամենավտանգավոր ուղին է, որով գնում են. Արարատ Միրզոյանի և թուրք գործընկերոջ հետ երեկվա հանդիպումից ու հայտարարությունից հետո ակնհայտ է, որ հավաքական Արևմուտքի «խաղաղության» պայմանագրի տարբերակն է լինելու, ինչից իրենք շատ-շատ ոգևորված են: Մեծ հաշվով, ՀՀ այս իշխանությունը հաստատակամ գնում է Արցախը վերջնական, փաստաթղթային տարբերակով հանձնելու ճանապարհով՝ Արցախը ճանաչելով որպես Ադրբեջանի տարածք: Այս իշխանությունն, իհարկե, Արցախի անունից բանակցելու մանդատ չունի: Առնվազն 2020-ի նոյեմբերի 9-ից սկսած ԱՀ բոլոր քաղաքական ուժերը բազմիցս հայտարարել են ՀՀ ներկա իշխանությունների նկատմամբ ունեցած իրենց դիրքորոշումը, որն առավել քան հստակ է. բնականաբար, Հայաստանի այս իշխանությունները Արցախի մասով որոշումներ կայացնելու իրավունք չունեն: Մյուս կողմից՝ անհնար է, որ Արցախի վերաբերյալ բանակցություններ տեղի չունենան: Հետևաբար, ճանապարհը մեկն է. պետք է ազատվել ՀՀ ներկա իշխանություններից, որովհետև իրենք նաև կեղծ թեզեր են շրջանառության մեջ դնում՝ թմրեցնելով ՀՀ մեր հայրենակիցների զգոնությունը: Ասում են՝ «Արցախը կտանք, կփրկենք Հայաստանը», մինչդեռ ապացուցված փաստ է՝ չի կարող չլինել Արցախ, բայց լինել Հայաստան: Աստված մի արասցե, բայց Արցախն ու Հայաստանը կա՛մ միասին կործանվելու, կա՛մ միասին փրկվելու են, այլ տարբերակ լինել չի կարող: Այս իշխանությունների մնացած բոլոր մանևրումներն ու մանիպուլ յացիաները զգոնությունը թմրեցնելու և ժամանակ շահելու համար են»:

Մետաքսե Հակոբյանը շեշտեց՝ 30 տարի շարունակ Արցախի ու Հայաստանի Հանրապետությունների իշխանությունները տարել են մի գիծ, ըստ որի, Արցախի կարգավիճակից է բխելու Արցախում բնակվող հայերի թե՛ իրավունքները, թե՛ անվտանգությունը. «ՀՀ ներկայի իշխանությունները այդ գիծն ամբողջությամբ փոխել են. ասում են՝ «կարգավիճակը կբխի անվտանգությունից ու իրավունքներից»: Սա նշանակում է, որ, ըստ իրենց, Արցախը կլինի Ադրբեջանի կազմում, բայց արցախահայությունը կունենա իրավունքներ, մշակույթով զբաղվելու, դպրոցներ ունենալու հնարավորություն, և, ըստ իրենց, Արցախի հայերին ոչ ոք չի սպանի: Մինչդեռ բազմիցս է ապացուցվել, որ այդպես չէ: Հայն այդպես չի կարող պաշտպանված լինել: Առնվազն հիմա տեսնում ենք, թե ինչ է անում Ադրբեջանը, և ինչ հումանիտար աղետի մեջ է Արցախը: Այստեղ մարդիկ մահանում են, որովհետև պատշաճ բշժկական օգնություն չեն կարողանում ստանալ: Այնպես որ, ներկայացնելով թեզ, ըստ որի՝ «Արցախը կլինի Ադրբեջանի կազմում, բայց մարդիկ պաշտպանված կլինեն», կեղծ է, քանի որ հաջորդ վայրկյանից Արցախում էթնիկ զտումներ են սկսվելու: Արցախում գիտեն, թե ինչ է նշանակում ադրբեջանցու հետ կողք կողքի ապրել: Որևէ մեկի համար դա ընկալելի չէ, չեն ապրի: Հետևաբար, չակերտավոր խաղաղ ձևով Արցախը կհանձնեն Ադրբեջանին: Ստացվում է, որ այն, ինչ 5 տարի շարունակ ՀՀ և Ադրբեջանի իշխանությունները պլանավորել էին, առանց որևէ խնդրի կարողանում են փուլ առ փուլ իրականացնել»»: