«Գենարալսկի ֆորմով կոլխոզի նախագահներից» (այս ձևակերպման հեղինակային իրավունքը մերը չէ) հանդիսացող Մանվել Գրիգորյանի տանը հայտնաբերված «տուշոնկեքի» ու «սգուշոնկեքի», ապրիլյան պատերազմի մասնակիցների համար նախատեսված դեղերի ու հագուստի պատմությունը ցնցել է մեր հանրությանը:

«Ախր ինչպե՞ս կարելի էր»,-իրար են հարցնում մարդիկ ու հայհոյանքների շարան տալիս:

Մանվելենց տանն իրականում ոչ միայն ու ոչ այնքան գողացած «տուշոնկա» է հայտնաբերվել, այլ հայտնաբերվել է նախորդ իշխանությունների ներդրած ռեժիմի բնույթը:

Բ26-ից տված էր թալանի իրավունք, թայֆայից դուրս գտնվող մարդկանց կյանքը զրո արժեք ուներ, «հայրենասիրական» պաթոսը հանդիսանում էր քողածածկույթ թալանի իրավունքի համար: Իշխանության համար կարևոր և միակ նպատակը իշխանությունը պահելն ու թալանելն էր: Մնացած ամեն ինչը ծառայեցվում էր այդ նպատակին:

Մանվելն ու նրա նմանները համակարգի պահապան «հրեշտակներն» էին, ռեժիմի գործիքները: Մեկը կարող էր «տուշոնկա» գողանալ, մյուսը՝ «քեշ» փող, երրորդը՝ բյուջե մսխել, չորրորդը՝ այլոց բիզնեսներում փայ մտնել, հինգերորդը՝ երկրի արտաքին պարտքը մեծացնելով փող աշխատել, վեցերորդը՝ հարկային ռեկետ անել և այդպես շարունակ: Բոլորն էլ գործում էին Բ26-ի բարձր հովանու ներքո և «վերև» հասցնում գողոնի մասը (այդ մասին խոսեց նաև Նիկոլ Փաշինյանը):

«Վերևում» շատ լավ գիտեին թալանի մասին ու խրախուսում էին այն, քանզի ոչինչ չէր կարող միավորել նրանց այնպես, ինչպես համատեղ գործած հանցանքը: Հանցանքը ցեմենտում էր ներիշխանական հարաբերությունները, նրանց դարձնում «մահապարտներ»: Այդ համակարգի մասին այսօր շատ դիպուկ խոսել է ԼՂՀ ՊԲ նախկին հրամանատար, ԼՂՀ պաշտպանության նախկին նախարար և մեր հաղթանակների ռազմական կազմակերպիչ Սամվել Բաբայանը:

Եվ այսպես, Մանվելի տանը հայտնաբերվել է նախորդ իշխանության գոյության կոդը: Ահա այդ կոդի հայտնաբերումն է խուճապի մատնել բոլոր մանվելներին ու նրանց պարագլխին:

Ի դեպ, պարագլխի մասին: Սերժ Սարգսյանն իր կապիտալի նախնական կուտակումն սկսել է Ղարաբաղյան պատերազմի տարիներին ու ըստ լավատեղյակների՝ մանվելություն արել: Արդյունքում՝ 1993-ից, այսինքն՝ նախքան ազատագրական մարտերը նա հեռացվեց Ղարաբաղից՝ հայտնվելով Մոսկվայում: Այ հենց դա չներվեց Սամվել Բաբայանին: Ու երբ պատերազմն արդեն ավարտվել էր ու պատերազմի տարիներին կապիտալ կուտակածները իշխանության էին եկել, Արցախի հերոսի դեմ շինծու գործ սարքվեց 2000թ. մարտի 22-ին. եկել էր պատերազմի արդյունքները մսխելու և թալանի ժամանակը (ուշագրավ է, որ երբ վերջին խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ Սամվել Բաբայանը պայքարում էր թալանչիական ռեժիմի դեմ, 2017-ի մարտի 22-ին նրա դեմ «Իգլայի» շինծու գործ սարքեցին՝ չթաքցնելով, որ գեներալին անազատության մեջ են պահում, որպեսզի նա չխանգարի իշխանության վերարտադրությանը): Իշխանական ամբողջ քարոզչամեքենան նրանից հրեշի կերպար թխեց, որպեսզի դրա հետևում թաքցնի սեփական հրեշային կերպարը:

Այն օրերին շրջանառության մեջ դրվեց մի ֆիլմ, որի հեղինակը հայտնի լրագրող Համլետ Ղուշչյանն էր: Ֆիլմում ցույց էին տալիս, թե իբր Բաբայանը հսկայական միջոցներ է յուրացրել, թե իբր 8 տասնյակից ավելի մեքենա է ունեցել և այլն: Դատարանում այդ ամենը փլուզվեց ու չապացուցվեց Բաբայանի մեղքը, սակայն նրան դատեցին ու կեղտոտ ֆիլմից մնացած հիշողությունների տակ թողեցին հանրությանը:

Բաբայանի դեմ քարոզչական հարձակումները լկտի սուտ էին: Այդ ստի մասին տարիներ անց խոստովանեց նույն Համլետ Ղուշչյանը, ում խաբել էին, որպեսզի նա այդ ստի վրա հիմնված ֆիլմ նկարահանի: Տարիներ անց, սակայն, Ղուշչյանը, ծանոթանալով այդ շինծու գործի բուն նյութերին, խոստովանեց, որ իրեն խաբել էին և ինքը, ելնելով լրագրողական էթիկայից, ներողություն է խնդրում Սամվել Բաբայանից ու հեռուստադիտողներից, որոնց սխալ տեղեկություններ է մատուցել։

Համլետ Ղուշչյանի հետ կապված պատմությունը չէինք հիշի, եթե սերժական «մարտիկները» Բաբայանի այսօրվա հայտարարություններից հետո չփորձեին հավասարության նշան դնել Մանվել Գրիգորյանի ու Սամվել Բաբայանի միջև՝ հղում անելով Ղուշչյանի ֆիլմին:

«Գեբելսյան» քարոզչամեքենան, փաստորեն, դեռևս կենդանի է ու փորձում է լկտի սուտը ճշմարտության տեղ անցկացնել: Այս «տուշոնկայի վկաները» սոցցանցերում վայրահաչում են Բաբայանի դեմ՝ փորձելով անուղղակիորեն պաշտպանել Մանվելին ու ցույց տալով, թե ում ինչն է մրմռացրել Բաբայանը: Բայց դա ոչ մի բան չի կարող փոխել, քանզի չարի վերջը միշտ էլ գալիս է:

«Տուշոնկաներից» փայ ստացած «մուտիլովշիկները» պետք է իմանան, որ իրենք ոչ պակաս, ավելի ճիշտ՝ Մանվելից էլ ավելի մեծ վնաս են տվել հայ ժողովրդին, քանզի Մանվելը գողացել է նյութականը, իսկ ահա իրենք պղտորել են ու պղտորում են մարդկանց հոգիները և գաղջ մթնոլորտ ստեղծում, ինչը աններելի է ու վաղեմության ժամկետ չունի:

Ոչ ոք չի մոռացվելու և ոչինչ չի մոռացվելու:

Պետրոս Ալեքսանյան