Որքան ցանկանում եմ պարզել՝ ինչո՞ւ այսքան արագ տեղի ունեցավ հայաստանյան «հեղափոխության» բարոյական վախճանը, գալիս եմ այն եզրահանգման, որ այն տեղի ունեցավ հռչակված գաղափարների և լոզունգների սնանկության պատճառով: Այն ժամանակ, երբ սերը, հանդուրժողականությունն ու թավիշը դարձան կամայական կիրառման գործիքներ և խստագույնս ենթարկեցվեցին քաղաքական նպատակահարմարություններին: Իսկ գաղափարներն այդպես չեն ապրեցնում:

Ընդհանրապես, լավ կլիներ, որպեսզի «թավշյա աշտարակաշինության» բոլոր մակարդակի շահառուները Բաբելոնյան աշտարակաշինության պատմությանը նորից ծանոթանային, փորձեին հասկանալ, թե որտե՞ղ և ինչո՞ւ ընդհատվեց պատմությունը: Գուցե գտնեին նաև հարցի պատասխանը, թե որտե՞ղ արձանագրվեց «թավշյա աշտարակաշինության» վախճանը: Տերը, հասանալով, որ վեր բարձրացողները ոչ թե կատարելության են ձգտում, այլ փառքի, խառնեց լեզուները, և մարդիկ դադարեցին միմյանց հասկանալ: Տերը տարանջատեց, որ մարդիկ ոչ թե երկինք խորանան, այլ իրենք իրենց մեջ խորհելու և վերագնահատելու հնարավորություն ստանան:

Թեև համակողմանի խորհելու կարիք բոլորս ունենք, որպեսզի գոնե դրանով փորձենք նվազեցնել ապագայում սխալվելու հավանականությունը:

Քաղաքական ցանկացած փոփոխություն, եթե չունի իր մեջ ապրեցնող գաղափար, ենթակա է վախճանի: Ֆրանսիական հեղափոխությունը հրաշալի կերպով մատուցել է այս դասը, և միայն «անվիճարկելի դուխով»-ները կարող էին արհամարել այն:

1789 թվականին ֆրանսիական հեղափոխությունը աշխարհին պարզեց 3 գաղափար` ազատություն, հավասարություն, եղբայրություն: Թե ինչ եղավ հետո հեղափոխականների հետ, ամենադիպուկն իրենք` ֆրանսիացիներն են բնորոշել` հեղափոխությունը խժռեց իր զավակներին, բայց միայն զավակներին: Հեղափոխականները գնացին, հռչակված գաղափարները մնացին: Այսօր էլ՝ 230 տարի անց, երբ շարքային ֆրանսիացուն հարցնենք՝ որն է քո կեցության անքակտելի ուղեկիցը, մեծ հավանականությամբ կպատասխանի՝ ազատությունը, հավասարությունն ու եղբայրությունը:

Ո՞վ է գնալու, ի՞նչն է մնալու հարցը Հայաստանի պարագայում նույնիսկ ավելորդ է հնչեցնել. գնալու են գրկախառնված՝ և՛ «հեղափոխականները», և՛ սնանկ գաղափարները, իսկ շատ-շատերն ուղղակի ստիպված են լինելու դեռ երար ժամանակ կրկնել, որ ամենամեծ կորուստը ժամանակի կորուստն է…

Գարեգին Պետրոսյանի ֆեյսբուքյան էջից