Այնպես է ստացվել, որ «Նաիրիտ» գործարանը և դրա շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունները զուգահեռվում են Հայաստանի անկախության պատմության հետ։ Գործարանի հետ կապված խնդիրները մեր երկրի ընդհանուր խնդիրների պես են լուծվում, այսինքն՝ չեն լուծվում։

1988–ի շարժումը, որը սկզբում բնապահպանական բնույթի էր, հրապարակային քննարկման առարկա դարձրեց մի շարք հարցեր, այդ թվում՝ «Նաիրիտի» հարցը։ Սկզբում ասում էին. «Նաիրիտը փակենք, որպեսզի լավ ապրենք և էկոլոգիապես մաքուր օդ շնչենք»։ Դա ոչ անհայտ Խաչիկ Ստամբուլցյանի սիրած կարգախոսն էր։

Շարժման տղաները «Նաիրիտը» փակեցին, բայց հասարակության կյանքը դրանից չլավացավ։ Հետո ասացին՝ ժամանակին սխալվել ենք, ու որպեսզի լավ ապրենք, պետք է անել ճիշտ հակառակը, այն է՝ բացել «Նաիրիտը»։ Սակայն պարզվեց, որ դա էլ երջանկություն ու բարեկեցություն չի բերում բազմաչարչար հայ ժողովրդին։ Այդպիսով «Նաիրիտը» դարձավ ՀՀ բոլոր կառավարությունների ղեկավարների գլխացավանքը կամ էլ՝ բարեկեցության աղբյուրը. նայած, թե ով  էր զբաղվում խնդրով ու ինչ մեթոդներով։

Նկատենք, որ ամեն կառավարություն յուրովի է փորձել լուծում գտնել, բայց, մեծ հաշվով, արդյունքը գոհացուցիչ չի եղել։

Ներկայիս վարչապետն էլ է լծվել «Նաիրիտի» հարցը լուծելուն, բայց ոչ թե իր նախորդների պես, այլ, դատելով ամենից, որոշակի անձնական շահագրգռվածությամբ։

Բանն այն է, որ, ինչպես բազմիցս գրվել է մամուլում, «Նաիրիտը» փաստացի պատկանում է Տիգրան Սարգսյանի եղբորը։ Հայտնի է նաև, որ վարչապետի մյուս եղբայրը Չինաստանում ՀՀ դեսպանն է և դրսում զբաղված է ընտանեկան բիզնեսի շահերի սպասարկմամբ (մարդիկ «Հայկական աշխարհ» են կառուցում ու նպաստում Չինաստանում աշխատատեղերի ստեղծմանը)։

«Փրկե՛նք Նաիրիտը» դեմագոգիկ կարգախոսի ներքո Տ. Սարգսյանը, երբեմն օգտվելով նախագահական ինքնաթիռից, իսկ երբեմն էլ՝ չարտերային թանկարժեք թռիչքներից, վերջին շրջանում վարկը վարկի հետևից է բերում «Նաիրիտի» համար, որոնք կարելի է ասել, որ փոշիանում են և այդ «փոշուց» առաջացած կեղտը հետագայում, թերևս, հնարավոր չի լինի մաքրել անգամ այդ գործարանի արտադրած ժավելով։

Ստացվում է, որ ֆինանսների սղության ու տնտեսական ճգնաժամի պայմաններում դրսից փողեր են բերվում ու կասկածելի մեխանիզմներով վատնվում։ Այս առումով զարմացած են անգամ միջազգային դոնոր կազմակերպությունները, որոնք չեն հասկանում, թե ինչո՞ւ է այդքանից հետո «Նաիրիտն» այս վիճակում։

Միջազգային կազմակերպությունները հավանաբար չեն իմանում, որ Տիգրան Սարգսյանի համար կարևորը «Հայկական աշխարհի» կառուցումն է, այլ ոչ թե որոշակի արդյունքների ապահովումը Հայաստանի Հանրապետության ներսում։ Բացի այդ, «Նաիրիտն» այն «սև խոռոչն» է, որի միջոցով կարելի է կյանքի կոչել մարքսիստական «փող–ապրանք–փող’» բանաձևը, որը քողածածկելու համար ընդամենն անհրաժեշտ են տերտերական առոգանություն և եղբայրական նվիրվածություն։

Կարեն Հակոբջանյան