ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների վերջին հայտարարության ֆոնին Նիկոլ Փաշինյանը մեկնեց Ստեփանակերտ՝ նախաձեռնելով Հայաստանի ու Արցախի անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստ: Սա լավ մեսիջ էր իր ձևի մեջ, բայց ցավոք կրկին կաղեց բովանդակային կողմը:

Բանակցությո՞ւն, թե՞ պատերազմ

Փաշինյանի ելույթը ցույց տվեց, որ նա նպատակը շփոթում է միջոցի հետ և ձևին ավելի կարևոր տեղ տալիս, քան բովանդակությանը:

«Խորհրդարանական ընտրություններում «Իմ քայլը» դաշինքը Հայաստանի ժողովրդից ուժեղ մանդատ է ստացել՝ Արցախի Հանրապետության սուբյեկտության մակարդակը բարձրացնելու և արցախյան հիմնահարցի կարգավորման բանակցային գործընթացում Արցախի՝ որպես հակամարտության հիմնական կողմի ներգրավվածությանն ուղղված քայլեր անելու համար: Սրանք կետեր են, որոնք առանցքային նշանակություն են ունեցել «Իմ քայլը» դաշինքի նախընտրական ծրագրում: ... Արցախի ներգրավվածությունը բանակցային գործընթացում մեզ համար քմահաճույք չէ, ոչ էլ առավել ևս նախապայման, այլ պարզ արձանագրումն այն բանի, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման հարցում առանցքային նշանակություն ունի Արցախի ներգրավվածությունը»,-մասնավորապես նշել է վաչապետ Փաշինյանը:

Նրա խոսքից բխում է, որ պաշտոնական Երևանը որպես գլխավոր նպատակ է դիտարկում Արցախի ներգրավվածությունը հակամարտության բանակցություններում: Դա միջին վիճակագրական քաղաքացու ականջի համար հաճելի ձևակերպում է, բայց բաց է մնում այն հարցը, որ եթե Ադրբեջանն ու միջնորդները չեն ընդունում Արցախի ներգրավման Երևանի մոտեցումը, ապա ո՞րն է լինելու դրանից հետո Փաշինյանի քայլը: Նա չի՞ մասնակցելու բանակցություններին: Բայց չէ՞ որ դա փակուղի է մտցնելու բանակցային գործընթացն ու մեծացնելու է պատերազմի հավանականությունը: Ընդ որում՝ Ադրբեջանն այդ դեպքում կունենա ռազմական գործողությունների անցնելու լեգիտիմ իրավունք:

Ինչ խոսք, պատերազմն էլ է հակամարտության կարգավորման սցենար, բայց ՀՀ քաղաքացիները Փաշինյանին տվե՞լ են բանակցությունները պատերազմով փոխարինելու մանդատ: Իհարկե՝ ոչ:

Մեկ այլ հարցադրում անենք Փաշինյանի հնչեցրած մոտեցման կապակցությամբ: Եթե Փաշինյանը չհասնի Արցախը բանակցային սեղանին նստեցնելու իր նպատակին, բայց ստիպված մասնակցի բանակցություններին, ապա դա չի՞ նշանակում, որ Փաշինյանը դրանից հետո կորցնելու է դեմքն ու կշիռը ինչպես ներհայաստանյան լսարանի, այնպես էլ դրսի մոտ: Հետևաբար՝ չի կարելի բանակցություններից առաջ մեկքայլանոց կոմբինացիա մտածել ու մանկական մատի ենթարկվել՝ սեփական նախաձեռնությամբ: Սրանք տարրական բաներ են, բայց, ցավոք, մենք այդ մակարդակի դիվանագիտություն ունենք այս փուլում:

Ո՞րն է Փաշինյանի տեսակետն Արցախի հարցում

Բանակցային գործընթացում շատ ավելի կարևոր է «ինչ», այլ ոչ թե «ինչպես» հարցի պատասխանը: Այսինքն՝ հայկական կողմը պետք է հստակեցնի իր սկզբունքներն ու նշի այն կարմիր գծերը, որոնցից մեկ միլիմետր անգամ հետ չի կանգնի՝ անկախ բանակցային մասնակիցների կազմից:

Կարևորը ոչ թե բանակցության մասնակիցների կազմն է, այլ բանակցության արդյունքը:

Ի դեպ, Հայաստանը ոչ թե պետք է բանակցային գործընթացում իր տեղն ու դերը նվազեցնի, այլ ձգտի տեղ բացել Արցախի համար ու նրա դերն ավելացնել, բայց ոչ Հայաստանի հաշվին:

Ինչ մնում է պաշտոնական Երևանի դիրքորոշման բովանդակային կողմին, ապա Փաշինյանը կրկին խուսափեց այն ներկայացնելուց:

«Հայաստանի կառավարությունն ընդունո՞ւմ է արդյոք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից առաջ քաշվող 3 սկզբունքները և 6 տարրերը՝ որպես բանակցային գործընթացի հիմք: Սա իսկապես կարևորագույն հարց է, բայց այս հարցին ի պատասխան մենք կարիք ունենք կարևոր պարզաբանումների: Իսկ ի՞նչ կարող են նշանակել այդ սկզբունքները գործնականում, և ո՞ւմն է դրանք մեկնաբանելու իրավունքը: Սա կարևոր է, որովհետև այն, ինչպես այդ սկզբունքները մեկնաբանում է Ադրբեջանը, մեզ համար անընդունելի է: Մենք, իհարկե, կարող ենք հանդես գալ այդ սկզբունքների սեփական մեկնաբանությամբ, բայց դա անիմաստ է, որովհետև մեր նպատակը ոչ թե լեզվակռիվն է, այլ արդյունավետ բանակցային գործընթացը: Եվ հետևաբար, բանակցային գործընթացի հիմք պետք է դառնան տարընթերցումների տեղիք չտվող արձանագրումները»,-նշել է Փաշինյանը:

Փաշինյանն ասում է, որ իր նպատակը լեզվակռիվը չէ, բայց դա զարմանալի մոտեցում է, քանզի հակամարտության բանակցությունը, ըստ էության, լեզվակռիվ է և բանակցելուց առաջ դու պետք է քո մեկնաբանությունը հրապարակավ ներկայացնես 3 սկզբունքների ու 6 տարրերի շուրջ, այլ ոչ թե գնաս, տեղում հասկանաս, թե ով ինչպես է մեկնաբանում դրանք:

Պարզ չէ՞ որ Ադրբեջանը Արցախին կարող է տալ լայն ինքնավարության կարգավիճակ, բայց իր տարածքային ամբողջականության շրջանակներում: Հայկական կողմը պետք է հիմա հրապարակավ հայտարարի, որ իր համար սկզբունքային է Ադրբեջանի կազմից դուրս Արցախի ինքնորոշման իրավունքի իրացմանն ու այդ իրավունքի միջազգային ճանաչմանը հասնելը: Փաշինյանը հենց այսպիսի ձևակերպումներից է խուսափում, ինչն էլ բազմաթիվ կասկածների տեղիք է տալիս:

Հայ-ադրբեջանական բանակցությունները մեղր բաժանելու գործընթաց չեն: Ի վերջո, գործ ունենք թշնամի պետության հետ:

Բանակցությունները, այո՛, լեզվակռիվ են, այն էլ՝ կոշտ: Բայց լեզվակռվից առաջ, այսպես ասած, խելքակռիվ պետք է լինի: Ուստի՝ բանակցությունից առաջ պետք է բովանդակային կետեր ու հստակ սկզբունքներ նշես, որպեսզի և՛ մեր հանրությունը, և՛ միջազգային հանրությունը, և՛ Ադրբեջանն իմանան, թե որոնք են այն սահմանագծերը, որոնցից հետ չի կանգնելու հայկական կողմը:

«Ես արցախցի չեմ»-ը՝ խուսափողականություն

Եվ այսպես, Փաշինյանը խուսափում է Արցախի հարցով իր առարկայական տեսակետները ներկայացնելուց: Դա երկու բան կարող է նշանակել: Կամ Փաշինյանը խուսափում է պատասխանատվությունից ու դիրքորոշում չհայտնելով՝ փորձում է պահել իր «հեղափոխական» կուսությունը, կամ էլ՝ Փաշինյանը պարզապես տեսակետ ու պատկերացում չունի, թե ինչպես է պետք կարգավորել հակամարտությունը և այդ իսկ պատճառով իր միակ մոտեցումն է դարձրել «Ես արցախցի չեմ, ինձ Արցախը չի ընտրել և ուրեմն ես չեմ կարող ներկայացնել Արցախը բանակցություններում» փակուղային տարբերակը:

Թե ինչ զարգացումների է բերելու փաշինյանական այս դիրքորոշումը, դժվար չէ կռահել:

7or.am

Հ.Գ.: Ուշագրավ է, որ Փաշինյանը ցանկություն է հայտնում մասնակցել Ադրբեջանի ժողովրդին խաղաղության նախապատրաստելու գործին: Նա պառակտել է Հայաստանի հանրությանը, մեր ժողովրդին բաժանել է սևի ու սպիտակի, նպաստել է ներքին թշնամանքի ձևավորմանը, բայց պատրաստ է խաղաղություն քարոզել հարևան երկրում ու քիրվայություն անել ադրբեջանցիների հետ: Փաստորեն: