Բնապահպանները Պերուի անտառների հողում և ստորերկրյա ջրերում թունավոր սնդիկի միացությունների կոնցենտրացիայի կտրուկ աճ են արձանագրել։ Դա պայմանավորված է Անդերում ոսկու անօրինական արդյունահանման տարածմամբ, հայտնում է ՏԱՍՍ-ը՝ վկայակոչելով Nature Communications-ը:

«Ամազոնի անտառները հսկայական քանակությամբ թունավոր սնդիկի միացություններ են կլանում, որոնք մթնոլորտ են արտանետվում անօրինական ոսկու հանքերի պատճառով: Բուսականության հետ միասին այդ սնդիկը հայտնվում է նաև տեղի թռչունների և այլ կենդանիների օրգանիզմում, և դրա կոնցենտրացիան տասնյակ անգամ գերազանցում է նորմը կենդանի օրգանիզմների համար»,-պատմել է հետազոտությանը մասնակցած Ժակլին Գերսոնը՝ Դյուկի համալսարանից (ԱՄՆ):

Ամազոնյան անտառների տարածքը վերջին տարիներին անտառահատումների արդյունքում շարունակում է սրընթաց նվազել: Այդ հատումների մեծ մասը բաժին է ընկնում ոչ թե արդյունաբերական ձեռնարկություններին, այլ անհատական ​​տնտեսություններին և ապօրինի հանքերին, որոնց կառուցման համար դրանց սեփականատերերը մեծ տարածքներ են մաքրում։

Գերսոնը և նրա գործընկերները հետաքրքրվել են, թե ինչպես է անօրինական հանքերի կառուցումն ազդում Ամազոնի պերուական հատվածի շրջակա միջավայրի վրա, որտեղ վերջին տարիներին բազմաթիվ անօրինական ոսկու հանքեր են հայտնվել։ Դրա համար գիտնականները մեկնել են հարավային Անդերի նախալեռներ՝ Պերուի, Բոլիվիայի և Բրազիլիայի սահմանի մոտ:

Գիտնականները չափել են սնդիկի մակարդակը տերևների, ջրի, հողի, թռչունների փետուրների և կենդանիների հյուսվածքների նմուշներում, որոնք հայտնաբերվել են այդ հանքավայրերի մոտակայքում: Բնապահպանների հետաքրքրությունը սնդիկի նկատմամբ պայմանավորված է նրանով, որ ապօրինի հանքափորներն այն օգտագործում են գետերի նստվածքներից և ոսկի պարունակող ապարներից ոսկու արդյունահանման համար։

Հանքաքարի թրծման ժամանակ սնդիկի մի զգալի մասը ծխի հետ արտանետվում է մթնոլորտ։ Դա ոսկու արդյունահանման այս մեթոդը հանքաքարից կամ գետի ավազից թանկարժեք մետաղի արդյունահանման ամենակեղտոտ եղանակներից մեկն է դարձնում: Ինչպես պարզել են Գերսոնը և նրա գործընկերները, այդ արտանետումների զգալի մասը չի մտնում մթնոլորտ, այլ կլանվում է ծառերի տերևների կողմից:

Մասնավորապես, չափումները ցույց են տվել, որ ամազոնյան անտառների որոշ հատվածներում սնդիկի կոնցենտրացիան ծառերի տերևների մակերեսին և դրանց հյուսվածքների ներսում տասն անգամ գերազանցել է նորմը: Նաև այս մետաղի միացությունների մասնաբաժինը տեղի թռչունների փետուրներում և կենդանիների մարմնի հյուսվածքներում 3-ից 12 անգամ ավելի մեծ էր, քան հանքերից մեծ հեռավորության վրա ապրող այլ կենդանիների մոտ:

Սնդիկային աղտոտումը, ինչպես ենթադրում են գիտնականները, արդեն բացասաբար է ազդել տեղի թռչունների կենսագործունեության վրա։ Մասնավորապես, վերջին տարիներին մոտ 30 տոկոսով նվազել է նրանց ձագերի սովորական թիվը։ Դա ցույց է տալիս հնարավորինս արագ միջոցների մշակման անհրաժեշտությունը, որոնք կօգնեն տեղի բնակիչներին համոզել այս մեթոդով ոսկի չարդյունահանել, եզրակացրել են հետազոտողները:

Աղբյուրը՝ news.am