«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Արցախյան պատերազմից հետո Հայաստանը շարունակում է մնալ միջազգայնորեն նսեմացված վիճակում։ Նույնիսկ ռազմագերիների վերադարձի և այլ հումանիտար հարցեր լուծված չեն, սակայն մեր իշխանությունները շտապում են սահմանազատման հանձնաժողով ստեղծել ու օր առաջ սկսել դրա աշխատանքները։ Ավելին՝ Հայաստանի տարածքների մի մասը գտնվում է ադրբեջանական զինված ուժերի օկուպացիայի տակ։ Իսկ Փաշինյանի այն առաջարկը, որ անհրաժեշտ է երկուստեք հետ քաշել զինված ուժերը Գեղարքունիքի մարզի Սոթքից մինչև Սյունիքի մարզի Խոզնավար հատվածի շփման գիծ, որպեսզի սահմանային ճշգրտումների համար միջազգային դիտորդներ տեղակայվեն, այդպես էլ մնաց օդից կախված։

Եվ հիմա՝ այս իրավիճակում, զարմանալի է, թե ինչպես պետք է կայանա սահմանազատումը։ Մի՞թե որևէ մեկը պատրանքներ ունի, թե ադրբեջանական զինված ուժերը դրա արդյունքում դուրս են գալու ՀՀ տարածքից։ Անգամ բացառված չէ, որ կարող են ավելի խորանալ ՀՀ տարածքում։ Ու, ընդհանրապես, անհասկանալի է, թե ինչի՞ վրա են իրենց հույսը դրել իշխանությունները։ Ինչքան շատ է Հայաստանը զիջումների գնում, այնքան շատ է Ադրբեջանը պահանջներ ներկայացնում։ Եթե հնարավոր չլինի Ադրբեջանին կանգնեցնել, ապա նրա պահանջները չեն ավարտվի։ Մի խոսքով, անորոշությունները շատ են, իսկ ապագան՝ մռայլ։

Թվում էր, թե Փաշինյանը 2021 թվականի բյուջեի կատարման հաշվետվությունը ներկայացնելիս պետք է հանրությանը և հատկապես միջազգային հանրությանը ուղերձներ հղեր Ադրբեջանի անընդունելի պահվածքի մասին, սակայն նրա ելույթը ամբողջությամբ նվիրված էր... նախկիններին։ Ավելի ճիշտ՝ պարտության մեղքը ու ձախողումները հերթական անգամ նախկինների վրա «սրբագրելուն»։ Ճիշտ է՝ Փաշինյանը բազմաթիվ առիթներ ունեցել է նախկիններին մեղադրելու մասին իր թեզերը կրկնելու համար, սակայն այս անդրադարձը բավական ծավալուն էր։ Նա խորանում է անցյալի ծալքերի մեջ՝ մոռանալով, որ ինքը իշխանության գալուց հետո, մերժելով Արցախյան հիմնախնդրի շուրջ իր ստացած ժառանգությունը, բանակցությունները սկսել է «սեփական կետից», ինչն էլ աղետի է հանգեցրել։

Ընդ որում, նա դա անում էր՝ զուգահեռ անընդհատ կրկնելով, թե իր խնդիրը ոչ թե անցյալի մասին խոսելն է, այլ ապագայի։ Ընդ որում, ուշագրավ է, որ Փաշինյանի ամբողջ ելույթի մեջ մի հատված էր միայն վերաբերում Արցախի ապագային, թե՝ ցանկացած կարգավիճակ, որ իրապես երաշխավորում է Լեռնային Ղարաբաղի հայության անվտանգությունը, իրավունքները և ազատությունները, պիտի լուծում համարվի մեզ համար: Եվ հետաքրքրական է, որ այսպիսի հայտարարությանը հաջորդ օրը հետևում է Ալիևի արձագանքը։ Ադրբեջանի նախագահը կրկին հոխորտում է Հայաստանի հասցեին, տարածքային պահանջներ ներկայացնում Սյունիքի նկատմամբ և, իր սովորության համաձայն, ընդգծում, թե առանց, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի», խաղաղություն չի լինի։

Ընդ որում, Ալիևը նշում է, թե բանավոր պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ Արցախի կարգավիճակի հարցը չպետք է բարձրացվի, իսկ երբ այդ մասին խոսվում է, ապա դա կարող է բերել շատ լուրջ հետևանքների։ Խնդիրն այն է, որ իր ելույթում Փաշինյանը համարձակվել էր խոսել կարգավիճակի մասին։ Սակայն այդ ի՞նչ բանավոր պայմանավորվածություն է, որի մասին հայ հանրությունը չգիտի։ Մի՞թե առանց հանրության կարծիքի հետ հաշվի նստելու Փաշինյանը ընդառաջ է գնացել հակառակորդին։ Իհարկե, Փաշինյանից արդեն ամեն ինչ սպասելի է, քանի որ բազմաթիվ դեպքերում մեր երկրին վերաբերող հարցերի մասին հանրությունը տեղեկանում է հենց հակառակորդից։ Օրինակները բոլորիս աչքի առաջ են, սակայն մենք նույնիսկ այս պարագայում հակված ենք հավատալ, որ Ալիևը նորից ստում է, որ իրոք ոչ մի բանավոր պայմանավորվածություն չի եղել:

Թեպետ, միևնույն ժամանակ չենք մոռացել, որ ժամանակին հենց Փաշինյանն էր հայտարարում, թե ինչ-որ պետք է, այն էլ բանակցում են, Գորիս-Կապան ճանապարհի մասով բանավոր պայմանավորվածություններ կան ադրբեջանական կողմի հետ, բայց որոշ ժամանակ անց նշում էր, թե գաղտնի բանավոր պայմանավորվածություններ չեն եղել։ Ուշագրավ է, որ Ալիևի հոխորտանքներից օրեր առաջ Ադրբեջանի անվտանգության խորհրդի քարտուղար Ռամիլ Ուսուբովը պաշտոնական մամուլին տված հարցազրույցում նշել էր, թե Ալիևի պահանջով բանակցություններում այլևս չեն օգտագործվում «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտություն», «կարգավիճակ» արտահայտությունները։ Այստեղ միայն մեկ հարց է մնում՝ եթե բանավոր պայմանավորվածություն չի եղել վերոնշյալ հարցով, ինչո՞ւ Փաշինյանը չի արձագանքում Ադրբեջանի նախագահի հոխորտանքներին, այլ շարունակում է «լռության ուխտ» պահել։

Ի դեպ, այս պարագայում խոսքը երեկ «գաղտնազերծված» առաջարկների մասին չէ. ուրեմն, ուրիշ ի՞նչ խոստում է տրվել: Եթե ընդդիմությանն արձագանքելու խնդիր լինի, ապա Փաշինյանը իսկույն մեղադրական ճառեր կգրի, իսկ երբ հարցը վերաբերում է հակառակորդին հակադարձելուն, իսկույն լեզուն կուլ է տալիս։ Ավելին, հակառակորդը վերցնում է ընդդիմության մասին հենց Փաշինյանի արտաբերած թեզերը և դրանց հիման վրա կազմում իր սպառնալիքները։ Կամ՝ գուցե հակառակը, էական չէ...