«Փաստ» օրաթերթը գրում է․ Արցախի ու Հայաստանի ապագան լուրջ վտանգի տակ է, ու նման վիճակում ընդդիմադիր ուժերը չէին կարող կողքից նայել, թե ինչպես են իշխանությունները հերթական սև անակնկալը մատուցում հասարակությանը: Դրանով է պայմանավորված, որ Ազատության հրապարակում նախ՝ հուլիսի 5-ի հանրահավաքով, ապա և այս օրերի նստացույցով մեկնարկած ակցիաները մեծ թափ են հավաքում։ Ընդդիմադիրների շարժմանը նորանոր ուժեր և անձինք են միանում` հիմքում ունենալով, որ սա իր բնույթով հականիկոլական, այսինքն՝ Հայաստանի ու Արցախի փրկության կոնսոլիդացիա է։ Սրան զուգահեռ՝ իշխանությունները գործի են դրել մանիպուլյացիաների իրենց ողջ զինանոցը՝ հրապարակ նետելով ստի ու կեղծիքի նորանոր չափաբաժիններ և հույս ունենալով, որ այս անգամ ևս կկարողանան մոլորեցնել հանրությանն այնպես, ինչպես պարբերաբար արել են։

Ըստ այդմ, իշխանամերձ շրջանակների կողմից կազմակերպված ձևով հանրային դաշտ է նետվում թիրախավորող մանիպուլ յացիոն խոսույթ, որը, չնայած իր մեջ պրիմիտիվագույն շեշտադրումներ է պարունակում, սակայն նենգափոխում է իրականությունն այնպես, որ շատերի համար ոչ միայն աննկատ լինի, այլև որոշակի շերտեր միանգամից կուլ տան խայծը։ Նպատակը պարզ է՝ հատուկ թեզերի շրջանառության միջոցով իշխանությունները փորձում են վարկաբեկել յուրաքանչյուր ընդդիմադիր շարժում, միևնույն ժամանակ խաղալ հանրության նյարդերի նուրբ լարերի հետ։ Ի մասնավորի, իշխանություններն իրենց մերձակա շրջանակների միջոցով լրատվական և հանրային դաշտում այն գաղափարն են առաջ մղում, թե Փաշինյանի հրաժարականը որևէ իմաստ չունի, քանի որ դրա արդյունքում ոչինչ չի փոխվելու, Հայաստանի ու Արցախի դրությունը չի բարելավվելու, կորսված տարածքները՝ մասնավորապես Շուշին ու Հադրութը չեն վերադարձվելու և այլն։ Դրան զուգահեռ՝ իշխանամերձ քարոզիչները փորձում են ցույց տալ, թե ընդդիմությունն իբր իրավիճակից դուրս գալու ելքեր չի մատնանշում։ Այլ կերպ ասած՝ միտքն այն է, որ եթե նույնիսկ Փաշինյանի փոխարեն իշխանության գան ընդդիմադիրները, ապա նրանք չեն կարող այլ կերպ վարվել, ինչ հիմա կատարում է կամ պատրաստվում է կատարել Փաշինյանը։

Այսպիսի քարոզչական «հնարքով» իշխանությունները հեռահար մի քանի նպատակ են հետապնդում. նախ՝ հիմքեր ստեղծել հետագայի համար, որ երբ Փաշինյանն իր ստորագրությունը դնի հաջորդ կապիտուլ յացիոն փաստաթղթի տակ, արդարացվի նրանով, թե դա միակ ճանապարհն էր, այլ ելք չկար, որ նույնիսկ ընդդիմությունն ընդունակ չէր այլընտրանք առաջարկել, և երկրորդ՝ կոտրել ընդդիմադիր տրամադրությունների թափը։ Իշխանությունների կողմից շրջանառության մեջ դրվող խոսույթի մյուս տեսակը վերաբերում է արդեն պատերազմի և խաղաղության դիսկուրսին կամ դիլեմային։ Եվ հիմնական քարոզչական խայծն այն է, որ եթե Նիկոլը մնա իշխանության, ապա խաղաղություն է լինելու, քանի որ նա իր ողջ ջանքերը ներդնում է «խաղաղության դարաշրջան» բացելու համար, իսկ երբ ընդդիմությունը հաջողի ու Փաշինյանին հեռացնի, ապա պատերազմ է սկսվելու։ Եվ փորձ է կատարվում ցույց տալ, թե ընդդիմությունը ռևանշի գաղափարով է առաջնորդվում, որն էլ անխուսափելի է դարձնելու նոր պատերազմը։

Դե, պատմությունը կրկնվելու հատկություն ունի, թեկուզ 25 տարին մեկ, ու ներկայիս այս «մանևրը» ինչ-որ առումով հիշեցնում է 1997 թվականի իրավիճակը, երբ այն ժամանակվա նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը գրեց «Պատերազմ, թե՞ խաղաղություն. լրջանալու պահը» խորագրով հոդվածը։ Այդ ժամանակ Տեր-Պետրոսյանը համոզված էր, որ Ղարաբաղի գոյատևման ապահովման համար նրան հարակից շրջանների վերադարձը՝ բացառությամբ Լաչինի, բխում է Հայաստանի և հայ ժողովրդի ազգային շահերից, իսկ որպես դրան այլընտրանքը կարող է լինել միայն պատերազմը։ Իսկ իր հրաժարականի տեքստում Տեր-Պետրոսյանն ասում էր, թե խաղաղության կուսակցությունը պարտվեց պատերազմի կուսակցությանը: Իհարկե, ժամանակը ցույց տվեց, որ ամենևին էլ այդպես չէ, բայց, միևնույնն է, ներկայիս իշխանական քարոզչական թեզերը շատ նման են Տեր-Պետրոսյանի առաջ քաշած մոտեցումներին։ Հասկանում ենք, իհարկե, որ ո՛չ խելացիության, ո՛չ արժեքաբանության տեսակետից առաջին նախագահին ու Նիկոլին պարզապես անհնար է դնել նույն նժարին, դա պարզապես վիրավորանք կլիներ Լևոն ՏերՊետրոսյանի հանդեպ:

Մյուս կողմից՝ ներկայիս պայմաններն ու 1997 թվականի իրավիճակը նույնական չեն, քանի որ 1997 թվականին Հայաստանը դեռևս հաղթած կողմ էր հանդես գալիս, իսկ ներկայումս Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը խայտառակ պարտություն կրած, հազարավոր զոհեր տված ու կապիտուլ յացիոն փաստաթուղթ ստորագրած կողմ է։ Այնուամենայնիվ, փաստը մնում է փաստ, որ, ըստ էության, Փաշինյանն ուզում է տեղավորվել այս «ծիրի» մեջ։

Այսօր կան տեղեկություններ, որ Նիկոլ Փաշինյանն առաջիկայում նոր մանիպուլյացիոն հնարքներ է կիրառելու, այդ թվում՝ պոպուլիստական հայտարարություններ անելով Արցախի կարգավիճակի առումով, որպեսզի հնարավոր լինի նոր թմրաբաժին հասցնել հասարակությանը և թուլացնել ընդդիմադիր շարժման հիմքերը: Իսկ եթե հնարավոր լինի թուլացնել իր դեմ ուղղված շարժումը, այդ ժամանակ կանի իր քայլը՝ անակնկալի բերելով նույնիսկ իր թիմակիցներին: Մնում է հասկանալ՝ արդյո՞ք նա այդքան ժամանակ ունի...