Անհայտ երկրի քաղաքացի, բայց Հայաստանի նախագահի պաշտոնն զբաղեցնող Արմեն Սարգսյանը որոշել էր Հայաստանի Հանրապետության համար դամբանական գրել՝ միաժամանակ խոսելով «չորրորդ հանրապետության» մասին: Իհարկ, պատահական զուգադիպությամբ, նրա հոդվածը հրապարակման էր պատրաստվել հենց հունվարի 11-ին, այսինքն՝ Արմեն Սարգսյանի սրտի վարչապետ նիկոլ փաշինյանի մոսկովյան վոյաժի օրը:

«Բովանդակային պետության» մասին իր պատկերացումներն է ներկայացրել մեկը, ով 2 տարի 9 ամիս եղել է ՀՀ նախագահ, համարվել պետության գլուխը, բայց միակ բանը, ինչ արել է այդ ամբողջ ժամանակահատվածում այն է, որ ձայնը կտրած, սուսիկ-փուսիկ հետևել է, թե ինչպես են նիկոլ փաշինյանն ու նրա ավազակախումբը ուտում պետության գլուխը: Արմեն Սարգսյանը հլու-հնազանդ ծառայել է նիկոլ փաշինյանին, ինչ դեմ են տվել՝ խելոք ստորագրել է, իր առանց այն էլ ոչ ընդարձակ լիազորություններն է նաև հոժարակամ զիջել թավշյա հանցախմբին ու պետական միջոցների հաշվին շրջագայել է աշխարհում, բարձրաստիճան զբոսաշրջիկություն է արել՝ էլիտ-տուր:

Ավելին, լինելով Սահմանադրությանը հետևելու կոչված գլխավոր պետական պաշտոնյան՝ ծպտուն իսկ չի հանել, երբ փաշինյանն ու նրա դավաճանական ավազակախումբը Սահմանադրությունը դարձրել են «պոլի շոր»:

Ըստ էության, Արմեն ՍարգսյանՆ իր լռությամբ, կամակատարությամբ ու անգործությամբ դարձել է նիկոլ փաշինյանի եթե ոչ՝ հանցակիցը, ապա առնվազն՝ գործակիցը: Մեկը, որ վստահեցնում էր, թե կապիտուլյացիոն համաձայնագրի ստորագրման մասին իմացել է... մամուլից: Ու այդ մեկը դեռ համարձակվում է ինչ-որ բան ասել ու նույնիսկ ստորագրել՝ «ՀՀ նախագահ»:

Պատմականորեն Արմեն Սարգսյանը միայն մեկ անելիք ունի՝ դեպքերի անցնցում ընթացքի դեպքում ապահովել իշխանության սահուն անցումը ժամանակավոր կամ «ազգային համաձայնության» կառավարությանը: Վերջ: Դրանից հետո, ինչպես փաշինյանի կառավարության ամբողջ կազմը ու «իր քայլը» խմբակցության մեծ մասը, Արմեն Սարգսյանը ևս պետք է օրենքով սահմանված կարգով համբերատար սպասի քննության ու դատի: Կարճ ասած՝ Արմեն Սարգսյանը, որպես պետության քաղաքական ղակավարության կարևոր ու բաղկացուցիչ տարր, նմանապես ու նույնչափ ենթակա է պատասխանատվության տեղի ունեցածի համար, որչափ՝ փաշինյանն ու նրա հանցաթիմը:

Լավ, բայց ինչո՞ւ հանկարծ Արմեն Սարգսյանը որոշեց ակտիվանալ: Չնայած, նրա պարագան նկատի ունենալով, երևի ավելի տեղին կլիներ շեշտադրումը, թե ինչո՞ւ ինչ-ինչ շրջանակներ որոշեցին ակտիվացնել Արմեն Սարգսյանին: Չի կարելի բացառել, որ այդ «ինչ-ինչ շրջանակները» արդեն ավարտված են համարում նիկոլ փաշինյանի միսիան, և գտնում են, որ ժամանակն է անհավասարակշիռ ու հիստերիկ, ջղաձգվող ու անթրաշ դեմքով հանձնակատարին փոխարինել ուսյալ, ժպտադեմ հանձնակատարով:

«Բովանդակային պետության» մասին Արմեն Սարգսյանի երկարաշունչ շարադրանքի բովանդակությունն էլ զերծ չէ հետաքրքրական մանիպուլյացիաներից: Մեկը, ով տարիներ շարունակ եղել է ՀՀ պետական համակարգում, որպես մի երկու ամսով վարչապետ, ապա՝ Մեծ Բրիտանիայում տարիներով ՀՀ դեսպան, թելում է պրիմիտիվագույն ու պրիմիտիվ ընկալում ունեցողների համար պատրաստված այն ասեղը, թե՝ «յեյեսուն տայի ոչ մի բան չեն արել»: Սա էլ, թե՝ «Տարիներ շարունակ մենք ցանկալին մատուցում էինք իրականի տեղ... Երևակայական այդ աշխարհում մենք իբր թե ունեինք կազմակերպված պետություն, առաջանցիկ տնտեսություն և գիտություն, ուժեղ բանակ, ժողովրդավարական հասարակություն, ազատ մամուլ, սակայն իրականում պատկերը բոլորովին այլ էր: Մենք հաջողացրել էինք խաբել միայն ինքներս մեզ և դրանով իսկ արդեն ստորագրել պարտության թղթի տակ»:

Անհեթեթություն է ասվածը: Տարիներ շարունակ, այո՛, Հայաստանն ունեցել է ուժեղ ու մարտունակ բանակ: Բանակ, որը շարունակաբար համալրել է իր զինանոցը ու մշտապես պատրաստ է եղել հետ մղել թշնամական ագրեսիան: Այո՛, ՀայաստանՆ ունեցել է առաջանցիկ տնտեսություն, հակառակ դեպքում ոչ բանակ կունանար, ոչ էլ սպառազինություն: Այո՛, Հայաստանում հաջողվել է դնել կազմակերպված պետության հիմքերը: Ու դնել այնպես, որ չնայած իր՝ Արմեն Սարգսյանի կոմֆորմիստական նախագահությանն ու նիկոլ փաշինյանի ավերակիչ կառավարմանը, այդ կազմակերպված պետության որոշ կառույցների առանձին բեկորներ դեռ պահպանվել են:

Մնացածը թող մյուսները հակադարձեն: Բայց անցյալի, իբր թե՝ իլյուզիա ու պատրանք լինելու մասին խոսում է մեկը, ով երկուսուկես տարի ծպտուն իսկ չի հանել, երբ քանդում էին բանակի կառուցվածքը, կառավարումը, երբ պետական կառույցները մեկը մյուսի ետևից նետում էին շփոթի ու անկառավարելիության հորձանուտը:

Ի դեպ, սրանց որ լսես, կարելի է կարծել, թե թշնամին մի 30 տարի Բայրակթար ու ԱԹՍ էր գնում, իսկ մենք՝ պարսատիկի քար: Մինչդեռ թշնամին այդ «նոր զինատեսակները» սկել է ինտենսիվորեն ձեռք բերել 2020–ի ամառվանից: Այնպես որ «բարձրտեխնոլոգիական» Արմեն Սարգսյանն ավելի լավ է իր ու իր ներկայությամբ երդում արտասանած կառավարության դավադիր սխալների մասին թող խոսի:

Եվս մեկ բնութագրական հանգամանք: Արմեն Սարգսյանը հայտարարում է, թե Հայաստանի երրորդ Հանրապետությունն այլևս չկա, ու ժամանակն է անցնել «չորրորդ հանրապետության» ձևավորմանը»:

Կներեք, եթե Հայաստանի Հանրապետությունը չկա, դու ո՞վ ես: Չէ, լուրջ, դուք ո՞վ եք, ո՞նց եք ստորագրում՝ ՀՀ նախագահ, եթե կոնկրետ այդ ՀՀ-ն համարում եք մեռած:

Բնութագրական է և նրա իրական պատվիրատուներին մատնում է նաև «չորրորդ հանրապետություն» ձևակերպումը: Քանի կար, սա սորոսա-թրքա-ծռական շրջանակների բառամթերքն էր: Հիմա, փաստորեն, առաջին պլան է բերվում այդ նույն շրջանակների գլխավոր հովանավորյալը՝ ի դեմս Արմեն Սարգսյանի:

Ու ընդհանրապես, Արմեն Սարգսյանից ավելի հետաքրքիր կլիներ սպասել հրապարակային բացատրություն, թե այնուամենայնիվ ո՞րն էր բուն պատճառը, որ Վազգեն Սարգսյանը նրան վռնդեց Հայաստանից: Վատ չէր լինի, որ նիկոլին իր քաղաքացիության վերաբերյալ ցույց տված տեղեկանքը մի հատ էլ ժողովրդին ցույց տար՝ ժողովրդավարական հիմունքներով: Չնայած, ինքս կնախընտրեի լսել բանական բացատրություն, թե այդ ո՞նց է լինում, որ հենց իրեն ՀՀ-ում պաշտոնից զրկեցին, վազեց օտար երկրի քաղաքացիություն ընդունելու:

Արմեն Սարգսյանն այս հրապարակմամբ փորձում է տպավորություն թողնել, թե՝ ինչ եղել է, այդ ամենը՝ մի կողմ, իսկ ինքը՝ Հայաստանի ապագան է: Գնացեք կոտլետ տապակելու, դուք ի՞նչ նախագահ կամ ապագա, եթե Հայրենիքը թշնամուն հանձնելու մասին մամուլից եք տեղեկանում, կամ առնվազն ստում եք, թե մամուլից եք տեղեկացել նիկոլի կապիտուլյացիոն ստորագրության մասին...

Արմեն Հակոբյան