Շուրջ երեք ամիս է խոսեցինք, ասեցինք, ազգովին քննարկեցինք, վիճեցինք, լարվեցինք, անգամ զայրացանք, սակայն այդպես էլ եզրահանգման չեկանք: Տարակարծիք մնացինք ու... բաժան­վեցինք: Այդպես էլ չփորձեցինք, մենք մեզ համար չպարզեցինք, թե իրականում ո՞րն է դրված խնդիրը և ո՞րն է լինելու ակնկալվող արդյունքը, ի վերջո, ո՞րն է բուն հանցագործու­թյու­նը, որո՞նք են հիմնական՝ առանց­քային վտանգները և ի՞նչպիսին կարող են լինել դրանց հետևան­քն­երը, նաև ո՞վ կամ ովքե՞ր են այս ամենը պատվիրողներն ու բացի արտգործնախարարից էլ ո՞վքեր են ստանձնել դրանց կյանքի կոչելու հարցը հաջողեցնելը:

Իսկ հիմա լռում ենք, հանգստացանք: Ի՞նչ է դրանով ամեն ինչ վերջացավ, այլևս վտանգը չկա՞, մեզ հանգի՞ստ թողեցին...

Համաժողովրդական անհանգստություններն ու մտահոգությունները ամփոփելու և որոշակի եզ­րահանգումերի գալու համար, փորձենք հնարավորինս սեղմ, սկզբունքային և հիմ­նական հարցադրումներով ներկայացնել ՀՀ - տարածաշրջան աշխարհաքաղաքական առկա իրողու­թյունը, և ՀՀ-ի համար միջազգային և ներպետական նոր կարգավիճակ և հարաբերություններ ստեղծելու նպատակով նախագծված և արդեն իսկ ստորագրված Հայաստան - Թուրքիա միջազգային իրավական նորմատիվ ակտերի (4 փաստա­թղթե­րի) փաթեթի իրավական - քաղաքական իրողությունն ու նրա նպատակային նշանակությունը (մեր և այլոց համար), նաև բոլոր՝ չորս, փաստաթղթերի (իրավական առումով) օրինական լինելու կամ չլինե­լու իրողությունը:

Տխրահռչակ արձանագրությունները պատվիրողի,

նրա քաղաքական նպատակների և ակնկալիքների մասին

Իրոք, քիչ թե շատ հասկանալու համար, մինչ բանավիճելը պետք էր խորությամբ ուսումնասի­րեինք մեր առջև՝ այն էլ դրսից, հանպատրաստի դրված խնդիրը:

Իրոք, պետք էր նախ և առաջ իրապես հասկանալ արձանագրությունների կառուցվածքային տրա­մաբանությունն ու բովանդակային իմաստը, նախագծերը կազմողի հետապնդած նպատակը, ինչպես և իրավական նորմատիվ այդ ակտերով վերակարգա­վորվելու դրված ՀՀ ներպետական և ար­տաքին՝ միջազգային հարաբերությունների նոր ձևերն ու դրանց ուղղվածությունը, ասել է թե՝ ի՞նչը, ինչո՞վ ենք փոխարինելու և ինչո՞ւ, ո՞ւմ համար: Նաև վերլուծելով պետք է գտնեինք, թե որո՞նք են ՀՀ ներ­պետական և արտաքին փաստացի այն իրողությունները, որը ըստ այդմ, ակնկալում են տեսնել ամե­նն այս ձևավորողները:

Դրա համար, մինչ պատասխաններ որոնելը, նախ և առաջ, անդրադառնանք տարածաշրջանում առկա ռազմա-քաղաքական իրողությանն ու այն պայմանավորող այլոց ձգտումներին և աշխար­հա­քա­ղաքական ակնկալիքներին:

Օրեր առաջ Եվրոպայում վարագույրը փակվեց: Ավարտվեց կես դար տևած խաբեության ու երեսպաշտության քաղաքական թատրոնի եվրո-բեմա­կա­նացումը: Մեկ ամիս հետո՝ 2010թ. հունվարի 1-ից, Եվրոպա մայրցամաքը (այն ներառող եր­կրներով) վերածվելու է մեկամբողջական, ընդհանուր պետու­թյան: Հաջողեցին, ավարտի բերեցին գերնպատակն իրականացնող առաջին քայլը ու իրականացնման են դնում երկրորդը:

Մայցամաքային հաջորդ պետությունը, ըստ նախագծված հաջորդականության, Աֆրիկան է, նրան պետք է հաջորդեն Հյուսիսային Ամերիկա, հետո Հարավային Ամերիկա մայրցամաքները: Հիմնա­կան խնդիրը Ասիայում է. Նոր արևելքի և Հնագույն Արևելքի երկրների անհնազանդության ու ան­կան­խա­տեսելիության մեջ է: Ինչ վերաբերում է անկանխատեսելի Ռուսաստանին, ապա կարծես թե հույս ունեն այս անգամ նրան՝ ելցինյան տարբերակով, կրկին հնազանդեցնել (համենայն դեպս այդպես կար­ծում են, որ կարող են): Լուրջ մտավախություններ ունեն Չինաստանի և Հնդկաստանի, անգամ Ճա­պոնիայի և Կորեայի հարցում:

Կովկասը առանձնացվում է մայրցամաքային պետություններից. ճիշտ այնպես, ինչպես Կոսովոն Նոր Եվրոպա պետությունից, Կոնգոն՝ Աֆրիկայից, Կոլումբիան՝ Հարավային Ամե­րիկայից: Հյուսիսային Ամերիկայում՝ նոր տիպի պետություն ստեղծելու համար անջատվող տարածքը գուցե թե դեռ չեն որոշ­ել (կամ էլ մենք տեղյակ չենք): Առանձնացումը պայմանավորված է այդ երկրնե­րը (ավելի ճիշտ դրանց տարածքները) աշխարհաքաղաքական նոր կարգի համար նորովի օգտա­գոր­ծե­լու խնդրով:

Նախատեսված. մայրցամաքային պետությունների դե յուրե ստեղծման առաջին քայլին հա­ջոր­դելու է ՆԱՏՕ-ի միջազգային կարգավիճակի կտրուկ, դեռևս դե ֆակտո (իսկ Հյուսիսային Ամերիկա­յի Միացյալ Նահանգների ստեղծումից հետո) դե յուրե վերափոխում: Միջազ­գա­յին ռազմաքաղաքա­կան կազմակերպություն լինելուց այն՝ 2010թ. հունվարի 1-ից հետո, վերածվելու է լրիվ ինքնուրույն, բո­լոր (ներմայր­ցամաքային) նախկին պետություններից անկախ և ինքնիշխան, այսպես կոչված, Համ­աշ­խարհային Զինված Ուժերի: Ուս­տի նրա ներկայիս՝ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներում ունեցած տեղա­բաշ­խումը առաջիկայում, մի մասով վերա­տեղաբաշխվելու է ու մշտական տեղակայման են գնալու բոլոր նոր ձևավորվելիք մայցամաքային պետու­թյունների տարածքներում: Դրա համար իրենց □հատկաց­վող□, որոշակի (համեմատաբար փոքր) տա­րածք ունեցող, հատուկ, հենց այդ նպատակի համար կան­­խավ՝ արդեն իսկ ստեղծված, կամ ստեղծ­վող պետության տարածքում: Ուր բնակվող, նաև հատուկ այդ նպատակի համար կանխավ (ազգագրական ներխուժումների միջոցով) ներառված ժողովուրդը ունե­­նալու է այդ ԲԱՆԱԿ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ-ը ծառայելու ենթակառույցի դեր ու նշանակություն: Կոսովոյում այլևս տեղափոխություն և ձևափոխություն չի լինելու. այն­տեղ ամեն ինչ արված է, ավարտված: Հեր­թն այսօր Հարավային Կովկասինն է, որտեղ և 1920 թվականին գտել են իրենց «խնդրի» լուծման բանալին: Այն, ըստ անգլիական՝ աշխարհին տիրելու կայսերական մոտեցման Հայկական Հարցն է: Ասել է թե՝ Հայը, Հայոց պետականության կրողը, նաև հայկական պետությունը: Այդ խնդիրն է, որ այսօր փորձում են «լուծել» խաբեության ու երեսպաշտությա, նաև եվրո-վճռականության միջոցով: Հարցը ոչ թե Հայաստանի և Հայության աշխարհագրական տեղի ու դիրքի մեջ է (ինչպես շատերը փոր­ձում են բացատրել), այլ, և, հենց միայն, քաղաքակրթական արժեքի, Արևմուտք - Հնագույն Արևելք աշխար­հա­ճանաչողությունների տարբերությունների: Մադու, Մարդկային Աշխարհի բնությունը՝ այն կար­գա­վորող բնական օրենքները եվրո-քաղաքական՝ բանական մտածողության միջոցով ճանաչել, ընկալել ու հասկանալ չկարողանալու մեջ:

Բացի համաշխարհային ռազմա-քաղաքական խնդիրների, ՆԱՏՕ-ն, ըստ նախատեսվածի, ունե­­նալու է մայրցամաքի ընդհանուր պետության մեջ, որպես նահանգ ներառված առանձին ազ­գային -պետական կազմավորումների հնարավոր ընդվզումները, բունտերը զսպելու, դրանք լիկվի­դացնելու գործառույթ: Հասկանալի է, որ ՆԱՏՕ-ի Զինուժ կազմող այդ նորաստեղծ բանակ - պետության բնակչությունը չի կարող կազմված լինել տեղացի, նաև այդ մայրցամաքի որևէ մեկ, կամ մի քանի այլ ժողո­վուրդներից: Նպատակահարմար է, որ դրանք լինեն դրսից:

ՆԱՏՕ-ի մյուս մասը տեղաբաշխվելու է մայրցամաքներից դուրս, երկու կամ ավելի մայցամաքա­յին պետությունների միջև ընկած (ցանաքային կամ ծովային) տարածքում: Քանի որ նրանց վրա դր­ված է լինելու ավելի մեծ և պատասխանատու □առաքելություն□: Այն է, ռազմա-քաղաքական հսկողու­թյուն սահմանել իրեն վստահված մայրցամաքային պետությունների վրա. նրանց ժողովուրդների բոլոր (ինչպես առանձին, նույնպես և համատեղ) անհնազանդությունները կանխելու, □մեղավորներին□ էլ պատժելու համար:

Կովկասը առանձնացվում է մյուսներց նրանով, որ այն, որպես ՆԱՏՕ-ի Զինուժի ցամաքային հե­նա­կետ հանդիսացող բանակ պետություն, ըստ էության, հսկելու է մոլորակի աջ կիսագնդի ամբողջ տա­րածքը, իր անմիջական հրամանի տակ առնելով Եվրոպա, արաբական աշխարհ, ռուսական եվրո­պա, Ասիայի՝ առաջնահերթորեն Հնագույն Արևելքի երկրներին, նաև մայցամաքային ընդհանուր պե­տու­թյուններին: Հասկանալով դրված խնդրի հնարավորությունների ծավալն ու իշխանության չափը, նաև իրականացնման հետ կապված հայտնի դժվա­րությունները, ի տարբերություն Կոսովոի, նախատեսել են, որ Կովկասը դեռևս լինի երկու առանձին՝ ժամանակ առ ժամանակ (ըստ անհրաժեշտության) իրար հետ □հակամարտող□ կամ համագործակցող հենակայաններից կազմված և սակայն մեկ կենտրոնից՝ ուղիղ՝ ստվերային ղեկավարումով ապահով­ված, մեկ ընդհանուր ռազմական պետություն: Որտեղ տեղա­կայվելու է Համաշխարհային Զինուժի բոլոր բանակներին (նրանց Գլխավոր շտաբերին) ղեկավարող Կենտրոնական Շտաբը: Ի դեպ, ըստ այդմ, Թուրքիայի միջոցով ՆԱՏՕ-ի վերա­հսկողության տակ առ­նվող Վրաստանը և Հայաստանը, հանդիսանալու են Կովկասյան ընդհանուր բանակ պետության արև­մտ­յան մասը, որի ստեղծման և հետագա՝ միջազգային քաղաքական, կարգավորումը դրվել է Եվրոմի­ույթան (հունվարի 1-ից Նոր Եվրոպա պետության) վրա: Իսկ արևելյան կեսը՝ Ադրբե­ջա­նը ու ռուսական Կովկասի արևելյան մասը, դեռևս (այսօրվա դրությամբ) դրվում է Ռուսաստանի Դաշնության վրա, ան­շուշտ, հետագա փուլերում այն վերաճշտելու հեռանկարով:

ՆԱՏՕ -ի Զինուժի հիմնական դժվարության մասին

Առաջին հայացքից թվում է թե Արևմուտքն ու ՆԱՏՕ-ն, կարծես թե □խնդիր□ չունեն: Որոշակի ուժային ճնշումներով, նաև մեծ ու փոքր պետությունների պետապարատները մեծ փողերով կաշա­ռե­լով, ինչպես և վերջին 20 տարիներին այդ երկրների քաղաքակրթական և սոցիալ տնտեսական մա­կար­դակների արհեստական՝ կտրուկ իջեցման, նաև զարգացման հնարավորությունները նվազեց­նե­լու միջոցով արդեն իսկ կարող են նախանշված ժամանակահատվածում (մինչև 2015թ.) հեշտությամբ ավարտել իրենց այս դարակազմիկ՝ հավակնոտ □պրոեկտը□: Ի դեպ, հենց այս □պրոեկտի□ ֆինանսա­վոր­ման համար էր տասնամյակներ շարունակ՝ գիշեր ցերեկ, անընդհատ ռեժիմով, աշխատում ԱՄՆ դոլլար տպող հաստոցը: Այնպես որ Համաշխարհային ֆինանսատնտեսական այս ճգնաժամը ամենևին էլ ֆինան­սական չէ, այլ, և, հենց միայն, համամարդկային ու քաղաքակրթական:

Սակայն, պարզվում է, որ ժամանակին ՆԱՏՕ-ի ղեկավարությունը չէր նկատել մի լուրջ խոչը­ն­դոտ, որը վերջին 10 տարի­նե­րին հստակորեն ձևավորվեց և դարձավ հրատապ լուծում պահանջող բա­վականին լուրջ դժվարություն, շջանա­ռու­թյունից հանելով Արևմուտքի «նո պրոբլեմ»-ի վստահությու­նը:

Խնդիրը նրանում է, որ ՆԱՏՕ-ն պատերազմող՝ մարտունակ (կռվող) զինվոր չունի: Ունի ժամա­նա­­կակից հզոր ռազմատեխնիկա, զենքն ու զինամթերքն էլ պահանջվածից շատ ավելի են: Ունի բարձր գրագիտության սպայակազմ, բայց չունի շարքային՝ կռվող, զինվոր: Եղածն էլ չի ուզում և չի էլ կարող լուրջ պատերազ­մում կռվել: Սովոր է, անպարտելի է, երբ տեխնիկայով հագեցած ու զինավառ «կռ­վում» է խաղաղ բնակչության դեմ. ինչը տեսել ենք, տեսնում են վերջին 20-30 տարիներին, «ժողովրդա­վարության» ներմուծման կարիք ունեցող աշխարհի մի շարք երկրներում: Ակնհայտ է Արևելքի, Կով­կա­սի և Հնագույն Արևելքի ամբողջ քարտեզը այդ բանակներով չես վերագծի: Քանի որ այնտեղ հա­զարա­վոր, միլիոնավոր ու հարյուր միլիոնավոր լուրջ կռվող և հաղթելու վճռականություն ունեցող զին­վոր­ներ են ապրում իրենց ընտանիքների՝ ազգային - աշխարհազորային ռազմական թիկունքի հետ միա­սին: Իսկ Արևմուտքի՝ Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի ժողովուրդները (բացառությամբ Իսրաելի), այլևս հոգնել են, ու կտրականապես չեն ուզում, հրաժարվում են կրկին մեծ պատերազմի մեջ մտնել, այն էլ իենց երկր­նե­­րից դուրս, օտար հողում:

Սա էր պատճառը, որ 2000 -ից սկսած, կտրուկ փոխեցին ընդհանուր Կովկասի, առաջնահերթորեն մեր երկրի նկատմամբ դրսից՝ հարկադրանքով կամ «համոզելով», կիրառվող քաղաքականությունը: Խնդիր դրե­ցին, Նոր Արևելքի 7-10 տարվա նախապատրաստումները մեծ ու արագընթաց պատերազմով ավար­տե­լու, ինչպես և Հնագույն Արևելքի երկրները դեռևս դրսից շրջափակելու համար, նորացվող՝ համաշխարհային զինուժի բերվող ՆԱՏՕ-ի բանակների հա­մար անհրաժեշտ 4-6 միլիոնանոց շարքային կազմը համալրել թուրք և քուրդ վարձկաններով: Ի դեպ, հիշեցնենք, որ հենց այս ռազմաքաղաքական ծրագիրն էր, որ հրապարակավ բարձրաձայնեց Թուրքիայի նորանշանակ արտգործնա­խարար Ահմեդ Դավութօղլուն իր նշանակման հաջորդ օրն իսկ: Այնպես որ, Նոր Եվրոպայի և ՆԱՏՕ-ի նոր քա­ղաքական կուրսը ընթացքի մեջ է: ՀՀ-ի համար էլ այն ընթանում է 2009թ ապրիլի 23-ից. շարժ­ման ուղղությունն էլ ճշտվում է Հայ-թուրք-շվեյցարական □ճանապարհային քարտեզով□:

Հարավային Կովկասում նոր՝ քառակողմ պատերազմի,

Նախիջևանի և քրդական հենակետի մասին

Արևմուտքն անուղղելի է: Չի ուզում, արդեն իսկ չի էլ կարողանում ինքն իրենից ազատվել, դուրս գալ իր մոլագար ցանկություններին գերի մնալու այդ կպչուն, զզվելի ինքնաստրկացումից: Բովանդա­կու­թյունով ստրուկը տարիներ, հարյուրամյակներ, արդեն իսկ երկու հազարամյակ համառորեն ձգ­տում է գեթ Ձևով ստրկատեր դառնալ: Չի ստացվում, ու չի էլ հասկանում թե ինչո՞ւ չի ստացվում: Պա­տերազմում է Մարդկային Աշխարհի բնության՝ օրենքների դեմ, այն էլ այդ Աշխարհին տիրելու իր ողոր­մելի ցանկությունը՝ իր գոյության նպատակը իրականացնելու, ու այդ կերպ ինքնահաստատելու, իր ԵՍ-ը արժեվորելու համար:

Ասենք որ միշտ էլ, առավել ևս հիմա, մի ներքին վախ ունի, որ այս անգամ էլ (ինչպես միշտ) չի ստաց­վի, չի հաջողի: Սակայն իր իսկ հորինած հանցագործ երազներն ու ծրագրերը հեռվից փայլ­փ­լուն, գեղեցիկ են երևում, ու... համոզում, կանչում են, հենց իրեն կործանելու համար: Իր իսկ հորի­նած մարդկային դժողքում ինքնամաքրվելու հույսով:

Սա է, ու սրանով են նախագծվում և իրականացման դրվում մեծ ու փոքր, համաշխարհային ու տա­րածաշրջանային բոլոր պատերազմները: Արևմուտքը չի կարողանու