Թուրքիայի կենտրոնական բանկը նախ պետք է չեղարկի տոկոսադրույքների նվազեցումը, եթե երկիրը ցանկանում է խուսափել լայնամասշտաբ տնտեսական ճգնաժամից, գրում է Bloomberg-ը։

«Արժութային ճգնաժամը բավական վատ է Թուրքիայի համար։ Լայնամասշտաբ տնտեսական ճգնաժամը շատ ավելի վատ կլիներ: Երկիրը դեռ կարող է խուսափել վատագույն սցենարից, եթե արագ գործի` զսպելու տարածվող ֆինանսական անկայունությունը և պահպանելու տնտեսական ներուժը: Մնացած զարգացող աշխարհը նույնպես հետաքրքրված է դրանում։

Ուրբաթ օրը հատկապես ծանր օր էր Թուրքիայի ֆինանսական համակարգի համար։ Արժույթի հետագա փոփոխությունը, ներառյալ՝ լիրայի համար 10% առևտրային միջակայքը, ուղեկցվել է օրական ավելի քան 4% լրացուցիչ արժեզրկմամբ: Ֆոնդային շուկան կորցրել է 8%, որի պատճառով բորսան ավտոմատ կերպով երկու անգամ դադարեցրել է աշխատանքը։

Աճող ֆինանսական անկայունությունն ուժեղացրել է տնտեսության այլ հատվածների համար անբարենպաստ երկրորդական էֆեկտների հետ կապված մտավախությունները հետագա գնաճից, որն արդեն գերազանցում է 20%-ը։

Ֆինանսական անկայունության անմիջական պատճառ է դարձել Կենտրոնական բանկի կողմից տոկոսադրույքների տնտեսապես չհիմնավորված հերթական կրճատումը։ Տոկոսադրույքի 100 բազիսային կետով անկումը մինչև 14% հանգեցրել է սեպտեմբերից մինչև 500 բազիսային կետի կուտակային անկման։

Դա տեղի է ունեցել այն բանից հետո, երբ այլ կենտրոնական բանկեր, հատկապես՝ ձևավորվող շուկաներով երկրներում, բարձրացրել են տոկոսադրույքները կամ նվազեցրել դրամավարկային խթանումը ակտիվների գնումները կրճատելու հաշվին։

Մինչ անցած շաբաթ թվում էր, թե լիրան կրում էր այս անսովոր դրամավարկային քաղաքականության հիմնական մասը՝ կորցնելով այս տարի իր արժեքի կեսը։ Տեղական արժույթով չափելու դեպքում ֆոնդային շուկան իրեն լավ է դրսևորել, հատկապես այն պատճառով, որ շատերն այն համարել են լավագույն միջոցը երկրի ներսում գնաճից պաշտպանվելու համար։

Երկրի ներսում տնային տնտեսություններն ու ընկերությունները մղում են դոլարի կամ այլ արժույթների օգտագործման, քանի որ դրանք փորձում են հակազդել իրենց հաշվեկշռի արագորեն վատթարացող արժեքին: Տնտեսության վրա ազդեցությունը հեշտորեն խորացնում է կապիտալի արտահոսքը արտասահմանյան միջոցների դուրսբերման չափով։

Մինչդեռ արժույթը կայունացնելու կենտրոնական բանկի ունակության նկատմամբ վստահությունն ընկնում է յուրաքանչյուր անհաջող միջամտության հետ, ինչը նաև քայքայում է երկրի միջազգային պահուստները: Գրեթե ցանկացած չափով լիրան արդեն չափից դուրս սուր է արձագանքել կենտրոնական բանկի քաղաքականությանը՝ հատկապես հաշվի առնելով երկրի տնտեսական բնութագրերը, որոնք այժմ ներառում են ընթացիկ հաշվի պրոֆիցիտ։

Զարգացող շուկաներում արժութային ճգնաժամների պատմությունը լի է օրինակներով, երբ երկրները չեն կարողացել զսպել և շրջել փոխարժեքը նախքան ավելի մեծ վնաս հասցնելը: Որքան երկար է տևում Թուրքիայի արժութային խառնաշփոթը, այնքան կենտրոնական բանկի տոկոսադրույքի քաղաքականության փոփոխությունն անհրաժեշտ և բավարար է դառնում անհրաժեշտություն դառնալու համար:

Մինչ այժմ Թուրքիայի նշանակալի տնտեսական ուժերից շատերը հիմնականում խուսափել են արժույթի անկայունությունից՝ դրանով իսկ պահպանելով արագ վերականգնման և տնտեսական բարգավաճման ներուժը: Որքան երկար իշխանությունները սպասեն արժույթը վերջնականապես կայունացնելուն, այնքան մեծ է վտանգը տնտեսության համար և այնքան մեծ է վտանգը, որ այն, ինչ մինչ այժմ զուտ ներքին գործ էր, անկայունության քամիներ կբերի նաև զարգացող մյուս տարածաշրջանների շուկաների համար»,-գրում է պարբերականը։