Ասել, որ Նիկոլ Փաշինյանի մոսկովյան վերջին այցը անարդյունավետ էր, նշանակում է ոչինչ չասել: Դա ձախողում էր բոլոր առումներով: Այդ այցից կմնա միայն «վարչապետ Փաշինյան» գրությամբ բաճկոնը (սա հոգեվերլուծության առարկա է), ինքնաթիռի ծախսը և ուրիշ ոչինչ:

Եթե մինչև խորհրդարանական ընտրությունները Կրեմլը քաղաքավարություն էր ցուցաբերում և պահպանում միջպետական արարողակարգը, ապա դեկտեմբերի 9-ից հետո ռուսները շրջանցում են Փաշինյանին ու դիմում Հայաստանի և Արցախի հանրությանը:

Կրեմլի մեսիջը հետևյալն է. «Մենք ընդունում են հայ ժողովրդի որոշումը՝ մերժել Սերժ Սարգսյանին:

Ողջունում ենք նաև «սիրո և հանդուրժողականության» կարգախոսով տեղի ունեցած հեղափոխությունը, բայց երբ տեսնում ենք, որ տեղի է ունենում հակառակը, մենք չենք կարող լռել, քանզի հարավկովկասյան տարածաշրջանը ռազմավարական նշանակություն ունի մեզ համար:

Մենք՝ ի դեմս Հայաստանի, շահագրգռված ենք կոմպետենտ ղեկավարությամբ ռազմավարական գործընկեր պետություն ունենալ, այլ ոչ թե պետական կառավարումը փողոցային «գըմփ-գըմփ-հո՛ւ»-երի հետ շփոթողների խմբակի ձեռքում հայտնված պետություն:

Փաշինյանի կառավարումը վտանգում է ինչպես Հայաստանի ու Արցախի, այնպես էլ ՌԴ շահերը տարածաշրջանում:

Որոշումը հայ ժողովրդինն է, բայց մենք մեր պարտքն ենք համարում զգուշացնել և հիշեցնել, որ պետական շահը պետք է վեր լինի մասնավոր շահից»:

Երեկ տեղի ունեցած հանդիպումը և դրան հաջորդած Փաշինյանի կցկտուր «լայվային» մեկնաբանությունները պարզորոշ ցույց տվեցին, որ մեր երկրի համար կարևորագույն նշանակություն ունեցող ՀՀ-ՌԴ հարաբերությունները «թավշյա» լիդերի պատճառով ոչ միայն սառել են, այլ նաև շուտով վերածվելու են բացահայտ թշնամականի՝ այդտեղից բխող բոլոր բացասական հետևանքներով:

Պատահական չէ, որ Բաքվում շփում են ձեռքները և հանգիստ նստած հետևում Փաշինյանի սխալներին, որոնք մեկը մյուսի հետևից են արվում: Ադրբեջանում չեն էլ թաքցնում, որ սպասում են, թե երբ են վերջնականապես լարվելու հայ-ռուսական հարաբերությունները Փաշինյանի պատճառով ու անցնեն գրոհի:

Ցավալին այն է, որ Փաշինյանը փոխարենը հետևություն անի և ճիշտ որոշումներ կայացնի, շարժվում է անձնական կապրիզներով ու հիվանդագին պատկերացումներով: «Քա՛յլ արա, մերժի՛ր Սերժին» կարգախոսով հեղափոխություն արած ու քաղաքական վենդետա չանելու խոստում տված Փաշինյանը կալանավորում է ՀՀ 2-րդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին:

Փաշինյանի այդ անձնավորված «բզիկը» թշնամացնում է մեզ ՀԱՊԿ տարածքում ու հարուցում ոչ միայն Քոչարյանի հետ անձնական մտերմություն պահպանող Պուտինի, այլ նաև կազմակերպության անդամ մյուս պետությունների ղեկավարների զայրույթը:

Նախկին նախագահի կալանավորումը նախադեպ չունի հետսովետական տարածքում, և Փաշինյանն իր այդ քայլով առաջացնում է թշնամանք Հայաստանի հանդեպ՝ մեզ համար ապահովելով զրո դաշնակիցներ: ՀԱՊԿ-ում մենք դարձել ենք օտար յուրայինների մեջ, իսկ Փաշինյանը միջտեսակային ու դասակարգային թշնամի է մյուս լիդերների համար: Փոքրիկ Հայաստանը, ըստ այդմ, դրվել է զոհասեղանին՝ մեկ մարդու փառասիրության, ֆյուրերիկության, հոգեբանական տվայտանքների ու իդեա-ֆիքսի պատճառով:

Պուտինն արդեն ուղիղ խոսքով է հասկացնում Փաշինյանին, որ նա դադարեցնի Քոչարյանի հետապնդումը, սակայն «Իմ քայլը» դաշինքի առաջնորդը պատրաստ է քիրվայություն անել անգամ Ալիևի հետ, բայց չդադարեցնել ՀՀ 2-րդ նախագահի հետապնդումը: Սա արդեն ոչ թե արկածախնդրություն ու չորկողություն է, այլ լրիվ այլ որակման ենթակա պահվածք:

Նոր տարվա կապակցությամբ Քոչարյանին Պուտինի հղած շնորհավորանքը ուղղակի «մեսիջ» էր Փաշինյանին: Մոսկվայում էլ գիտեն, որ Փաշինյանն ուղղակիորեն միջամտում է դատարանների որոշմանը և հորդորում են նրան կայացնել Քոչարյանի ազատ արձակման վիճռ: Փաշինյանը դա այսօր չարեց (դատարանը Քոչարյանի խափանման միջոց կալանքը փոխելու վերաբերյալ նիստը հետաձգել է մինչև հունվարի 9-ը, որպեսզի Փաշինյանի կապրիզը բավարարի, բայց դե դատարանին էլ մեղադրել պետք չէ, քանզի այդ կառույցը, դատելով գաղտնալսումներից, գործում է ահռելի ճնշումների ներքո)՝ դրանով իսկ պատերազմ հայտարարելով Ռուսաստանին ու անձամբ Պուտինին: Այսինքն՝ Փաշինյանը գերադասեց անձնական կապրիզն ու շահը պետական շահին, այն էլ՝ Ղարաբաղի շուրջ տեղի ունեցող զարգացումների, գազի գնի բանակցությունների ու Իրանի մասով ամերիկացիների գերակտիվացման պայմաններում: Թե ինչ հետևանքների սա կարող է բերել, մի քանի անգամ արդեն տեսել ենք:

Ի դեպ, պատմությունից դասեր չքաղելը ծանրագույն մեղադրանք է պետության ղեկավարի համար, և նա չի կարող հետագայում խուսափել կոնկրետ պատասխաններ տալու պարտավորությունից:

Պատմությունից դասեր չքաղելու հետևանքները նման դեպքերում լինում են շատ ծանր առաջին հերթին անհեռատես ղեկավար ունեցող պետության համար: Ու պետք չէ հետագայում մեղադրել ռուսներին կամ ամերիկացիներին: Խնդիրը Հայաստանի ներսում է:

Ո՞վ է մեղավոր, որ Հայաստանը ղեկավարող անձը, սեփական հաշվարկներից ու շահերից ելնելով, Հայաստանը դարձնում է Ռուսաստանի թշնամի, այն էլ՝ թշնամական Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հարևանության պայմաններում: Հարց է առաջանում՝ ո՞րն է Հայաստանի ու Արցախի շահը Փաշինյանի այս քայլերից: Դրանք պարզապես չկան: Կան միայն վնասներ:

Միայն մեկ հարց է մնում բաց՝ Նիկոլ Փաշինյանն այս ամենն անում է անփորձության, հոգեբանական բարդույթների ու դիլետանտությա՞ն պատճառով, թե՞ կա հատուկ ծրագիր, ամեն ինչ մտածված է արվում, և մենք գործ ունենք լրիվ այլ պատմության հետ: Սա միայն «հերձումը» ցույց կտա: Եվ այն ցավոտ է լինելու: Մնում է հուսալ, որ Հայաստանն ու Արցախն այս ընթացքում կդիմանան:

Պետրոս Ալեքսանյան