Ընտրակեղծիքների մասին խոսակցությունները սկսվել են 1995 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից սկսած:
Ընտրակեղծիքներն իրենց մեջ ներառել են բազմաթիվ գործիքներ՝ ընտրակաշառքից մինչև վարչական ռեսուրսի կիրառում,կրկնաքվեարկությունից մինչև լցոնումներ:
Տվյալ պահի իշխանությունները պնդել են, որ ընտրությունների ժամանակ ամեն ինչ կարգին է ու ամեն անգամ քայլ առաջ է արվում, իսկ տվյալ պահի ընդդիմությունը պնդել է, որ տեղի են ունեցել ընտրակեղծիքներ ու ամեն անգամ քայլ հետ ենք արել:
Խոսվել է նաև այն մասին, որ ընտրակեղծիքների մեխանիզմները կքանդվեն ու ընտրակեղծարարները կբացահայտվեն, եթե տեղի ունենա իշխանափոխություն:
Այս տարվա մայիսին իշխանափոխություն տեղի է ունեցել, բայց բացահայտումներ չկան: Նիկոլ Փաշինյանը թեև ընդունել էր 2017-ի ԱԺ ընտրությունների արդյունքները, սակայն խոսում էր այն մասին, որ տեղի են ունեցել ընտրակաշառքի բաժանում, կրկնաքվեարկություններ ու վարչական ռեսուրսի կիրառում:
Հիմա Փաշինյանը պնդում է, որ ընտրակեղծիքներ չեն լինելու և որպես օրինակ բերում է Երևանի ավագանու ընտրությունները: Բայց տեղին է հիշեցնելը, թե ինչ էր ասում Փաշինյանը մինչև այս ամենը: Նա ասում էր, որ պետք է մատնահետքերի արձանագրման միասնական ցանց ստեղծվի, որպեսզի բացառվեն կրկնաքվեարկությունները ու միայն դրանից հետո տեղի ունենան արտահերթ ԱԺ ընտրություններ: Ինչպես հայտնի է, արտահերթը դեկտեմբերի 9-ին է, բայց ոչ թե Ընտրական նոր օրենսգրքով ու տեխնիկական համապատասխան հագեցվածությամբ, այլ հին տարբերակով:
Փաշինյանը նաև կողմ էր այն տեսակետին, որ միայն իշխանափոխությունից հետո կեղծիքները կկանգնեցվեն ու ընտրակեղծարարները կբացահայտվեն, բայց վարչապետ դառնալուց հետո նման գործընթաց չկա: Ոստիկանությունը ընտրողների քանակի մասին գրեթե նույն թվերն է տալիս, ինչ նախկինում էր: Այսինքն՝ ցուցակների մաքրում տեղի չի ունեցել:
Նախկինում խոսվում էր նաև կեղծ անձնագրերովու ID քարտերովշրջիկ խմբերի քվեարկության մասին: Ի՞նչ եղան այդ կեղծ անձնագրերը: Դրանց մասին խոսակցությունները սո՞ւտ էին, թե՞ հիմա այդ ամենը ծառայեցվելու է այլ ուժի համար, ինչպես որ «ռեյտինգայինն» է ծառայեցվում այլ ուժի՝ օրվա իշխանությանը:
Սրանք հարցեր են, որոնց պատասխաններն այդպես էլ չտրվեցին:
Հայտարարել, թե ընտրակեղծիքները չեն լինելու, քանի որ ընտրակաշառքը արգելվել է (ի դեպ, դա էլ հարց է, քանզի ընտրակաշառք բաժանելու այլ ձև է հիմա գործում. ընտրակաշառվող մարդկանց որպես ակտիվիստ են ձևակերպում), ընդամենը բարի ցանկություն է կամ կենաց:
Մեկ մարդու «հորս արև ընտրակեղծիք չի լինելու» ոճի խոստումը ոչինչ է: Նորմալ ընտրությունների համար ինստիտուցիոնալ հիմքեր են պետք, որոնք չբարեփոխվեցին այս ընտրություններից առաջ: Միայն ԿԸՀ-ի կայքում ընտրակաշառքը բացառող փարիսեցիական ու ցինիկ գովազդով ընտրակեղծիքների դեմ չես պայքարի:
Եթե նույնիսկ ընդունենք, որ ընտրակաշառքը բացառվելու է, ապա հարցական է մնում ընտրակեղծիքի մյուս գործիքակազմերի հարցը:
Ի դեպ, ո՞ւր կորան ընտրակեղծարարները: Նրանք դարձան հպատ քաղաքացիներ ու հիմա երջանիկ ապրո՞ւմ են:
Ո՞ւր կորան ընտրակեղծարարները-2
Ընտրակեղծիքների մասին խոսակցությունները սկսվել են 1995 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից սկսած:
Ընտրակեղծիքներն իրենց մեջ ներառել են բազմաթիվ գործիքներ՝ ընտրակաշառքից մինչև վարչական ռեսուրսի կիրառում, կրկնաքվեարկությունից մինչև լցոնումներ:
Տվյալ պահի իշխանությունները պնդել են, որ ընտրությունների ժամանակ ամեն ինչ կարգին է ու ամեն անգամ քայլ առաջ է արվում, իսկ տվյալ պահի ընդդիմությունը պնդել է, որ տեղի են ունեցել ընտրակեղծիքներ ու ամեն անգամ քայլ հետ ենք արել:
Խոսվել է նաև այն մասին, որ ընտրակեղծիքների մեխանիզմները կքանդվեն ու ընտրակեղծարարները կբացահայտվեն, եթե տեղի ունենա իշխանափոխություն:
Այս տարվա մայիսին իշխանափոխություն տեղի է ունեցել, բայց բացահայտումներ չկան: Նիկոլ Փաշինյանը թեև ընդունել էր 2017-ի ԱԺ ընտրությունների արդյունքները, սակայն խոսում էր այն մասին, որ տեղի են ունեցել ընտրակաշառքի բաժանում, կրկնաքվեարկություններ ու վարչական ռեսուրսի կիրառում:
Հիմա Փաշինյանը պնդում է, որ ընտրակեղծիքներ չեն լինելու և որպես օրինակ բերում է Երևանի ավագանու ընտրությունները: Բայց տեղին է հիշեցնելը, թե ինչ էր ասում Փաշինյանը մինչև այս ամենը: Նա ասում էր, որ պետք է մատնահետքերի արձանագրման միասնական ցանց ստեղծվի, որպեսզի բացառվեն կրկնաքվեարկությունները ու միայն դրանից հետո տեղի ունենան արտահերթ ԱԺ ընտրություններ: Ինչպես հայտնի է, արտահերթը դեկտեմբերի 9-ին է, բայց ոչ թե Ընտրական նոր օրենսգրքով ու տեխնիկական համապատասխան հագեցվածությամբ, այլ հին տարբերակով:
Փաշինյանը նաև կողմ էր այն տեսակետին, որ միայն իշխանափոխությունից հետո կեղծիքները կկանգնեցվեն ու ընտրակեղծարարները կբացահայտվեն, բայց վարչապետ դառնալուց հետո նման գործընթաց չկա: Ոստիկանությունը ընտրողների քանակի մասին գրեթե նույն թվերն է տալիս, ինչ նախկինում էր: Այսինքն՝ ցուցակների մաքրում տեղի չի ունեցել:
Նախկինում խոսվում էր նաև կեղծ անձնագրերով ու ID քարտերով շրջիկ խմբերի քվեարկության մասին: Ի՞նչ եղան այդ կեղծ անձնագրերը: Դրանց մասին խոսակցությունները սո՞ւտ էին, թե՞ հիմա այդ ամենը ծառայեցվելու է այլ ուժի համար, ինչպես որ «ռեյտինգայինն» է ծառայեցվում այլ ուժի՝ օրվա իշխանությանը:
Սրանք հարցեր են, որոնց պատասխաններն այդպես էլ չտրվեցին:
Հայտարարել, թե ընտրակեղծիքները չեն լինելու, քանի որ ընտրակաշառքը արգելվել է (ի դեպ, դա էլ հարց է, քանզի ընտրակաշառք բաժանելու այլ ձև է հիմա գործում. ընտրակաշառվող մարդկանց որպես ակտիվիստ են ձևակերպում), ընդամենը բարի ցանկություն է կամ կենաց:
Մեկ մարդու «հորս արև ընտրակեղծիք չի լինելու» ոճի խոստումը ոչինչ է: Նորմալ ընտրությունների համար ինստիտուցիոնալ հիմքեր են պետք, որոնք չբարեփոխվեցին այս ընտրություններից առաջ: Միայն ԿԸՀ-ի կայքում ընտրակաշառքը բացառող փարիսեցիական ու ցինիկ գովազդով ընտրակեղծիքների դեմ չես պայքարի:
Եթե նույնիսկ ընդունենք, որ ընտրակաշառքը բացառվելու է, ապա հարցական է մնում ընտրակեղծիքի մյուս գործիքակազմերի հարցը:
Ի դեպ, ո՞ւր կորան ընտրակեղծարարները: Նրանք դարձան հպատ քաղաքացիներ ու հիմա երջանիկ ապրո՞ւմ են:
Հայկ Ուսունց