Զարմանալի է, բայց փաստ։

2018 թ. ապրիլից Հայաստանում հաստատված և օր օրի ամրապնդվող «թավշյա» ամբողջատիրության պայմաններում, երբ իշխանության ճյուղերի տարանջատման սկզբունքի մասին վաղուց արդեն ոչ մեկը չի հիշում` իշխանական բոլոր լծակները կենտրոնացած են մեկ պուճուր մարդու և իր դրսից հեռակառավարվող «նազիր-վեզիրների» ձեռքում, դեռ կան մարդիկ, որոնք անհանգստացած են Հայաստանի «մեխի գլուխ» նախագահ Արմեն Սարգսյանի «քվազինախագահական» լիազորությունների դե ֆակտո զրոյացման փաստով։

«Անհանգստության» առիթն այս անգամ Տավուշի ուղղությամբ հակառակորդի սանձազերծած հուլիսյան հարձակմանն արժանի հակահարված տված զինծառայողների պարգևատրման և «հերոսացման» արարողությունն էր, որին Սահմանադրությամբ նախագահ աշխատող անձը չէր մասնակցում. «պատահաբար» այնպես է ստացվել, որ «պետության գլուխը» ճիշտ ժամանակին`հանդիսավոր արարողությունից ընդամենը մեկ օր առաջ, արձակուրդ է ձևակերպել, որ իրացնի կորոնավարակի պատճառով առաջացած բացը լրացնելու`պետական բյուջեի հաշվին արտերկրում հանգստանալու «սահմանադրական իրավունքը»։

Քանի որ դե յուրե դեռևս գործող Սահմանադրությամբ հե՛նց նրան է վերապահված պարգևներ, կոչումներ շնորհելու և հանձնելու առաքելությունը, շատերը սա գնահատեցին որպես ոտնձգություն Հիմնական օրենքի նկատմամբ. «սուպերվարչապետ» Փաշինյանի հերթական փորձը` ընդլայնելու իր ազդեցության լծակները նախագահի առանց այն էլ սուղ սահմանադրական լիազորությունների հաշվին։

Հարգելինե՛րս, պետք չէ Արմեն Սարգսյանի սահմանադրական իրավասությունները պաշտպանել Նիկոլ Փաշինյանից։ Եթե Արմեն Սարգսյանի սահմանադրական լիազորություններն ինչ-որ մեկից պետք է պաշտպանել, ապա դա նախ է առաջ ինքն է` Արմեն Սարգսյանը։

Նիկոլ Փաշինյանն, իհարկե, դեմ չէ տեղից էլ «անընդգրկելի» իր լիազորությունները լրացնելու Սահմանադրությամբ իրեն չպատկանող նոր լիազորություններով. Սահմանադրությունը հո իզուր չի փոխում։ Իրեն պետք է վերահսկել իշխանության բոլոր ճյուղերը. խորհրդարանը, կառավարությունը, ՏԻՄ մարմինները, դատաիրավական ողջ համակարգը`Սահմանադրական և Վճռաբեկ դատարանների «սինթեզի» միջոցով ձևավորվելիք Գերագույն դատարանով հանդերձ։ Մի խոսքով` ամեն, ամեն ինչ։

Բայց խնդիրն այն է, որ «քաղաքացիության բարաթն» այդպես էլ ցույց չտված կամ միայն Նիկոլին ցույց տված Արմեն Սարգսյանն ի՛նքն է հետևողականորեն սահմանափակում իր սահմանադրական գործառույթների շրջանակը՝ ի հեճուկս նույն Սահմանադրության։ Դրանք նրան պետք չեն` կաշկանդում են, խանգարում փափուկ կյանքին, որի համար ընդունել է Սերժի, Սերժից հետո` Նիկոլի մոտ նախագահ աշխատելու առաջարկը. չեն թողնում հանգիստ նստել տեղը և վայելել կյանքը`որևէ պատասխանատվություն չկրելով իր արած-չարածի համար։

Եվ, ինչպես ինքնակամ կամ «առաջին իսկ պահանջով» հրաժարվել էր ՍԴ երեք դատավորների «թոշակի ուղարկելու» հակասահմանադրական «սահմանադրական փոփոխություններն» ստորագրելուց` այդ իրավասությունը սկուտեղի վրա մատուցելով ԱԺ քայլարած խոսնակ Արարատին, այնպես էլ կոչումներ և պարգևներ հանձնելու գործառույթն է հաճույքով «զիջել» Փաշինյանին։ Նախագահականում «իրավական հիմնավորում» էլ գտան դրա համար` մատնացույց արեցին Սահմանադրությամբ ամրագրված դրույթը, ըստ որի`հարկ եղած դեպքում դա կարող է անել նաև նախագահի կողմից լիազորված անձը։ Այս դեպքում` Նիկոլ Փաշինյանը։

Բա հո չէ՞ր կարող «հարգելի պատճառով» բանակից թռած վարչա(հրամայա)պետին զրկել իր ձեռքով «պատվանդաններից» իջեցված հերոսների պակասը լրացնելու՝ հերոսների սեփական շրջանակն ստեղծելու պատեհությունից։ Պետք էր, չէ՞, հնարավորություն տալ`լուսանկարվելու և տեսանկարահանվելու հուլիսյան գործողություններին մասնակցած զինծառայողների «ֆոնին» ու նրանցից մերօրյա կամ նորօրյա հերոսներ կերտել, որ որևէ մեկի մոտ կասկած չմնա, թե հատկապես ո՛ւմ ենք պարտական հուլիսյան հաղթանակի համար։

Այնպես որ, ոչ այնքան Փաշինյանն է «յուրացրել» նախագահի լիազորությունը, որքան նախագահն է սեփական կամոք հերթական անգամ հրաժարվել իր սահմանադրական իրավասություններից։ Այլապես կարող է պարզվել, որ նախագահին անակնկալի են բերել. սպասել են` ձևակերպի արձակուրդը, հետո նոր` բարձրաձայնել միջոցառման մասին։ Նա էլ՝ որպես «իսկական» քրիստոնյա, որին ապտակել են` մյուս այտն է դեմ տվել. խոսնակի միջոցով ասել է` ամեն ինչ «օքեյ» է, ի՛նքն է Փաշինյանին լիազորել`իր փոխարեն պարգևներ և կոչումներ հանձնելու տավուշյան մարտերի մասնակիցներին։

Համ էլ` ի՞նչ իմանաս, կարող է` «բարաթի» ուժով իրավասու չէ անելու այն, ինչ գրված է Սահմանադրության մեջ. եթե շարունակում է մնալ Միացյալ Թագավորության քաղաքացի (իսկ Միացյալ Թագավորության վերաբերմունքը հայ-ադրբեջանական հակամարտությանը որևէ մեկի համար գաղտնիք չէ), լավագույն բանը, որ կարող էր անել` ձեռքերը լվանալը, մի կողմ կանգնելն է. «օկուպացիոն բանակի» զինծառայողներին պարգևատրելու «կասկածելի» գործընթացից տարանջատվելը։

Այնպես որ, դարդ մի՛ արեք Արմեն Սարգսյանի համար. խաչն իրենն է, ինքը գիտի` ինչ է անում, ինչի համար, և ինչ կլինի, եթե հանկարծ համարձակվի դուրս գալ բրիտանական «պասպորտ» ունեցող օտարահպատակ նախագահի համար գծված «սահմաններից»...

Լիլիթ Պողոսյան