Ուշադրություն դարձնենք այն հանգամանքի վրա, որ 2018-ի իշխանափոխությունից անմիջապես հետո Նիկոլ Փաշինյանն ու իր շրջապատը խնդիր դրեցին կազմաքանդել ողջ բանակցային գործընթացը: Սկզբից առաջ քաշվեց դեմագոգիկ այն թեզը, թե իբր «…առանց Արցախի բանակցային գործընթաց չի կարելի վարել…»: Այս թեզի տակ թաքնված էր Փաշինյանի մեկ այլ հրեշավոր ծրագիր, այն է այդ պատրվակով փաստացի տորպեդահարել բանակցային գործընթացը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում:

Նա անընդհատ հորինում էր տարբեր պատճառներ, որպեսզի այդ բանակցային գործընթացը զրկվի լեգիտիմ հիմքից:

Նույնիսկ մի պահ Փաշինյանը հայտարարեց, որ ինքը ոչ թե բանակցում է, այլ …«քննարկում է կողմերի հետ Արցախի հարցը…»:

Որից հետո 2018-ի աշնանը տարածաշրջան այցելեց այն ժամանակ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի գլխավոր խորհրդականը, ով հայտարարեց, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը էապես պիտի փոխեն իրենց պատկերացումները հետագա հարաբերությունների համար:

Հայաստանին նա կոչ արեց հրաժարվել «Հյուսիս-հարավ հարաբերություններից, վերականգնելով Արևմուտք-Արևելք հարաբերությունները»:

Մարդկային պարզ լեզվով ասած, Ջոն Բոլթոնը կոչ արեց Փաշինյանին հրաժարվել Ռուսաստան-Իրան առանցքի հետ հարաբերությունից ի օգուտ Ադրբեջան-Թուրքիա հարաբերությունների հաստատմանը:

Պարզ է, որ նման «առաջարկ» ներկայացնում են այն դեպքում, երբ դա լինում է տրամաբանված: Այսինքն, Բոլթոնի առաջարկը պատահական բնույթ չի կրել, այն նախապատրաստվել էր: Զարմանալի չէր, որ այն ժամանակվա Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Էլմար Մամեդյարովը 2019-ի սկզբին ուրախությամբ հայտարարեց, որ «… կողմերը շատ մոտ են հասնելու հաշտության և խաղաղության…»:

Ի՞նչ նկատի ուներ Մամեդյարովը, հայտնի կդառնա Հայաստանում ամբողջական իշխանափոխությունից հետո:

Հիշեցնենք, որ հենց այդ ժամանակ Փաշինյանը հայտարարեց, որ «…Արցախի հարցը առանց հանրաքվեի չի լուծվի…»:

Ի՞նչ նկատի ուներ Փաշինյանը, որւ ցանկանում էր այս հարցը դներ հանրաքվեի:

Հետո կարծես ամեն ինչ փոխվեց 180 աստիճանով և Փաշինյանը դարձավ «ուլտրահայրենասեր»:

Նա մերժում էր արդեն ոչ միայն բանակցային գործընթացը, այլև սկսեց հանդես գալ, այսպես կոչված «սասնածռական» կարգախոսներով, հայտարարելով, թե «Արցախը Հայաստան է և վերջ»:

Շատերը այս դեմագոգիկ կարգախոսների փոփոխությունը չնկատեցին, մտածելով, թե դա Փաշինյանի պոպուլիստական էությունից էր առաջ եկել:

Սակայն գործնականում ավելի լուրջ ուսումնասիրելով նրա վարքագիծը կարելի է եզրահանգել, որ դա ծրագրավորված ուղենիշ էր, նպատակ ունենալով ոչ միայն կազմաքանդել բանակցային գործընթացը, այլև վարքաբեկել Մինսկի խմբի հիմնական անդամներին և ծաղրել ողջ այդ գործընթացը, այսինքն, այն ինչին երկար տարիներ ուզում էին հասնել Թուրքիան և Ադրբեջանը:

Ավելին, 2020-ի ամռանը, երբ Փաշինյանը գնաց հուլիսյան ավանտյուրայի, նա միաժամանակ, անսպասելիորեն շատերի համար, փոխեց Հայաստանի անվտանգության հայեցակարգի մի շարք դրույթներ: Ուշադրություն դարձնենք նաև այն հանգամանքի վրա, որ հենց այդ ժամանակ էր, որ այդ դրույթներում, «Արցախի Հանրապետություն» եզրույթը փոխարինվեց «Արցախ» տերմինով: Առաջին հայացքից այդ փոփոխությունը ոչինչ չէր նշանակում, սակայն հետագա զարգացումները, պատերազմը և դրանից բխող հետևանքները ցույց տվեցին, որ դա նույնպես հաշվարկված քայլեր էին: Նպատակ էր դրված Արցախի պետականության գաղափարը վերացնել նույնիսկ Հայաստանի անվտանգության հայեցակարգում, այն փոխարինելով աշխարհագրական և ոչինչ չասող տերմինով: Պարզ է նաև, որ նման փոփոխությունը կարող էր թելադրված լինել միմիայն դրսից:

Եվ այսօր, երբ Փաշինյանը և իր թիմակիցները բանակցում են բոլոր միջազգային հարթակներում, որպեսզի Արցախը մնա Ադրբեջանի կազմում, պարզ է դառնում, թե ինչ հրեշավոր ծրագիր է իրականացվել Հայաստանի նկատմամբ 2018-ի գարնանը:

Այն նպատակ է ունեցել ոչ միայն «լուծել» ղարաբաղցիների հարցը, այլև խնդիր էր դրվել արմատական աշխարհաքաղաքական փոփոխություններ իրականացնել տարածաշրջանում:

Այն, որ Հայաստանի կործանման ծրագիրը դեռ պիտի իր տրամաբանական ավարտին հասցվի արդեն տեսանելի է դառնում: Սա ոչ թե Արցախի, այլ Հայաստանի կործանման ծրագիր է, որն իրականացվում է ներկայիս երիտհայերի ձեռքերով:

Ինչպիսի ավարտ կունենա այդ ծրագիրը կախված է բոլորիցս, բոլոր այն մարդկանցից, ով իրենց ապագան տեսնում են Հայաստանում:

Իսկ դա նշանակում է, որ այդ հրեշավոր ծրագրի դեմն առնելը, լոկ պարզունակ կարգախոսներով և ոչ պակաս պարզունակ քայլերով հնարավոր չի լինելու լուծել: Դրա համար անհրաժեշտ է ավելի հիմնական գործիքակազմ ձևավորել, քանզի մեր հակառակորդը, Փաշինյանն ու նրա թիմակիցները չեն, նրանք ընդամենը կատարողներ են, որի դիմաց ստանալու կամ արդեն ստացել են իրենց աշխարհաքաղաքական «պարգևավճարները», չշփոթել այլ փշրանքների հետ, որը Փաշինյանը գցում է իր «ուսապարկերին»:

Այնպես որ այսօր գոյամարտը ընթանում է, ոչ թե Արցախը, այլ Հայաստանը փրկելու համար:

Սա է իրականությունը:

Դավիթ Մկրտչյան

Աղբյուրը` zham.am