Վերջերս, Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանը, հունահայ «Հայաստան» թերթին տված հարցազրույցում ակնարկեց փոխզիջումների հնարավորության մասին: Այս հարցազրույցով ավելի ամբողջականացավ պատկերացումը, որ Արցախն այլևս ֆակտոր չէ, այլ ընդամենը` Երևանի կցորդը: Խոսքը, մասնավորապես, պաշտոնական Արցախին է վերաբերվում: Բակո Սահակյանի ասածը դիվանագիտական հնարք չէր կամ Ադրբեջանի ռեակցիան ստուգելու համար արված հայտարարություն: Այն տրամաբանորեն շարունակում է Սերժ Սարգսյանի` 2010թ. գարնանը սիրիական «Ալ-Վաթանին» տված հարցազրույցում հնչեցրած միտքը` չենք բնակեցնում ազատագրված տարածքները, քանզի հանձնելու ենք:

Հայկական երկու հանրապետությունների բարձրագույն ղեկավարության պարտվողական այս տրամադրությունները լրացնելու է գալիս Արցախի թերբնակեցված շրջանների վերաբնակեցման խիստ ձևական գործընթացը, ավելի շուտ` վերաբնակեցման ծրագրի թաղումը:

Արտաքին քաղաքական խնդիրների մասին արտահայտվող Բակո Սահակյանն իր նախագահության տարիներին «ակնառու հաջողություններ» է ունեցել այս բնագավառում: Մասնավորապես նրան հաջողվել է ժողովրդավարության մակարդակով Արցախը հավասարեցնել Ադրբեջանին: «Ֆրիդըմ Հաուս» միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության կողմից յոթ տարի անընդմեջ մասամբ ազատ տարածք համարվող Լեռնային Ղարաբաղը երկու տարի շարունակ համարվում է ոչ ազատ` զրկելով հայկական կողմերին և հայկական լոբբիին Արցախի ժողովրդավարությունը վկայակոչել հայանպաստ տարբեր ձեռնարկներում: Միջազգային արձագանքը չուշացավ. ԱՄՆ` Հայաստանից բացի միակ երկիրը, ով ֆինանսական օժանդակություն էր ցույց տալիս Արցախին, դադարեցրեց օգնությունը:

Միջազգային արձագանքը մի կողմ, ավտորիտարիզմի շունչն Արցախում զգացվում է նաև անզեն աչքով: Ընդդիմության բացակայություն, անկախ մամուլի չգոյություն, սեփականության և ազատ ձեռնարկատիրության իրավունքի կոպիտ խախտումներ, վախեցած և զգուշավոր հասարակություն:

Արցախում ավտորիտար ռեժիմի հաստատումն անձամբ Սերժ Սարգսյանի վաստակն է: Հենց նա է ՀՀ վարչապետ եղած ժամանակ պնդել Բակո Սահակյանի թեկնածության վրա: Սերժ Սարգսյանի ենթականներն են անմիջականորեն օգնել Բակո Սահակյանին Արցախի քաղաքացիական հասարակության դեմ կատարվող «օպերացիաներում»: Հետևաբար Արցախի վարկանիշի իջեցման պատասխանատվությունն անձամբ կրում է նաև ՀՀ գործող նախագահը:

Ի վերջո, կասեք դուք, ի~նչ միջազգային վարկանիշ, ի~նչ ժողովրդավարություն, ավելի կենսական հարցեր կան, ասենք` ստուգարքների միջնորդությունը, հասարակական կազմակերպություններին դոնորներից զրկելը կամ տարբեր անձանց աշխատանքից հանել տալը: Աʹյ սա է հիմնական աշխատանքը, որին պետք է ուղղված լինեն Արցախի իշխանությունների ջանքերը և նրանց հայրենապաշտպան գործունեությունը դյուզն ինչ քննադատողները պետք է լրջագույնս պատժվեն:

Իսկ մի՞թե այսպես չէ: Մի՞թե Արցախում հենց այսպիսի իշխանություններ չի ցանկացել ու արդեն իսկ ունի ՀՀ ներկայիս ղեկավարությունը: Չէ՞ որ Արցախում նման իշխանությունների առկայության դեպքում է միայն, որ ՀՀ նախագահը կարող է ռիսկ անել հայտարարել, թե ազատագրված տարածքները չեն վերաբնակեցվում, որովհետև հանձնվելու են:

Հայկ Խանումյան