Հնարավոր է՝ ես միամիտ եմ կամ անտեղյակ, բայց դժվար եմ պատկերացնում, որ Գերմանիայի հեռուստաալիքներից մեկով հայտարարություն հնչի, թե Սուրբ Վալենտինի տոնակատարության հովանավորն Անգելա Մերկելն է:
Չեմ կարողանում պատկերացնել, որ նույնիսկ Իտալիայում հայտարարություն հնչի, թե Սուրբ Վալենտինի տոնակատարությունն ընթանալու է վարչապետ Սիլվիո Բեռլուսկոնիի բարձր հովանու ներքո:
Չէի պատկերացնում, որ նմանատիպ հայտարարություն կհնչի Հայաստանում, բայց հնչեց: Պարզվում է՝ Սուրբ Սարգսի տոնակատարությունն ընթանալու է Սերժ Սարգսյանի բարձր հովանու ներքո: Լսելով այս հայտարարությունը, հասկացա, որ նախագահի պաշտոնը զբաղեցնող մարդը լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնել, այնքան լուրջ, որ լսում է իրեն շրջապատողների ամենաանհեթեթ խորհուրդները: Վստահ եմ, որ եթե նրա դիրքերն ամուր լինեին, ապա հաստատ կհասկանար, թե ինչ անհեթեթություն է Սուրբ Սարգսի տոնակատարության հովանավոր լինելը: Իսկ որ Սերժ Սարգսյանի դիրքերն այսօր ավելի թույլ են, քան նույնիսկ 2008թ. մայիսին կամ հունիսին, կարծում եմ, անհերքելի փաստ է:
Ուշադիր հետևելով վարչախմբի վերահսկողության տակ գտնվող ազատ և ոչ ազատ լրատվամիջոցների հրապարակումներին, կռահում ենք՝ գործող նախագահի դիրքերն այնքան թույլ են, որ նրան փորձում են օգտագործել հենց իր անմիջական շրջապատի անդամները: Ընդ որում, Սերժ Սարգսյանի շրջապատն այնքան ագահ և անհեռատես է, որ կուրացավ կարճաժամկետ հաջողություններից և այնքան կոպիտ սխալներ թույլ տվեց, որի պտուղները շատ շուտով ստիպված կլինի քաղել:
Նախ, անհեռանկար նախաձեռնողական քաղաքականությունը հանգեցրեց նրան, որ Սերժ Սարգսյանից, այլ կերպ ասած՝ կոալիցիայից, հեռացան դաշնակցականները: Անկեղծ լինելու համար ասենք, որ նախաձեռնողական քաղաքականության հետ Սերժ Սարգսյանի թիմակիցները որևէ կապ չունեն: Վստահաբար կարելի է նաև ասել, որ այսօր ՀՅԴ-ականները չափազանց ուրախ են, որ Սարգսյանը սկսեց ֆուտբոլային դիվանագիտությամբ զբաղվել, որն էլ առիթ կամ պատճառ դարձավ, որ լքեն կոալիցիան՝ այսպիսով հեռու մնալով անհեռանկար քաղաքականության տապալման պատասխանատվությունից: Դաշնակցականները մասնավոր զրույցներում անկեղծանում են և ասում, թե եթե չլիներ ֆուտբոլային դիվանագիտությունը, ապա կոալիցիայից դուրս գալու ուժ չէին գտնի:
Վարչախմբի անհեռանկար քաղաքականությունը, իսկ ավելի որոշակի՝ Սերժ Սարգսյանի խորհրդականների ու թիմակիցների խորհուրդները հանգեցրին նրան, որ կտրուկ վատթարացան Սերժ Սարգսյանի և կոալիցիայի մյուս կուսակցության' «Բարգավաճ Հայաստանի» հարաբերությունները: Ընդ որում, փորձ է արվում ներկայացնելու, թե սրվել են ՀՀԿ-ի և ԲՀԿ-ի հարաբերությունները, բայց նման հակասություն չի կարող լինել, քանի որ ՀՀԿ-ն՝ որպես կուսակցություն, իրականում գոյություն ունի միայն թղթի վրա: Եթե անկեղծ լինենք, ապա պետք է շեշտենք, որ ԲՀԿ-ն մտադիր չէր փչացնել հարաբերությունները Սերժ Սարգսյանի հետ և նույնիսկ փորձում էր նրան ետ պահել արկածախնդիր տնտեսական ու արտաքին քաղաքականությունից, բայց գործող նախագահի մերձավոր շրջապատն ամեն ինչ արեց հարաբերությունները վերջնականապես փչացնելու համար: Սեփական նեղանձնական նկրտումներից ելնելով՝ Սարգսյանի շրջապատը Սերժ Սարգսյանին հուշեց, թե պետք է ամեն ինչ անել, որ հենց այսօր՝ նախագահի ընտրություններից մոտ երկու տարի առաջ, Բարգավաճ Հայաստանը հայտարարի Սերժ Սարգսյանին աջակցելու մասին: Բնականաբար, միայն անողնաշար և անինքնասեր կուսակցությունը կգնար այդ քայլին: Իսկ ինչ ստացվեց, երբ մի քանի հավակնոտ երիտասարդներ կարողացան արմատապես փոխել գործող նախագահի և բավական ազդեցիկ կուսակցություն համարվող ԲՀԿ-ի հարաբերությունները: Դրա հետևանքով Սերժ Սարգսյանը չստացավ սպասված հայտարարությունը, բայց մնաց միայնակ, իհարկե, ՕԵԿ-ի հետ փաթաթված վիճակում:
Այս իրավիճակում նույն պատեհապաշտ խորհրդականները Սերժ Սարգսյանին փորձում են հավատացել, թե այս ամենի պատճառը ոչ թե իրենց «հանճարեղ» խորհուրդներն էին, այլ Ռոբերտ Քոչարյանի դավադրությունները: Սերժ Սարգսյանի շրջապատն օրական 24 ժամ աշխատում է Սերժ Սարգսյանին համոզել, թե Քոչարյանն իր դեմ դավեր է նյութում: Հաշվարկը պարզ է: Ափսոս միայն, որ այդ հաշվարկի մասին գլխի չի ընկնում Սերժ Սարգսյանը: Նրան այսօր կարծես թե համոզել են, թե պետք է ազատվել բոլոր նրանցից, ովքեր գումարների են տիրապետում, քանի որ այդ գումարները կարող են ուղղվել իշխանափոխության վրա: Իսկ փող ունեցողների թվին են պատկանում ոչ միայն խոշոր գործարարները, այլ նաև հենց ինքը' Քոչարյանը: Կարճ ասած, Սերժ Սարգսյանին հրահրում են արագացնել «մեկ ազգ, մեկ օլիգարխ» ծրագիրը, բայց որքան թույլ լինի մեր ժողովուրդը, որքան թուլացած լինեն միջին և փոքր բիզնեսի ներկայացուցիչները, որքան կեղտոտված լինեն խոշոր բիզնեսի ներկայացուցիչները, ժողովրդի ինքնապաշտպանական բնազդը պատասխան հարվածն է հասցնելու: Եվ պատահական չէ, որ այսօր վարչախումբը հայտնվել է նման խղճուկ վիճակում: Կարելի է կռահել, որ կեղծ ընդդիմության հետ միասին Սարգսյանը կփորձի այս ամենը ներկայացնել որպես պայքար օլիգարխների դեմ, բայց այս տարբերակը չի աշխատի:
Անկեղծ լինենք՝ որքան ցածր է Սարգսյանի վարկանիշը, այնքան էլ ցածր է նրա ղեկավարած, այսպես կոչված, ընդդիմության վարկանիշը: Այնպես որ, պետք է պատրաստ լինենք բավական հետաքրքիր զարգացումների, որոնց արդյունքներից մեկը կլինի քաղաքական նոր հոսանքի, ուժի ձևավորումը, որն էլ մեծապես կկարողանա ազդել իրադարձությունների զարգացման վրա: Հիմա մենք մի հնարավորություն էլ ունենք փրկելու մեր երկիրը, և այդ հնարավորությունը չպետք է բաց թողնենք:
Քաղաքական նոր զարգացումներին սպասելիս
Հնարավոր է՝ ես միամիտ եմ կամ անտեղյակ, բայց դժվար եմ պատկերացնում, որ Գերմանիայի հեռուստաալիքներից մեկով հայտարարություն հնչի, թե Սուրբ Վալենտինի տոնակատարության հովանավորն Անգելա Մերկելն է:
Չեմ կարողանում պատկերացնել, որ նույնիսկ Իտալիայում հայտարարություն հնչի, թե Սուրբ Վալենտինի տոնակատարությունն ընթանալու է վարչապետ Սիլվիո Բեռլուսկոնիի բարձր հովանու ներքո:
Չէի պատկերացնում, որ նմանատիպ հայտարարություն կհնչի Հայաստանում, բայց հնչեց: Պարզվում է՝ Սուրբ Սարգսի տոնակատարությունն ընթանալու է Սերժ Սարգսյանի բարձր հովանու ներքո: Լսելով այս հայտարարությունը, հասկացա, որ նախագահի պաշտոնը զբաղեցնող մարդը լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնել, այնքան լուրջ, որ լսում է իրեն շրջապատողների ամենաանհեթեթ խորհուրդները: Վստահ եմ, որ եթե նրա դիրքերն ամուր լինեին, ապա հաստատ կհասկանար, թե ինչ անհեթեթություն է Սուրբ Սարգսի տոնակատարության հովանավոր լինելը: Իսկ որ Սերժ Սարգսյանի դիրքերն այսօր ավելի թույլ են, քան նույնիսկ 2008թ. մայիսին կամ հունիսին, կարծում եմ, անհերքելի փաստ է:
Ուշադիր հետևելով վարչախմբի վերահսկողության տակ գտնվող ազատ և ոչ ազատ լրատվամիջոցների հրապարակումներին, կռահում ենք՝ գործող նախագահի դիրքերն այնքան թույլ են, որ նրան փորձում են օգտագործել հենց իր անմիջական շրջապատի անդամները: Ընդ որում, Սերժ Սարգսյանի շրջապատն այնքան ագահ և անհեռատես է, որ կուրացավ կարճաժամկետ հաջողություններից և այնքան կոպիտ սխալներ թույլ տվեց, որի պտուղները շատ շուտով ստիպված կլինի քաղել:
Նախ, անհեռանկար նախաձեռնողական քաղաքականությունը հանգեցրեց նրան, որ Սերժ Սարգսյանից, այլ կերպ ասած՝ կոալիցիայից, հեռացան դաշնակցականները: Անկեղծ լինելու համար ասենք, որ նախաձեռնողական քաղաքականության հետ Սերժ Սարգսյանի թիմակիցները որևէ կապ չունեն: Վստահաբար կարելի է նաև ասել, որ այսօր ՀՅԴ-ականները չափազանց ուրախ են, որ Սարգսյանը սկսեց ֆուտբոլային դիվանագիտությամբ զբաղվել, որն էլ առիթ կամ պատճառ դարձավ, որ լքեն կոալիցիան՝ այսպիսով հեռու մնալով անհեռանկար քաղաքականության տապալման պատասխանատվությունից: Դաշնակցականները մասնավոր զրույցներում անկեղծանում են և ասում, թե եթե չլիներ ֆուտբոլային դիվանագիտությունը, ապա կոալիցիայից դուրս գալու ուժ չէին գտնի:
Վարչախմբի անհեռանկար քաղաքականությունը, իսկ ավելի որոշակի՝ Սերժ Սարգսյանի խորհրդականների ու թիմակիցների խորհուրդները հանգեցրին նրան, որ կտրուկ վատթարացան Սերժ Սարգսյանի և կոալիցիայի մյուս կուսակցության' «Բարգավաճ Հայաստանի» հարաբերությունները: Ընդ որում, փորձ է արվում ներկայացնելու, թե սրվել են ՀՀԿ-ի և ԲՀԿ-ի հարաբերությունները, բայց նման հակասություն չի կարող լինել, քանի որ ՀՀԿ-ն՝ որպես կուսակցություն, իրականում գոյություն ունի միայն թղթի վրա: Եթե անկեղծ լինենք, ապա պետք է շեշտենք, որ ԲՀԿ-ն մտադիր չէր փչացնել հարաբերությունները Սերժ Սարգսյանի հետ և նույնիսկ փորձում էր նրան ետ պահել արկածախնդիր տնտեսական ու արտաքին քաղաքականությունից, բայց գործող նախագահի մերձավոր շրջապատն ամեն ինչ արեց հարաբերությունները վերջնականապես փչացնելու համար: Սեփական նեղանձնական նկրտումներից ելնելով՝ Սարգսյանի շրջապատը Սերժ Սարգսյանին հուշեց, թե պետք է ամեն ինչ անել, որ հենց այսօր՝ նախագահի ընտրություններից մոտ երկու տարի առաջ, Բարգավաճ Հայաստանը հայտարարի Սերժ Սարգսյանին աջակցելու մասին: Բնականաբար, միայն անողնաշար և անինքնասեր կուսակցությունը կգնար այդ քայլին: Իսկ ինչ ստացվեց, երբ մի քանի հավակնոտ երիտասարդներ կարողացան արմատապես փոխել գործող նախագահի և բավական ազդեցիկ կուսակցություն համարվող ԲՀԿ-ի հարաբերությունները: Դրա հետևանքով Սերժ Սարգսյանը չստացավ սպասված հայտարարությունը, բայց մնաց միայնակ, իհարկե, ՕԵԿ-ի հետ փաթաթված վիճակում:
Այս իրավիճակում նույն պատեհապաշտ խորհրդականները Սերժ Սարգսյանին փորձում են հավատացել, թե այս ամենի պատճառը ոչ թե իրենց «հանճարեղ» խորհուրդներն էին, այլ Ռոբերտ Քոչարյանի դավադրությունները: Սերժ Սարգսյանի շրջապատն օրական 24 ժամ աշխատում է Սերժ Սարգսյանին համոզել, թե Քոչարյանն իր դեմ դավեր է նյութում: Հաշվարկը պարզ է: Ափսոս միայն, որ այդ հաշվարկի մասին գլխի չի ընկնում Սերժ Սարգսյանը: Նրան այսօր կարծես թե համոզել են, թե պետք է ազատվել բոլոր նրանցից, ովքեր գումարների են տիրապետում, քանի որ այդ գումարները կարող են ուղղվել իշխանափոխության վրա: Իսկ փող ունեցողների թվին են պատկանում ոչ միայն խոշոր գործարարները, այլ նաև հենց ինքը' Քոչարյանը: Կարճ ասած, Սերժ Սարգսյանին հրահրում են արագացնել «մեկ ազգ, մեկ օլիգարխ» ծրագիրը, բայց որքան թույլ լինի մեր ժողովուրդը, որքան թուլացած լինեն միջին և փոքր բիզնեսի ներկայացուցիչները, որքան կեղտոտված լինեն խոշոր բիզնեսի ներկայացուցիչները, ժողովրդի ինքնապաշտպանական բնազդը պատասխան հարվածն է հասցնելու: Եվ պատահական չէ, որ այսօր վարչախումբը հայտնվել է նման խղճուկ վիճակում: Կարելի է կռահել, որ կեղծ ընդդիմության հետ միասին Սարգսյանը կփորձի այս ամենը ներկայացնել որպես պայքար օլիգարխների դեմ, բայց այս տարբերակը չի աշխատի:
Անկեղծ լինենք՝ որքան ցածր է Սարգսյանի վարկանիշը, այնքան էլ ցածր է նրա ղեկավարած, այսպես կոչված, ընդդիմության վարկանիշը: Այնպես որ, պետք է պատրաստ լինենք բավական հետաքրքիր զարգացումների, որոնց արդյունքներից մեկը կլինի քաղաքական նոր հոսանքի, ուժի ձևավորումը, որն էլ մեծապես կկարողանա ազդել իրադարձությունների զարգացման վրա: Հիմա մենք մի հնարավորություն էլ ունենք փրկելու մեր երկիրը, և այդ հնարավորությունը չպետք է բաց թողնենք:
Վարդան Մխիթարյան