Անհնար է առանց հուզմունքի լսել 3-րդ բանակային կորպուսի մարտիկներին, որ ըստ կարգի, պետք է զորացրվեին, սակայն կամավոր որոշել են միառժամանակ շարունակել ծառայությունը՝ քանի դեռ պահպանվում է թշնամու կողմից նոր սադրանքների դիմելու հավանականությունը:

Պաշտպանության նախարարության մամուլի խոսնակ Շուշան Ստեփանյանը հաղորդագրություն էր տարածել, մասնավորապես նշելով. «3-րդ զորամիավորման բոլոր զորամասերի զորացրման ենթակա ժամկետային զինծառայողները միահամուռ դիմել են իրենց հրամանատարությանը` խնդրելով դադարեցնել զորացրումները և թույլատրել շարունակել ծառայությունը իրենց համածառայակիցների ու հրամանատարների կողքին, քանի դեռ հաղթանակի վերջակետը դրված չէ և քանի դեռ հակառակորդը ոտնձգությունների մտադրություն ունի»:

Իսկ քիչ անց տարածված տեսանյութում պատկերված են մի քանիսը այդ մարտիկներից, որոնք շատ պարզ ու ընկալելի բացատրում են իրենց որոշումը: Բացատրում են, որ երկու տարվա ծառայության ընթացքում զինվորական պատրաստությունն ստացել են՝ աչքների առաջ ունենալով այս օրերին կատարվածի նման փորձություններ: Եվ հիմա, բուն փորձության պահին, չնայած զորացրման հրամանին, չեն կամենում լքել իրենց զորամաը, լքել իրենց մարտական ընկերներին, հրամանատարներին, մանավանդ, քանի դեռ նորակոչիկները բավարար փորձ ձեռք չեն բերել:

Առանց վերամբարձ ու փքուն արտահայտությունների, հենց դա է հայրենասիրությունը, կամքը, ընկերասիրությունը, համերաշխությունը, պատասխանատվությունը: Որակներ, որ ամենից առաջ ենթադրում են քայլեր, գործողություններ, արարք: Տղաներն իրենց քայլն արեցին ու դա հոյակապ օրինակ է: Եթե միայն այդ օրինակը վերցնողներ լինեին թե՛ քաղաքական կյանքում, թե՛ իշխանություն-ընդդիմություն կորսված հարաբերություններում, առհասարակ, ներքին կյանքում՝ բազմում այլ փորձությունների հետ կապված:

Շատ կարևոր էր տղաների այս ուժեղ քայլի այն լեյտմոտիվը, որ մինչ նորակոչիկները որոշակի պատրաստություն անցնեն ու փորձ ձեռք բերեն, իրենք չեն կարող թողնել զորամասը, իրենց վստահված մարտական պոստը և պարզապես հեռանալ, ինչ է, թե իրենց պարտադիր ժամկետային ծառայույթան ժամկետը լրացել է: Սա ճիշտ և արդարացված մոտեցում է: Այնպիսի մի բան, որ շատ դեպքերում, իսկ վերջին երկու տարվա մեջ առավել ևս, բացակայում է մեր երկրի պետական կառավարման գրեթե բոլոր օղակներում՝ վերից վար: Պայմանական ասած՝ «հներին» պախարակելուց և անվանարկելուց, վիրավորելուց և ամենատարբեր զազրելի արտահայտույթուններ նրանց հասցեին անելուց բացի, «նոր Հայաստանի» նորաթուխ իշխանավորները աչքի չընկան: Թե իրենք ինչպես կազմակերպեցին, օրինակ, կորոնավիրուսի դեմ պայքարը, բազմիցս ենք նշել, կրկնելու կարիք չկա, մանավանդ, որ դրա տխուր և ողբերգական հետևանքներն էլ միանգամայն ակնհայտ ու տեսանելի են:

Մերժելով փորձը, փորձառությունը, չդրսևորելով անգամ փոքր ցանկություն՝ այդ ուղղությամբ, ցանկացած կառավարիչ կտրուկ մեծացնում է որևէ ձեռնարկում կամ ծրագիր ձախողելու հավանականությունը:

Մյուսը, ինչ ևս արժեր, որ օրինակ վերցնողներ լինեին, փորձության պահին դրսևորած համերաշխությունն է: Այն, ինչ տեսնում ենք հիրավի հերոսական 3-րդ զորամիավորման մարտիկների ու հրամանատարների դեպքում և չենք տեսնում հայրենի քաղաքական դաշտում, հատկապես՝ օրվա իշխանության կողմից: Աբսուրդ է, բայց առաջնահերթ հենց իշխանական կամ իշխանամետ քարոզչական շրջանակներն են, որ նույնիսկ այս օրերին ամեն կերպ ջանում են որևէ առիթ մոգոնել՝ այսպես ասենք՝ «նախկիններին խփելու», որևէ անհեթեթ մեղադրանք կամ սադրիչ բնույթի հայտարարություն շրջանառելու համար:

Բայց հրաշալի է, որ կան այնպիսի զինվորականներ, որ հստակ և խորությամբ են գիտակցում իրենց և պատասխանատվությունը և անելիքը: Ու տիրապետում են իրենց անելիքին: Ու դրսևորում են բարոյակամային հրաշալի որակներ:

Մի երկու խոսք էլ թշնամու մասին: Այն թշնամու, որի ելուզակության հետևանքով տղաները որոշել են դեռ չզորացրվել, քանի դեռ «հակառակորդը ոտնձգությունների մտադրություններ ունի»:

Այն, որ թշնամին ունի նման մտադրություններ, երևաց ոչ միայն առաջնագծում, այլև Բաքվի խառնիճաղանջ ցույցերից: Ճիշտ է, Ալիևը դրանից հետո խոստովանեց, թե 150 հազարով հավաքվել՝ պատերազմ էին ուզում, բայց ռեալ ընդամենը 150 հոգի էր կամավորագրվել: Այդ խայտառակությունից հետո, ադրբեջանական պաշտոնական քարոզչության ոճով ու ոգով, «սոցմրցություն» ծավալվեց՝ հազարավոր «կամավորյալների» մասին: Մեկը մի թիվ հռչակեց, մեկ ուրիշը՝ մեկ այլ թիվ: Սակայն այդ թիվ «կրակելն» էլ ընդամնեը միտված էր նախորդ խայտառակությունը ծածկելուն, թե իբր՝ տեսեք, տեսեք...

Տեսանք:

Բայց այն, ինչ տեսանք, ուղղակի դատարկություն է այն մարդկային, տեսակային որակի դիմաց, որ դրսևորեցին Հայոց բանակի նվիրյալ մարտիկները:

Արմեն Հակոբյան